Στον έρωτα πρέπει να είμαστε κάποιες φορές εφευρετικοί ή απλώς ειλικρινείς για να δείξουμε στον άλλον άνθρωπο πόσο πολύ τον θέλουμε. Αλλά πάντοτε, όσο κι αν προσπαθούμε, όσο λυρικοί ή ξεκάθαροι κι αν είμαστε, δε θα μπορέσουμε ίσως να φτάσουμε ποτέ τον τρόπο όπου χειρίζονταν τη γλώσσα του έρωτα σπουδαίοι ποιητές και λογοτέχνες. Μέσα από τις λέξεις τους φαίνεται σαν να «αμαυρώνουμε» τον έρωτα όπως εκφραζόμαστε γι’ αυτόν πια, σαν να μην του δίνουμε τη δέουσα σημασία, σαν να μην μπορούμε να τον εξυμνήσουμε, όπως θα φανεί στη συνέχεια πως έκαναν εκείνοι.
1. Με κάποιον τρόπο, είσαι υλικό της ποίησης: είσαι γεμάτη από συννεφιασμένες λεπτότητες, τις οποίες είμαι διατεθειμένος να περάσω μια ζωή να τις καταλάβω. (Κάφκα)
Ο Κάφκα στο «Γράμματα στη Μίλενα» μας έδειξε πως θα έπρεπε οι ερωτευμένοι να εκλαμβάνουν τα υποκείμενα του πόθου τους, σαν πρώτη ύλη για τη δημιουργία ποιημάτων. Κάτι τόσο αέρινο κι όμως τόσο βαρύ στην καρδιά μας: οι εραστές είναι σαν τα ποιήματα που διαβάζουμε κι εντυπώνονται μέσα μας για πάντα, σαν ξεχασμένα βιβλία που όταν τ’ ανοίξουμε ξανά ανακαλύπτουμε και κάτι καινούριο για εμάς και για εκείνα. Εκείνος, τόσο αφοσιωμένος σ’ αυτή, θέλησε να περάσει όλη του ζωή προσπαθώντας να καταλάβει τη λεπτότητα της ψυχής της. Υπάρχει άραγε πιο σπουδαίος και μη εγωιστικός τρόπος να συμπεριφέρεσαι σ’ έναν άνθρωπο που αγαπάς;
2. Με βασανίζει, με βασανίζει με τον έρωτά της. […] Έχω πάρει όλη την ψυχή της μέσα μου και μέσω εκείνης έχω γίνει ο άνθρωπος που είμαι σήμερα. (Ντοστογιέφσκι)
Θα ήταν ψέμα να λέγαμε πως όλοι οι έρωτες είναι εύκολοι κι υγιείς αλλά ο Ντοστογιέφσκι ποτέ δε μιλούσε για κάτι ρομαντικό, παρά για κάτι ωμό κι αληθινό. Αυτός ο έρωτας είναι επίπονος, επειδή απαιτεί εξέλιξη και δόσιμο, απαιτεί αυτό που τόσο αποφεύγουμε να κάνουμε: ν’ αφήσουμε τον άλλον να εισέλθει πραγματικά μέσα μας και να μας αντικρίσει. Φανταστείτε να είστε τόσο «σαρωτικά» επιδραστικός για κάποιον, που να τον «πλάσατε» κατά κάποιον τρόπο, να τον επηρεάσατε βαθιά και καταλυτικά. Μπορεί αυτός ο έρωτας να υποφέρει; Πολύ πιθανόν, γιατί τίποτα δεν κερδίζεται δίχως κάποιο κόστος. Αλλά αξίζει.
