«Ο άνθρωπος είναι ένα καλάμι, το πιο αδύναμο της φύσης. Αλλά είναι ένα καλάμι που σκέφτεται κι όλη η ικανότητά του συνίσταται στη σκέψη» θα έρθει να μας πει ο Πασκάλ. Δε χρειάζεται ούτε χρόνο, αλλά ούτε κι ιδιαίτερη σκέψη για να συνειδητοποιήσουμε πόσο μικροί κι ασήμαντοι είμαστε.
Ας τα πάρουμε όμως ένα- ένα. Ο άνθρωπος σκέφτεται. Η σκέψη είναι κι η δύναμή του. Μ’ αυτή δημιούργησε επιστήμη, τεχνολογία, πολιτισμό. Μ’ αυτήν εξερευνά το σύμπαν και προσπαθεί να το γνωρίσει. Όσο λοιπόν αυξάνεται η ανθρώπινη γνώση για το αχανές σύμπαν, για τους νόμους και τις δυνάμεις που το διέπουν, τόσο αντιλαμβάνεται ότι είναι ένα τίποτα! Όσο προσπαθεί να λύσει τα μυστήρια του σύμπαντος και κάνει πρόοδο τις περισσότερες φορές, τόσο προκύπτουν και νεότερα μυστήρια τα οποία όμως τον φέρνουν σε αντιπαραθέσεις, διαμάχες κι αμφισβητήσεις.
Μετά από θεαματικές ανακαλύψεις όπως η θεωρία της σχετικότητας και της κβαντομηχανικής, ίσως πίστεψε πως πλησίασε στο να λύσει τα μυστικά του σύμπαντος και της δημιουργίας. Ίσως ακόμα να ένιωσε για λίγο ένας μικρός Θεός, ένας γίγαντας. Όμως έρχεται η σύγχρονη κοσμολογία να του ανατρέψει τα πάντα και να του αποδείξει πως το σύμπαν που βλέπουμε είναι μόνο ένα 5%, του υπαρκτού που δε βλέπουμε και δεν έχουμε ανακαλύψει ακόμα διότι δεν εκπέμπει κανενός είδους ενέργεια όπως είναι το φως κι η ακτινοβολία, αλλά παραμένει σκοτεινό κι αθέατο.
Στο πέρασμα των ετών αυτή η ασημαντότητά του, έκανε τον άνθρωπο να συμπεριφέρεται ως ένα αντιφατικό ον. Αγαπάει και μισεί, καταστρέφει και δημιουργεί, προκαλεί πόνο και θλίψη, παραμένει όμως θνητός κι η παρουσία του στο σύμπαν είναι περιορισμένης χρονικής διάρκειας. Είναι άγγελος και δαίμονας μαζί!
Αν αναλογιστούμε πόσοι άνθρωποι πέρασαν απ’ τη Γη και τα ίχνη τους εξαφανίστηκαν και τα μόριά τους τροφοδότησαν στοιχεία της φύσης όπως φυτά, δέντρα και ζώα, θα αναρωτηθούμε απευθείας πού πήγαν όλες οι σκέψεις, τα όνειρα κι οι φιλοδοξίες τους. Αλήθεια πόσοι πέρασαν κι άφησαν μισοτελειωμένα όνειρα, συναισθήματα, δουλειές; Πόσοι προκάλεσαν πόνο, κακίες, θλίψη κι ασχήμιες;
Αρκεί να δούμε κάποιες φωτογραφίες απ’ το παρελθόν, να απεικονίζουν σοβαροφανείς ηγέτες και stars, που ποζάρουν αυτάρεσκα με όλη τη δόξα, το μεγαλείο, τη δύναμη και τη μεγαλοπρέπειά τους, για να καταλάβουμε πόσο φθαρτοί κα ασήμαντοι είμαστε και να ασπαστούμε το ρητό του εκκλησιαστή «Ματαιότης ματαιοτήτων».
Η συνειδητοποίηση του μεγέθους μας, λοιπόν, μπροστά στο αχανές σύμπαν, θα μπορούσε να αποτελεί εφαλτήριο δύναμη για δημιουργικές ενέργειες και θετικές πράξεις, οι οποίες θα μας ανυψώσουν απ’ την αθλιότητα, που έχουμε την τάση να σκορπάμε ανεξαιρέτως στο πέρασμα των αιώνων. Θα μπορούσε επίσης να μας ωθεί σε μια καθημερινή προσπάθεια να γινόμαστε καλύτεροι και να μην ασχολούμαστε με κακίες, πάθη, ζήλιες, αλλά μόνο με τα όμορφα πράγματα της ζωής.
Αντί λοιπόν να συνεχίσουμε να καταστρέφουμε το περιβάλλον που ζούμε και να προκαλούμε βαρβαρότητες όπως εκείνες που έχουμε δει στο παρελθόν μα κι αυτές που συνεχίζουμε να βλέπουμε να συμβαίνουν, αντί να κοιτάμε πως θα «βγάλουμε το μάτι» του διπλανού μας, αντί να δείχνουμε αχαριστία σε αυτό το δώρο που λέγεται ζωή, ας προσπαθήσουμε τουλάχιστον να εξελιχτούμε απολαμβάνοντας το με το δέοντα σεβασμό.
Το μόνο που πρέπει να αναλογιστούμε είναι πως είμαστε φιλοξενούμενοι περιορισμένης χρονικής διαρκείας. Το σύμπαν δε μας έχει ανάγκη, εμείς το έχουμε για να υπάρχουμε και να συνεχίσουμε να υπάρχουμε…
Είμαστε εδώ για κάποια χρόνια. Τι είναι προτιμότερο άραγε να φεύγουμε και να επισφραγίζουμε με τις πράξεις μας την ασημαντότητα και την αχαριστία μας ή μήπως σε αυτήν τη σύντομη διέλευσή μας να αφήνουμε ένα άρωμα όμορφων πράξεων, σκέψεων, ενεργειών κι αυτό να αποτελεί κληρονομιά και σκυτάλη στους απογόνους μας να το διαιωνίσουν στο πέρασμα των χρόνων;
Ας είμαστε τουλάχιστον άνθρωποι. Ωραίοι άνθρωποι. Η επιλογή είναι δική μας.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη