Σίγουρα αν γυρίσεις το χρόνο πίσω και πας στην παιδική σου ηλικία, όλο και κάποια «μη» και «δεν πρέπει» θα θυμάσαι από εκείνα που έλεγαν οι γονείς, συνοδευόμενα με ύφος «Τι κάνεις τώρα» ή «Μη διανοηθείς». Αργότερα τα «πρέπει» και τα «μη» άρχισαν να πολλαπλασιάζονται κατά τη σχολική περίοδο κι έρχονταν να προστεθούν κι άλλα στην ήδη υπάρχουσα λίστα.
Καθώς περνούσε ο χρόνος και μεγάλωνες, η λίστα γινόταν ανεξέλεγκτη πια διότι εμπλουτιζόταν καθημερινά από κάθε περιβάλλων χώρο που είχες την τύχη να βρεθείς, εργασιακό, οικογενειακό, φιλικό. Το αποτέλεσμα όμως, όλης αυτής της εξέλιξης των κανόνων συμπεριφοράς και των τύπων που μας επιβάλλονται κατά τη διάρκεια της ζωής μας, είναι πιθανότατα πολλές φορές να ρυθμίζουμε τη συμπεριφορά μας σύμφωνα με τους τύπους των ηθικών αξιών κι όχι με την ουσία τους.
Έτσι καταλήγουμε στη σοβαροφάνεια και τον καθωσπρεπισμό, κάτι που προδίδει απουσία ηθικής ελευθερίας κι αυτονομίας, αφού υποκρινόμαστε ότι δείχνουμε σεβασμό στις ηθικές αξίες ενώ ουσιαστικά μας διακρίνει έλλειψη ειλικρίνειας, όχι μόνον απέναντι στον εαυτό μας, αλλά κι απέναντι στους άλλους.
Πώς όμως καταλήγουμε τελικά να χαρακτηρίσουμε και σαφέστατα να αποφύγουμε έναν σοβαροφανή άνθρωπο; Είναι σαν να τον βλέπουμε μπροστά μας. Έχει άποψη για τα πάντα χωρίς να εμβαθύνει και να επιχειρηματολογεί όμως για τίποτα. Κάποιοι τον βρίσκουν ενδιαφέρων στην αρχή, στην πορεία όμως όλη αυτή η στάση του φωτεινού παντογνώστη καθίσταται κουραστική.
Ουσιαστικές φιλίες δοκιμασμένες στο πέρασμα του χρόνου δεν υπάρχουν στη ζωή του ανθρώπου αυτού. Τα πάντα είναι επιφανειακά και τα πάντα εξυπηρετούν κάποιο σκοπό. Σταθερότητα, επιμονή, σθένος και «πιστεύω», θαρρώ πως του είναι άγνωστες λέξεις. Ο σοβαροφανής έχει εικόνα. Ντύνεται και συμπεριφέρεται με συγκεκριμένο τρόπο. Συνδιαλέγεται με συγκεκριμένο τρόπο. Υποκρίνεται κάτι που δεν είναι με κίνδυνο κάποια στιγμή στη ζωή του να γελοιοποιηθεί. Μια μακιγιαρισμένη επιφάνεια με ημερομηνία λήξης.
Απ’ την άλλη πλευρά όμως θα συναντήσουμε και το σοβαρό άνθρωπο, που θα τον διακρίνουμε με δυσκολία, πιθανολογώ, μέσα στο πλήθος των σοβαροφανών που μας κατακλύζει. Ο σοβαρός άνθρωπος είναι εκείνος για τον οποίο οι αξίες κι η αξιοπρέπεια του δεν διαπραγματεύονται. Είναι σταθερός στις απόψεις του και γαλουχημένος να τις στηρίζει μέχρι τελικής πτώσεως. Είναι ώριμος και πατάει γερά στα πόδια του.
Ξέρει τι θέλει και πώς να το διεκδικεί. Ξέρει να παλεύει και να μην παίρνει και κανείς χαμπάρι γιατί παλεύει στη ζωή του. Ξέρει και δε μιλά. Δε λέει πολλά. Τα λόγια τα θεωρεί περιττά. Ο σοβαρός άνθρωπος δεν κομπλάρει να τσαλακωθεί και να δείξει την ψυχή του, την αλήθεια του, τα συναισθήματά του «φόρα παρτίδα». Δεν κρύβεται πίσω από μάσκες ανασφαλειών κι ηττοπάθειας. Έχει το υπόβαθρο να υπερασπιστεί κάθε κουβέντα του μία προς μία.
Δυστυχώς την εποχή που διανύουμε και στην κοινωνία που ζούμε, τη γεμάτη υποκρισία και δηθενιά, συντηρούμε κι επικροτούμε πολλές φορές άθελά μας τη σοβαροφάνεια διότι αδυνατούμε να τη διακρίνουμε απ’ τη σοβαρότητα. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι σοβαροφάνεια είναι απώλεια του εαυτού μας, είναι υποκρισία κι αδυναμία να υποστηρίξουμε τις όποιες πεποιθήσεις μας.
Γι’ αυτό θέλει προσοχή για να μην πέφτουμε στην παγίδα του «φαίνεσθαι» και να κοιτάμε καλύτερα το «είναι». Οι σοβαροφανείς άνθρωποι στη ζωή μας είναι επικίνδυνοι και τοξικοί και μπορεί να μας πλανέψουν εύκολα μέσα στην υποκρισία και τον υποτιθέμενο καθωσπρεπισμό τους. Δεν έχουν όμως να μας προσφέρουν τίποτα. Κι είναι παντού!
Οι σοβαροί άνθρωποι είναι εκείνοι οι αυθεντικοί που θα τους χαρακτήριζε κάποιος τρελούς για την παιδική αθωότητα που τους διακρίνει. Είναι εκείνοι που τους διακρίνεις για την παιδεία τους και το σεβασμό που δείχνουν σε κάθε συνάνθρωπό τους ανεξαιρέτως. Είναι εκείνοι που θα μπορούσαν να αλλάξουν τον κόσμο μας και να τον κάνουν καλύτερο. Κι είναι λίγοι!
Επιμέλεια Κειμένου Βίβιαν Νικολάου: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Βίβιαν Παναγιώτου