3. Κατέβηκε κάτω και προσπάθησε να μην την κοιτάξει σαν να ήταν ο ήλιος, αλλά όπως ο ήλιος, την είδε. (Τολστόι, Άννα Καρένινα)
Για κάποιους ο έρωτας είναι φως, ο άνθρωπός τους είναι εκείνος που δεν μπορούν να πάρουν τα μάτια τους από πάνω του γιατί λάμπει όπου κι αν υπάρχει, γιατί φωτίζει το δωμάτιο, τους ίδιους κι όπως μας λέει ο Τολστόι, ολόκληρο το σύμπαν. Είναι ζωτικής σημασίας ο άλλος για εκείνους, τους ελκύει όπως ένας μαγνήτης, αν ο έρωτας είναι τόσο εγωκεντρικός που θα θεωρούσαν τον εαυτό τους τη Γη κι ο άνθρωπος που αγαπούν θα ήταν ο ήλιος. Κι η Γη δε σταμάτησε ποτέ να περιστρέφεται γύρω του. Έτσι κι εκείνοι αδυνατούν, όσο και να προσπαθούν να κοιτάξουν μακριά, να τον αγνοήσουν, να μην υποταχθούν στη θέα του.
4. Ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά, με την τελευταία ματιά, πάντα και κάθε στιγμή σε κάθε βλέμμα. (Ναμποκοφ)
Ενός λεπτού σιγή για όσους μίλησαν για τον κεραυνοβόλο έρωτα. Γιατί ποτέ κανένας ίσως δε θα μπορέσει να ξεπεράσει αυτό που είπε ο Nabokov στη σύζυγό του και τίποτα δε θα μπορέσει να συγκριθεί με το πόσο ερωτευμένος φαίνεται να ήταν. Φαντάζει ουτοπικό να ξέρει πως από την πρώτη στιγμή αυτή ήταν ο έρωτάς του κι ακόμα πιο συγκινητικό να παραμένει μέχρι την τελευταία. Χρησιμοποιώντας τις απαγορευμένες σχεδόν λέξεις του «πάντοτε», σηκώνει νοητά και με απόλυτη αριστοκρατία το μεσαίο του δάχτυλο σε όσους λένε πως δεν μπορείς ν’ αγαπάς για πάντα.
5. Με σκοτώνεις αλλά έχεις κάθε δικαίωμα να το κάνεις. Δεν έχω ξαναδεί τίποτα πιο υπέροχο, πιο όμορφο, πιο ήρεμο ή πιο ευγενές πράγμα από εσένα. (Χέμινγουεϊ)
Κάποιες φορές ο έρωτας μάς εξουσιάζει ολοκληρωτικά, δεν μπορούμε να τον ελέγξουμε αλλά ούτε και να τον σταματήσουμε. Μπορούμε να τον δεχτούμε και να τον αφομοιώσουμε, μπορούμε να παραδοθούμε στη δύναμή του και να του επιτρέψουμε να κάνει τα πάντα πάνω μας και μέσα μας. Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να μας σκοτώσει. Είναι ένα ένδοξος θάνατος -ίσως άδικος- αλλά τουλάχιστον αξιοσημείωτος. Γιατί ο άνθρωπος που αγαπάμε είναι ό,τι πιο ολοκληρωτικά καταστροφικό υπάρχει κι εμείς αφηνόμαστε στη δύναμή του. Αυτό σημαίνει πως «είμαι δικός σου», σημαίνει σου ανήκω αδιάλειπτα κι αδιαμφισβήτητα. Όποιος λέει αυτή τη φράση απρόσεκτα, ίσως δεν αντιλαμβάνεται πόσο δύσκολο κι επώδυνο είναι να τηρηθεί.
6. Σε περίπτωση που έχεις βλακωδώς ξεχάσει: ποτέ δεν έχω σταματήσει να σε σκέφτομαι. (Β. Γουλφ)
Ο έρωτας απαιτεί μια στοιχειώδη προσήλωση στον άλλον, μια εμμονική σχεδόν ανάγκη για προσοχή κι αφοσίωση και θα ήταν τόσο χαζό να μη σκεφτόμαστε συνεχώς τον άλλον. Όσο τρελό κι αν ακούγεται, ένας πραγματικός έρωτας δεν ξεχνιέται ποτέ, φθείρεται, χάνεται κάπου στη διαδρομή αλλά ποτέ δε λησμονείται, δεν αφήνεται κάπου αόριστα στον χρόνο. Εάν ήταν δυνατός, εάν υπήρξε έστω και για εμάς μονάχα, μια γωνία της καρδιάς και του μυαλού μας πάντα θα τον φυλάει σφιχτά κοντά τους. Κάποιος, κάπου, πάντα θα μας σκέφτεται και δε θα σταματήσει. Εμείς για πάντα θα σκεφτόμαστε αυτόν τον κάποιον κι αυτό γλυκαίνει κάπως τη ζωή.
