Τίποτα περισσότερο από απλή χημεία το συναίσθημα

Θυμώνεις, ενθουσιάζεσαι, λυπάσαι, αγχώνεσαι, χαίρεσαι. Συναισθήματα. Διαφορετικά που εναλλάσσονται καθημερινά. Τι γίνεται όμως στο σώμα μας όταν εμείς νιώθουμε λυπημένοι; Όταν νιώθουμε χαρούμενοι;  Όταν θυμώνουμε, φοβόμαστε ή αγχωνόμαστε; Όλα τα συναισθήματα μεταφράζονται σε ορμόνες στον οργανισμό μας. Αυτές ο ορμονικές εκκρίσεις μπορούν να επηρεάσουν, να μεταβάλλουν ή και να δημιουργήσουν το συναίσθημα. Το συναίσθημα επηρεάζει βαθιά την ποιότητα ζωής και την υγεία μας. Επιδρά στον οργανισμό μας δημιουργώντας γέλιο, δάκρυ, εφίδρωση, αλλαγή στις εκφράσεις του προσώπου, κάνει την καρδιά μας να χτυπά δυνατά και γρήγορα και πολλές άλλες ψυχοφυσιολογικές αντιδράσεις.

Τα συναισθήματα μπορούμε να τα διαχωρίσουμε σε θετικά κι αρνητικά. Τα αρνητικά συναισθήματα όπως το έντονο άγχος, ο θυμός και η θλίψη προκαλούν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία μας και μπορούν να προκαλέσουν από απλές έως και πιο σοβαρές σωματικές ασθένειες όπως έλκος στομάχου, υπέρταση, έμφραγμα κ.α. Παρατεταμένα αρνητικά συναισθήματα ρίχνουν το ανοσοποιητικό μας και μας καθιστούν ευάλωτους σε διάφορες απειλητικές για την υγεία μας νόσους. Τα αρνητικά συναισθήματα επηρεάζουν τον εγκέφαλο και αυτός με την σειρά του την λειτουργία του ανοσοποιητικού.

1. Άγχος

Όταν έχουμε έντονο άγχος ο οργανισμός μας παράγει αδρεναλίνη, νορεπινεφρίνη και κορτιζόλη, οι οποίες είναι οι ορμόνες που βοηθούν στην κινητοποίηση του οργανισμού για την έξοδο από τη στρεσογόνο κατάσταση. Παρ’ όλα αυτά, παρατεταμένη έκλυση αυτών των ορμονών και αύξηση της σωματικής δραστηριότητας σημαίνει και ταυτόχρονη μείωση ανοσοποιητικού. Πώς γίνεται αυτό; Το αίμα κατευθύνεται σε περιοχές που είναι αναγκαία η ομαλή λειτουργία τους κι αναγκαστικά εκλείπει από άλλες που αναστέλλουν τη λειτουργία τους έως ότου αντιμετωπιστεί η αντιλαμβανόμενη απειλή. Στο παρατεταμένο άγχος λοιπόν, το ανοσοποιητικό μας πέφτει και δεν έχει αρκετά πολεμοφόδια για να αντιμετωπίσει ενδεχόμενες απειλές.

2. Φόβος

Ο φόβος είναι μια ψυχοφυσιολογική αντίδραση σε μια πραγματική ή φανταστική απειλή και βοηθάει στη διαφυγή. Συμβάλλει δηλαδή στην αποφυγή των κινδύνων. Όταν φοβόμαστε ή είμαστε σε έντονο στρες ο εγκέφαλός μας δίνει εντολή να παραχθεί αρχικά αδρεναλίνη που είναι σαν μια έκρηξη ενέργειας, η οποία βοηθά στην εστίαση της προσοχής και προετοιμάζει τον οργανισμό για να αντιμετωπίσει άμεσα το στρεσογόνο παράγοντα. Σε δεύτερη φάση παράγουμε κορτιζόλη με σκοπό να διατηρηθεί το στρες και να παραμείνει η ετοιμότητα του οργανισμού σε υψηλά επίπεδα. Η αύξηση της συγκεκριμένης ορμόνης έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των καρδιακών παλμών και της παροχής οξυγόνου στον εγκέφαλο.

3. Θυμός

Όταν θυμώνουμε οι χτύποι της καρδιάς και η πίεσή μας ανεβαίνουν. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ορμόνες μας. Ο θυμός προκαλείται από εξωτερικά κι εσωτερικά ερεθίσματα. Μπορεί να θυμώνουμε κατά ενός συγκεκριμένου προσώπου ή μίας κατάστασης ή ακόμα κι εξαιτίας προβλημάτων που εντοπίζονται μέσα μας. Η ενστικτώδης έκφραση του θυμού είναι η επιθετικότητα.

