Προσφέρεις. Νοιάζεσαι. Δίνεις. Δεν περιμένεις αντάλλαγμα. Κάνεις το καλό γιατί το θέλεις, γιατί κάποιος έτυχε να ‘χει λιγότερα από σένα στη ζωή, γιατί έχεις όραμα να ζήσεις σε έναν πιο όμορφο κόσμο.
Δίνεις χρήματα σε κάποιον που τα έχει ανάγκη, δίνεις αγάπη εκεί που βλέπεις ότι λείπει, δίνεις μια όμορφη συμβουλή σε κάποιον που τα ψυχολογικά του έχουν πιάσει πάτο. Προσπαθείς με κάθε τρόπο να βάζεις την ψυχή σου σε αυτό που κάνεις, να μην κοιτάς μόνο τον εαυτό σου, να είσαι ανοιχτοχέρης και καλόκαρδος. Καμιά φορά μπορεί να μην πετύχει, αλλά όταν τα καταφέρνεις, γεμίζεις χαρά, αισιοδοξία, αυτοεκτίμηση. Αυτά και μόνο τα συναισθήματα που λαμβάνεις όταν προσφέρεις είναι ικανά να αναιρέσουν μια ανιδιοτελή πράξη;
Δίνεις χρήματα ή προσφέρεις έργο σε κάποιο σωματείο; Ακόμα κι αν δεν λάβεις τίτλους τιμής ή φήμη, γεμίζεις θετικά συναισθήματα. Βοηθάς έναν φίλο που μόλις χώρισε να ανασκουμπωθεί; Μπορεί να μη σου ανταποδώσει ποτέ την καλή πράξη, αλλά εσύ και πάλι νιώθεις ότι έκανες το χρέος σου, ήσουν καλός άνθρωπος. Αφήνεις στην ουρά του σούπερ μάρκετ να περάσει ο επόμενος που έχει μόνο ένα αντικείμενο; Δε σου γλιτώνει χρόνο αυτό, μα μπορεί να πας σπίτι σου λίγο πιο αναπτερωμένος ηθικά.
Εν τέλει είναι καλό ή κακό να νιώθουμε όμορφα μετά από μια καλή πράξη; Έχει σημασία ο σκοπός για τον οποίο την εκτελούμε ή ακόμα κι αν δεν έχουμε τις πιο αγνές προθέσεις είναι εξίσου έγκυρο το καλό που κάνουμε; Είναι γεγονός πως μετά από μια συγκεκριμένη πράξη γεμίζουμε κι εμείς συναισθήματα. Είναι όμως αυτά που νιώθουμε ικανά να κάνουν την πράξη μας ιδιοτελή; Να πούμε δηλαδή πως σκοπός ήταν η δική μας ικανοποίηση, να νιώσουμε κάπως πιο γεμάτοι, περισσότερο χαρούμενοι; Ακόμα κι αν δεν πάρουμε τίποτα πίσω απ’ το πρόσωπο στο οποίο προσφέρουμε, σίγουρα θα λάβουμε ηθική ικανοποίηση, θα προσφέρουμε εμείς σε εμάς κάτι παραπάνω. Σε τι βαθμό όμως είναι αναμενόμενο να μας κάνουν να νιώθουμε όμορφα όσα κάνουμε για άλλους και από πότε και μετά η πράξη μας χάνει την έννοια της προσφοράς προς τον συνάνθρωπο και είναι περισσότερο μια προσπάθεια να γεμίσουμε δικά μας κενά και να νιώσουμε καλύτερα με τον εαυτό μας;
Ποτέ κανείς δεν είναι πέρα για πέρα ανιδιοτελής. Ακόμα κι όταν προσπαθείς για το καλύτερο, μπορεί να κάνεις λάθος, να παραβλέψεις κάτι ή άθελά σου να πληγώσεις κόσμο. Το τι είναι καλό και τι κακό είναι τελικά πολύ μετέωρο. Πολύ αόριστο. Αν ήταν εύκολο, όλοι οι κακοί θα ήταν στη φυλακή και οι υπόλοιποι θα περνούσαν ζωή και κότα, μόνο με αγάπη, λουλούδια και ροζ φούσκες. Δυστυχώς ή ευτυχώς, η ζωή έχει απ’ όλα. Και το καλό υπάρχει στο κακό και το κακό στο καλό. Οι πράξεις μας ποτέ δε θα μπορέσουν να χαρακτηριστούν ως απόλυτα ανιδιοτελείς ή ως καθαρά ιδιοτελείς. Σημασία έχει να προσφέρεις όσο μπορείς, ακόμα κι όταν έχεις να κερδίσεις κάτι απ’ αυτό. Εξάλλου η καλή πράξη δεν αλλάζει αν λάβουμε υπόψιν μας το κίνητρο και τους λόγους που μας οδήγησαν σ’ αυτή. Αρκεί να προσπαθούμε διαρκώς να βελτιωνόμαστε και να γίνουμε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.