Μη συμφωνήσεις αλλά άκουσε πρώτα τι έχουν να σου πουν

Σε μια χώρα σαν την δική μας, που η δημοκρατία είναι (θεωρητικά έστω) θεμέλιό της, κανείς δε σου δίνει το δικαίωμα να απαγορεύεις σε κάποιον άλλον την ελευθερία λόγου κι έκφρασης. Μπορείς κι επιβάλλεται να εκφράζεσαι χωρίς δισταγμό, να λες όσα νιώθεις -κι ας είναι λάθος. Για να μπορείς να τα τηρείς, όμως, οφείλεις να τα κατανοείς. Ιδίως όταν συναναστρέφεσαι άτομα διαφορετικών απόψεων, με αντίθετη γνώμη απ’ τη δική σου. Άτομα που οι πεποιθήσεις τους δεν ικανοποιούν τα δικά σου «θέλω».

Ας μεταφράσουμε την έννοια «δημοκρατία». Δημοκρατία είναι το πολιτικό σύστημα όπου ο λαός έχει την εξουσία άμεσα ή έμμεσα, έτσι την ορίζει το λεξικό. Οι άνθρωποι, λοιπόν, έχουν δικαιώματα και το μόνο που τους περιορίζει είναι η γραμμή εκείνη που αγγίζει την καταπάτηση της ελευθερίας άλλων. Είμαστε καλά μέχρι εδώ; Πάμε και στο κυρίως θέμα μας, στην ελευθερία του λόγου και της έκφρασης.

Ελευθερία, δηλαδή, χωρίς περιορισμούς κι εμπόδια. Να μπορείς να εκφράζεις αλλά και να δέχεσαι κάθε άποψη, κάθε γνώμη. Από διαφορετικούς ανθρώπους, από άτομα με διαφορετικές αντιλήψεις. Χωρίς να τους απαγορεύεις να μιλήσουν για τα δικά τους «πιστεύω». Ο άνθρωπος με την ελευθερία λόγου είναι σαν ένα πουλί που πετάει ελεύθερο. Χωρίς να του στερεί κανείς το δικαίωμα να κελαηδήσει, χωρίς κανείς να το φιμώνει, να το κλειδώνει σ’ ένα κλουβί. Ελεύθερος να εκφράζεται, να σκέπτεται, να δημιουργεί. Χωρίς ταμπού, χωρίς απαγορεύσεις.

Το να στερείς από κάποιον το δικαίωμα της έκφρασης είναι σαν να παραδέχεσαι πως φοβάσαι το διαφορετικό, πως δεν μπορείς να το διαχειριστείς κι αφού δεν το καταλαβαίνεις κι αφού δε σου μοιάζει, βιάζεσαι να το απορρίψεις. Μα από κάθε συνάνθρωπό σου, όσο διαφορετικός κι αν είναι, έχεις μόνο να πάρεις. Μαθήματα κι αξίες. Μαθήματα που θα σου δώσουν το έναυσμα να βελτιωθείς, που θα γίνουν κίνητρα για να καλυτερέψεις πτυχές του εαυτού σου.

Η μη αποδοχή της κριτικής των άλλων, το κλείσιμο των αφτιών σου για να μην ακούσεις τίποτα απ’ όσα έχουν να πουν, δεν είναι απλά ανώριμη αλλά κι επικίνδυνη. Μεταφράζεται ως μη αποδοχή της ελευθερίας του λόγου. Δε σέβεσαι αυτά που έχει ο άλλος να σου εκφράσει. Είτε είναι αρνητικά αυτά που θα ακούσεις είτε θετικά, εσύ να μάθεις να τα αποδέχεσαι. Κι αν κάποια είναι ψευδή, αν είναι λάθος, εσύ απλά φίλτραρε όσα πρέπει να κρατήσεις, μα άκου τα όλα.

Σκέψου, βάλε τον εαυτό σου στη θέση του ατόμου που το εμποδίζεις να εκφραστεί, που του απαγορεύεις να πει όσα το πνίγουν. Δεν αισθάνεσαι να σου περιορίζει κάποιος το οξυγόνο; Αν το νιώθεις, τότε γιατί κανείς αυτό που δε θες να σου κάνουν οι άλλοι; Αρνείσαι να ακούσεις, όταν εσύ εκφράζεσαι ελεύθερα χωρίς περιορισμό. Δηλαδή, δεν έχουν αυτοί το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου;

Αν δε συμφωνείς, βρίσε με. Βρίσε με για τη διαφορετικότητά μου, γι’ αυτά που πιστεύω κι υποστηρίζω. Αντίδρασε για τα λόγια που θα ακούσεις και δε θα ικανοποιήσουν τα αφτιά σου. Αν αυτό, το να με κατηγορήσεις γιατί η άποψή μου δε συμφωνεί με τη δική σου, σε ευχαριστεί, τότε λυπάμαι πολύ αλλά δεν αποδέχεσαι τους γύρω σου. Δεν τους σέβεσαι, δεν τους δέχεσαι όπως είναι. Τους μπλοκάρεις απ’ τη ζωή σου, τους εμποδίζεις να σ’ αποδεχτούν κι εκείνοι, με τη σειρά τους, όπως είσαι. Μη ζητάς, λοιπόν, προσοχή και σεβασμό σε αυτά που λες και νιώθεις αν εσύ ο ίδιος δε δείχνεις σεβασμό στο συνάνθρωπό σου. Αν εσύ τον δένεις σε μια καρεκλά με κλειστό το στόμα απλά μόνο και μόνο για να σε ακούει, χωρίς να μπορεί να διαφωνήσει, χωρίς να μπορεί να σε αμφισβητήσει.

Με ενοχλεί, λοιπόν, σε μια τόσο όμορφη χώρα με τόσο πολιτισμό και δημοκρατικά «πιστεύω» να με περιορίζεις να εκφραστώ. Θα πω όσα θέλω να σου πω, είτε λάθος είτε σωστά. Όσο και να μη σου αρέσει, θα διαφωνούμε πάντα στις απόψεις μας, όμως εγώ θα σε αφήνω και θα επιδιώκω να μου λες τη γνώμη σου, θα δέχομαι κάθε σχόλιό σου, θα το δουλεύω στο μυαλό μου, θα το αναλύω, θα το ασπάζομαι ή θα το απορρίπτω, μα θα το ακούω. Γιατί σε σέβομαι.

Το να είσαι διαφορετικός απ’ τους άλλους σε κάνει μοναδικό, με τη δική σου ξεχωριστή προσωπικότητα. Αν όλοι είχαν τον ίδιο χαρακτήρα, μοιράζονταν τις ίδιες αντιλήψεις, χωρίς κάπου να διαφέρουν, η συνύπαρξη θα ‘ταν βαρετή. Να υποστηρίζεις το δικαίωμα της ελευθερίας ακόμα κι αυτών που ξέρεις πως δε θα σ’ αρέσουν όσα έχουν να πουν, να ‘σαι διαφορετικός αλλά ίσος με τους συνανθρώπους σου. Να τους σέβεσαι για να σε σέβονται.

Δεν έχεις απολύτως κανένα δικαίωμα να στερείς την ελευθερία κανενός.