4. Λύπη

Όταν στενοχωριόμαστε αυξάνεται η κορτιζόλη, η οποία με τη σειρά της επηρεάζει την πίεση, το σάκχαρο και την ποιότητα του ύπνου. Η σεροτονίνη είναι η ορμόνη της καλής διάθεσης και της ψυχικής ηρεμίας. Όταν μειώνονται τα επίπεδά της βιώνουμε αισθήματα θλίψης κι άγχους. Το ίδιο μας το σώμα μας προειδοποιεί ότι κάτι δεν πάει καλά και εντείνει τη διαδικασία ανάκτησης της διάθεσής μας.

Τα θετικά συναισθήματα από την άλλη όπως η χαρά, η αγάπη, ο έρωτας, η ευχαρίστηση λειτουργούν ευεργετικά για την υγεία μας. Όταν είμαστε χαρούμενοι ή νιώθουμε ευτυχισμένοι, υπεύθυνη γι’ αυτό είναι η σεροτονίνη, η ορμόνη της ηρεμίας, της πνευματικής διαύγειας, της ευεξίας. Όταν αυξάνεται νιώθουμε ήρεμοι κι ευδιάθετοι, κοιμόμαστε ποιοτικότερα και θυμόμαστε με μεγαλύτερη ευκολία.

5. Έρωτας

Τι γίνεται όταν νιώθουμε ερωτευμένοι; Καταιγισμός ορμονών κι αισθήσεων. Οι ορμόνες της έντασης και της απόλαυσης που είναι υπεύθυνες για τις πεταλούδες στο στομάχι και το έντονο καρδιοχτύπι όταν αντικρίζουμε αυτόν που ποθούμε, είναι η ντοπαμίνη και η αδρεναλίνη. Σε δεύτερη φάση στο παιχνίδι μπαίνει και η σεροτονίνη. Η ντοπαμίνη είναι η ορμόνη της απόλαυσης , της ευφορίας και της ευχαρίστησης. Όταν είμαστε ερωτευμένοι, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει ντοπαμίνη προκαλώντας έκρηξη απόλαυσης. Δρα στον οργανισμό μας  όπως η κοκαΐνη και σχετίζεται με εθιστικές συμπεριφορές (τώρα εξηγείται η συνεχής κι έντονη ανάγκη να είμαστε συνεχώς κοντά στο ταίρι μας). Ντοπαμίνη ίσον απόλαυση ίσον εθισμός!

6. Αγάπη

Για το συναίσθημα της αγάπης υπεύθυνη είναι η ωκυτοκύνη, η οποία δικαίως έχει πάρει το προσωνύμιο «η ορμόνη της αγάπης». Παράγεται κατά την διάρκεια του θηλασμού, με τις αγκαλιές, με τα χάδια και σ’ όλες τις εκδηλώσεις τρυφερότητας κι εμπειρίες δεσίματος. Έκρηξη ωκυτοκύνης υπάρχει επίσης και κατά τη διάρκεια του οργασμού. Είναι η ορμόνη της αγάπης, της τρυφερότητας, της αγκαλιάς, της οικειότητας και του δεσίματος.

Η ψυχική μας διάθεση επηρεάζει άμεσα το σώμα μας. Τα θετικά συναισθήματα λοιπόν μας ηρεμούν, μας κάνουν να νιώθουμε ευεξία, λειτουργούν ως παυσίπονα στον οργανισμό, εξουδετερώνουν το στρες, ενισχύουν το ανοσοποιητικό και δημιουργούν σωματική και ψυχική ισορροπία.

Πώς ελέγχουμε όμως το τι νιώθουμε; Τα συναισθήματα είναι αποτέλεσμα των σκέψεων που κάνουμε.  Οι σκέψεις μας δημιουργούν συναισθήματα κι αυτά με τη σειρά τους μεταφράζονται σε ορμονικές εκκρίσεις. Θετικές σκέψεις για τον εαυτό μας, τους ανθρώπους γύρω μας, το μέλλον μας, δημιουργούν αίσθημα ευφορίας. Αυτά που επιλέγουμε να κάνουμε , οι άνθρωποι που επιλέγουμε να έχουμε στη ζωή μας, ο τρόπος που  ερμηνεύουμε τις διάφορες καταστάσεις, επηρεάζουν τις σκέψεις μας κι αυτές με τη σειρά τους δημιουργούν αντίστοιχα συναισθήματα.

Είναι ωφέλιμο να έχουμε στον νου μας ότι όλα αλληλοεπηρεάζονται και αλληλοεξαρτώνται και πρέπει να αντιμετωπίζουμε τη σωματική και ψυχική υγεία σαν ένα όλον κι όχι ως διαφορετικές κι ανεξάρτητες καταστάσεις. Ό, τι νιώθεις μεταφράζεται με έναν απλό κώδικα χημικής αντίδρασης εντός σου. Όσο εύκολα τον δημιουργείς, άλλο τόσο τον σπας. Στο χέρι σου είναι.

Ή μάλλον, στο σώμα και το μυαλό σου.