Η εκπαίδευση είναι θαυμάσιο πράγμα.
Αλλά καλό είναι να θυμόμαστε ότι τίποτε από όσα αξίζει να γνωρίζουμε δεν μπορεί να διδαχθεί.
Τάδε έφη ο αγαπημένος μου Wilde και εγώ δεν πρόκειται μαζί του να διαφωνήσω, ούτε και για αυτό.
Γιατί, τίποτα σχεδόν από όσα αξίζει να διδαχθούμε για τη ζωή, δεν τα διδαχθήκαμε στις σχολικές αίθουσες των παιδικών και των εφηβικών μας χρόνων.
Ανήμερα που ανοίγουν τα σχολεία, το θυμήθηκα αυτό.
Φυλλομετρώντας τα βιβλία των παιδιών μου, προσπαθώντας να βρω ένα καλό επιχείρημα ενάντια στη σχολική απέχθεια των περισσότερων μαθητών.
Σήμερα που αποχαιρετώντας επίσημα το καλοκαίρι, χρειάζεται να σχεδιάσουμε ένα νέο τρόπο ζωής, στοχεύοντας κάπου που στην πραγματικότητα δεν ξέρουμε που.
Γιατί αυτό μοιάζει να είναι το σχολείο σήμερα.
Ένα ταξίδι όπου κανείς αντί να αρμενίζει, πελαγοδρομεί.
Με ένα καράβι που από τα παράθυρα κάθε χειμώνα μπάζει νερά.
Με φουρτούνες, όπου καπετάνιους καλούς δύσκολα συναντάς.
Και το χειρότερο; Με εισιτήρια που δεν γράφουν προορισμό.
Κι όμως ξεπροβοδίζουμε τα παιδιά μας, πρόθυμα και υποτακτικά, με την προσδοκία καθένα από αυτά μια μέρα να φθάσει σώο και κυρίως επιτυχημένο στην Ιθάκη του.
Κρατώντας απορημένα στο χέρι, εν είδη εγχειριδίου πλεύσης την Οδύσσεια.
Ευελπιστώντας στο δρόμο να διδαχθεί και λίγα Μαθηματικά.
Να αρπάξει ίσως και κάτι από την Ιστορία, που ανέκαθεν με στόμφο φωτίζει το μέλλον από το παρελθόν.
Μα αρκούν άραγε μονάχα αυτά για να πάρει ένα παιδί μονάχο του το δρόμο της ζωής;
Όσο κι αν είναι τυχερό να πάρει στις αποσκευές του επιπλέον σημειώσεις φροντιστηριακές, πόσο προετοιμασμένο είναι να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της ενηλικίωσης;
Στον ανταγωνισμό των θηρίων, στον παραλογισμό της ανισότητας, στην αναγκαιότητα της δημιουργικής σκέψης, στην ικανότητα ευελιξίας, στη δημιουργία ευκαιριών;
Ποιο στα αλήθεια σχολείο, στα παιδιά μας το δίδαξε ποτέ αυτό;
Και ποιος από εμάς στον μαυροπίνακα διδάχθηκε την πίστη στον εαυτό, στη μέθοδο, στην οργάνωση, στο κίνητρο το εσωτερικό;
Γιατί η μάθηση στο ταξίδι της ζωής, πρώτα από όλα αξίζει να είναι δημιουργικότητα, ενθουσιασμός και περιέργεια, μαζί.
Να έχει φαντασία, εξερεύνηση, παιχνίδι και στο τέλος ένα κρυμμένο θησαυρό.
Αλλά το σχολείο -τουλάχιστον το ελληνικό- δεν έχει μέσα του τίποτε από όλα αυτά. Δεν έχει χαρά. Δεν έχει γέλιο.
Πληροφόρηση έχει μονάχα, αγέλαστη και στεγνή.
Καθόλου ποίηση από τη ζωή, παπαγαλία μονάχα αφόρητη και πιεστική. Συχνά δε και αποτυχία.
Αποτυχία στο να δείξει στο μικρό μέσα μας παιδί, πόσο υπέροχο είναι το ταξίδι της ζωής.
Και πόση αξία έχουν και τα λάθη και οι δυσκολίες μας ακόμα.
Γιατί πώς να μάθεις, αν δεν πέσεις, αν δεν πονέσεις, αν δεν θαυμάσεις κι αν δεν αγαπάς;
Μα και πώς να ταξιδέψεις με μια πυξίδα χαλασμένη, που δείχνει μονάχα τη συνήθεια και την λήθη;
Πώς να ανακαλύψεις ποιος είσαι και που μπορείς να πας, με τα μάτια δεμένα στο σκοτάδι;
Πώς να φωτίσει ο δρόμος σου, αν κάποιος φωτισμένος ήδη δε σε πάρει από το χέρι, να σου μάθει τον τρόπο να ανάβεις μέσα σου τη φλόγα;
Να κουβαλήσει για σένα την Ιδέα στο σκοτάδι και να την αφήσει απαλά στα χέρια σου σα φως.
Να γίνει, όπως λέει ο Καζαντζάκης, γέφυρα για να περάσεις αντίπερα εσύ, ο μαθητής του.
Κι όταν πια σου διευκολύνει το πέρασμα, να αφεθεί χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας εσένα να φτιάξεις γέφυρες δικές σου.
Γέφυρες, όχι δεκανίκια.
Γέφυρες σμιλεμένες στην ψυχή για πάντα.
Γιατί, σε τούτο τον τόπο και σε τούτη τη ζωή δε χρειάζεται να είμαστε όλοι τόσο τραγικά αυτοδίδακτοι.
Αλλά ούτε και υπάρχει καμία αξία στο να μας προετοιμάζει το σχολείο για ένα κόσμο που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει.
Έμπνευση χρειαζόμαστε και ένα χάρτη.
Γιατί ο σπουδαιότερος στόχος της εκπαίδευσης δεν είναι η γνώση, αλλά η δράση.
Συντάκτης: Ιωάννα Λιζάρδου
