Όλοι σ’ αυτή τη ζωή κρύβουμε μέσα μας το μικρόβιο του ψυχολόγου. Προσπαθούμε να εντρυφήσουμε στην ψυχοσύνθεση του άλλου, ν’ αντιληφθούμε τι κρύβεται πίσω από λέξεις και συμπεριφορές, ακόμη κι απ’ τη σιωπή.
Από μικρή ηλικία μπαίνουμε στο τριπάκι της συμπαράστασης, τόσο σε φίλους και γνωστούς, όσο και σε άτομα της οικογένειάς μας. Εκείνο, όμως, το φαινόμενο που μας κινεί πάντα το ενδιαφέρον ν’ αναζητήσουμε τα αληθινά αίτια της ύπαρξής του είναι η υπερβολή. H υπερβολή συναισθημάτων, όπως της αγάπης, του θυμού, της άρνησης, του γέλιου, ακόμη και του αυτοσαρκασμού.
Θα έχετε ακούσει πως το δυνατό γέλιο σε μια παρέα ανήκει πάντα στο άτομο που είναι το πιο ευαίσθητο και θέλει να τραβήξει υποσυνείδητα την προσοχή. Θα έχετε, επίσης, παρατηρήσει ότι οι άνθρωποι, που αισθάνονται μειονεκτικά για κάτι πάνω τους, δίνουν έμφαση στον αυτοσαρκασμό, κάποιες φορές σε σημείο που ακόμη και οι φίλοι τους απορούμε πώς γίνεται να είναι τόσο κουλ και να το τραβάνε στα άκρα.
Ο Χαλίλ Γκιμπράν έλεγε ότι η υπερβολή είναι μια αλήθεια που έχασε την ψυχραιμία της. Μπορείς ν’ αντιληφθείς το βάθος αυτής της σκέψης; Όλοι κρύβουμε μέσα μας τη δική μας αλήθεια, γυμνή από ωραιοποιήσεις και τη ματαιοδοξία να φανούμε «κάποιοι» στα μάτια όσων αγαπάμε. Την αλήθεια αυτή την γνωρίζουμε μόνο εμείς και σε κάθε άνθρωπο, που εισέρχεται στη ζωή μας, αφήνουμε να πάρει μια γεύση απ’ αυτή, δε τη σερβίρουμε ποτέ ολόκληρη στο πιάτο.
Όχι, γιατί δε θέλουμε να μας μάθει, αλλά από φόβο κι ανασφάλεια, αν θα μας αποδεχτεί γι’ αυτό ακριβώς που είμαστε κι όχι γι’ αυτό που ο ίδιος βλέπει σε μας. Του πασάρουμε, λοιπόν, πολλές φορές την αλήθεια που εκείνος θέλει να δει ή -για να μιλήσουμε με επίκεντρο τον εαυτό μας- του πασάρουμε την αλήθεια μας ντυμένη με το ύφασμα της υπερβολής.
Μια αλήθεια φτιασιδωμένη με το «πολύ» της. Σκεφτείτε την αλήθεια μας σαν μια γυναίκα που βγαίνει πρώτο ραντεβού με τον άνθρωπο των ονείρων της, με κάποιον που θέλει να γοητεύσει και ν’ αφήσει τις καλύτερες εντυπώσεις, γιατί κατά βάθος φοβάται την απόρριψη. Έτσι ακριβώς λειτουργεί κι η ψυχή μας με τις αδυναμίες της, τις καμουφλάρει και τις επενδύει με άφθονες συναισθηματικές εξάρσεις και μεταπτώσεις, για να καλύψει αυτό που εμείς οι ίδιοι θεωρούμε μειονέκτημα.
Το πολύ δυνατό γέλιο κρύβει συνήθως έναν άνθρωπο μοναχικό, που απολαμβάνει κάθε στιγμή όταν βρίσκεται σε μια παρέα και έχει μεγάλη ανάγκη από ένα φιλικό περίγυρο στον οποίο να νιώθει την αγάπη και την προσοχή.
Ο έντονος κι ακραίος αυτοσαρκασμός υποδηλώνει την έμφυτη τάση μας να εκμηδενίσουμε εμείς οι ίδιοι τα ελαττώματά μας. Η βαθύτερη αιτία είναι ότι όταν εμείς οι ίδιοι τονίζουμε ένα μειονέκτημά μας, κανείς άλλος δε θα το τονίσει σε εμάς. Είναι μια άμυνα του εαυτού μας απέναντι στην προσβολή που μπορεί να είχαμε δεχθεί σε μικρή ηλικία ή στην ενδεχόμενη ανασφάλεια που νιώθουμε για κάποιο χαρακτηριστικό μας σε σύγκριση με άλλους ανθρώπους.
