Είναι υπέροχο που ορισμένοι ήρθατε στη ζωή με οδηγίες χρήσεις.
Μερικούς άλλους, να μας συγχωράτε, αλλά ήμασταν αφηρημένοι και χάσαμε το τιμημένο εγχειρίδιο κάπου στη διαδρομή.
Κι έτσι χρειάστηκε να δοκιμάζουμε με το λάθος τρόπο, μέχρι να βρούμε το σωστό. Και μάλιστα όχι με εκείνον τον πολιτικά ορθό, αλλά με εκείνον τον τόσο λανθασμένο, που καταλήγει σκανδαλοθηρικός.
Είναι κάποια από αυτά τα συμβάντα, που με τα χρόνια μπορεί και να ξεπλένονται από τις αμαρτίες της ζωής.
Μα σε όλους συμβαίνει πότε, πότε να σκοντάφτουμε πάνω τους, ενώ νομίζαμε πως από τη μνήμη μας έχουν πια παραγραφεί.
Μια φωτογραφία, μια τυχαία συνάντηση, μια ατάκα που πέρασε από τα αυτιά μας ξυστά, όλο και κάτι θα βρεθεί μπροστά μας, ίσα για να μας θυμίσει πώς έχουμε υπάρξει και πιο παλιά.
Τότε που είπαμε ψέμματα, πληγώσαμε ανθρώπους, σταθήκαμε χαμηλότερα απ’ όσο θα μπορούσαμε να έχουμε σταθεί. Που πήραμε βιαστικές αποφάσεις και που ορισμένοι πατήσαμε γκάζι, οδηγώντας απερίσκεπτα προς το γκρεμό.
Πάραυτα επιστρέψαμε και είμαστε ακόμη εδώ.
Και όχι, δεν είμαστε περήφανοι, αλλά, τουλάχιστον, είμαστε από τα λάθη μας πιο δυνατοί.
Δεν αρνούμαι πως ό,τι είναι παρελθόν αποτελεί τον πρόλογο κάθε παρούσας επιλογής.
Χθες όμως ήμασταν κάποιοι άλλοι, και θέλω κατηγορηματικά να το δηλώσω αυτό.
Αν είχαμε την ευκαιρία να πράξουμε στο χθες και να είμαστε αυτοί που έχουμε γίνει στο μεταξύ, φυσικά και θα κάναμε πολλά πράγματα αλλιώς.
Αλλά, για ό,τι επιλέγαμε να κάνουμε τότε –σταυρώστε με που θα το πω– αλλά ήταν το καλύτερο που νομίζαμε ότι μπορούσε να συμβεί.
Λάθος μας, ναι. Να το ξέρετε, όμως, πως όλοι έχουμε πληρώσει για αυτό.
Και για τα λάθη τα πιο ντροπιαστικά, η πληρωμή, για όσους δεν το γνωρίζετε, ήταν ακόμη πιο ακριβή.
Αλλά ξέρετε κάτι; Στην ουσία δεν είναι τα λάθη που καθορίζουν ποιοι είμαστε. Το πώς συνερχόμαστε από τα λάθη είναι το καθοριστικό.
Γιατί αυτή είναι η αξία των λαθών.
Μας εξελίσσουν, πείθοντας μας να σκεφτόμαστε αλλιώς.
Από λάθος σε λάθος, ανακαλύπτει κανείς ολόκληρη την αλήθεια, σημειώνει ο Φρόυντ και εγώ το υπογράφω με το αίμα μου αυτό.
Κι αν έχω αναλώσει τη ζωή μου σε λάθη, είναι προτιμότερο αυτό, απ’ το να την ξόδευα σε απραξία, από φόβο μήπως και εκτεθώ.
Το να πράττουμε λανθασμένα, δεν είναι κακό.
Κακό μας κάνει να μην αναγνωρίζουμε τα σφάλματα και να μην κάνουμε κάτι για να τα διορθώσουμε.
Κακό είναι να δικαιολογούμε πάση θυσία τα λάθη μας, από φόβο να μην κληθούμε να πληρώσουμε για αυτά.
Κι ακόμη χειρότερα από τα λάθη μας, είναι τα μέσα που χρησιμοποιούμε για να τα συγκαλύψουμε.
Το να κάνεις λάθη είναι ανθρώπινο, μα το να μην αναλαμβάνεις την ευθύνη τους είναι ντροπιαστικό.
Άλλωστε και σε εκείνο το εγχειρίδιο με τις οδηγίες χρήσης της ζωής, το πρώτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο σε αυτό.
Όσο για το δεύτερο, εκείνο μιλάει για τους αναμάρτητους και για το πόσο αξίζουν στους κατ’ επανάληψη ψεύτες οι πετριές.