Οι υπερβολικές εκδηλώσεις αγάπης πάντα μας βάζουν σε υποψίες, ειδικά όταν συμβαίνουν χωρίς κάποιον ιδιαίτερο λόγο. Τα επιδεικτικά «σ’ αγαπώ», τα πολλά δώρα, ακόμη και η αύξηση των εξόδων μετά από πρόταση του συντρόφου μας, ίσως δείχνει μια τάση να εξιλεωθεί στα μάτια μας για κάτι που έκανε και νιώθει τύψεις.
Οι εξάρσεις θυμού και μάλιστα σε συχνό βαθμό προς ένα συγκεκριμένο άτομο, ακόμη κι η τάση να τον αποφεύγουμε, έχει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα απ’ αυτό που επιδιώκουμε. Οι άνθρωποι που μας εκνευρίζουν είναι εκείνοι που εξουσιάζουν το μυαλό μας λένε κι η αλήθεια δεν κρύβεται μακριά.
Ο θυμός είναι ένα αρνητικό συναίσθημα, που προκύπτει από συγκεκριμένη αιτία. Αν ο άλλος δε μας έχει δώσει κάποιο δικαίωμα, ούτε έχει κάνει κάποια πράξη που να μας προκαλεί, αλλά θυμώνουμε έτσι κι αλλιώς μαζί του, μας ενοχλεί η ύπαρξή του και μας εκνευρίζουν αυτά που λέει, τότε θα πρέπει ν’ αρχίσουμε ν’ αναρωτιόμαστε μήπως τρέφουμε περισσότερα συναισθήματα γι’ αυτόν τον άνθρωπο. Μήπως αγγίζει ευαίσθητες χορδές, τις οποίες ούτε κι εμείς αγγίζουμε, γιατί έχουν την τάση να σπάνε εύκολα.
Τέλος, θ’ αναφερθώ στην υπερβολική άρνηση. Όλοι μας έχουμε συναντήσει ανθρώπους, που εμμένουν στις απόψεις τους ή στα συναισθήματα που έχουν αποκαλύψει σε μας και αρνούνται να δεχτούν, είτε άλλες απόψεις είτε να παραδεχτούν την ύπαρξη συναισθημάτων απ’ την πλευρά τους. Αρνούμαστε έντονα ό,τι δεν μπορούμε να διαχειριστούμε κι ό,τι μας αλλάζει. Ό,τι αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ζούμε, τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε, ακόμη και τον τρόπο με τον οποίο έχουμε ταξινομήσει τις σκέψεις μας και λειτουργούμε για χρόνια. Ό,τι μας μεταμορφώνει το φοβόμαστε, γι’ αυτό και τρέχουμε μακριά του.
Η υπερβολική εκδήλωση των συναισθημάτων μας ή η υπερβολική άρνησή τους πάντα κάτι κρύβει. Συνήθως, το καμουφλαρισμένο με υπερβολή συναίσθημα είναι και το αληθινό μας συναίσθημα, το οποίο φοβόμαστε να το παρουσιάσουμε ως έχει. Ο φόβος της απόρριψης, η τυχόν ανασφάλεια που νιώθουμε για κάποιο χαρακτηριστικό μας, ακόμη κι η αλλαγή του εαυτού μας που προκαλείται απ’ τα συναισθήματα που τρέφουμε για κάποιον μας οδηγούν στο καμουφλάζ με τα ακριβώς αντίθετα συναισθήματα και μάλιστα στην υπερβολική εκδήλωσή τους.
Όλο αυτό αποτελεί μια άμυνα της ψυχής μας ν’ αφεθεί σε κάτι που πραγματικά την αγγίζει και τη μεταμορφώνει. Γιατί ας μην ξεχνάμε ότι η απόλυτη μεταμόρφωσή μας επέρχεται μόνο με την αγάπη· και αγάπη σημαίνει άνευ όρων παράδοση.
Αφήστε, λοιπόν, τον εαυτό σας να ζήσει ό,τι πραγματικά αισθάνεται και μην ντύνετε τα συναισθήματά σας με υπερβολές. Αν υπερβάλλετε για κάτι που στην ουσία δεν υπάρχει, δε θα σας μείνουν λέξεις και συναισθήματα για να υπερβάλλετε, όταν πραγματικά θ’ αξίζει να ζήσετε κάτι στην υπερβολή του.
Συντάκτης: Αναστασία Νάννου