7. Είπες πως σε σκότωσα, κυνήγησέ με τότε. Μόνο μη με αφήσεις στην άβυσσο όπου δεν μπορώ να σε βρω. (Μπρόντε)
Γιατί χωρίς εκείνον τον έναν άνθρωπο, η ζωή είναι άδεια και ξένη, κρύα και καταθλιπτική, οπότε δεν μπορούμε να ζήσουμε με την απουσία του, είναι αβάσταχτη- πρέπει να του το πούμε, αν είμαστε αρκετά θαρραλέοι, ίσως και λίγο παράτολμοι. Ακόμα κι αν ξέχασε ή αγνοεί την ύπαρξή μας, εμείς ζητάμε απεγνωσμένα να μείνουμε με κάποιον τρόπο δίπλα του ή έστω κάπου όπου θα μπορούμε να νιώθουμε την ενέργειά του. Ακόμα κι αν αυτό μας κάνει κακό, ακόμα κι αν μας φαίνεται αδύνατο να επιβιώσουμε μακριά του, οπότε ζητάμε κάτι που δεν είναι έρωτας. Γιατί πλέον μιλάμε για εξάρτηση.
8. Επειδή είμαι ευτυχισμένος που υπάρχεις, ίσως να σ’ αγαπάω. Ίσως να σε αγαπάω πολύ. (Μ. Κούντερα)
Δε χρειάζεται να είναι όλα τόσο δύσκολα ή επίπονα, ούτε ν’ απαιτούν πολλές εξηγήσεις, ούτε είναι ανάγκη να πούμε πολλά λόγια. Είμαι ευτυχισμένος που υπάρχεις: τόσο απλά. Μπορεί να μην είμαστε ποτέ μ’ αυτόν τον άνθρωπο, μπορεί να μην «καταλήξουμε» μαζί του, μπορεί να μην του πούμε ποτέ πως τον αγαπάμε, αλλά θα ισχύει. Τα συναισθήματά μας θα είναι αληθινά γιατί αυτός ο έρωτας είναι αγνός, είναι αμόλυντος από εγωισμούς και λάθη. Αρκείται και μόνο στην ύπαρξη του άλλου, στην παντοδυναμία της ίδιας της ζωής. Γιατί εν τέλει μπορεί ν’ αξίζει και μόνο αυτή για να ξεκινήσει η σπίθα.
9. Τις πόρτες διάβηκα του ψύχους/τις πόρτες της πίκρας/ για να έρθω να φιλήσω τα χείλη σου. (P. Eluard)
Ο έρωτας είναι η υπέρβαση όλων μας των (άλλων) παθών, είναι αυτό που καταρρίπτει τις όποιες αναποδιές κι ανησυχίες, τις δεύτερες σκέψεις και τις αμφιβολίες γιατί είναι στη φύση του να καταστρέφει ό,τι τον εμποδίζει. Πρέπει να επιβιώσει και να κυριαρχήσει, να επιβληθεί πάνω μας και μέσα μας για να μας δείξει πως δε μετράνε πίκρες και λύπες, αυτό που έχει σημασία είναι τα χείλη, το άγγιγμα, η επαφή. Είναι εκείνος και η σκέψη του· μόνο η στιγμή της μικρής έκρηξης ανάμεσα στα δύο σώματά μας μετράει, λίγο παραπάνω από οτιδήποτε άλλο. Κι εκείνη την στιγμή όλα τα υπόλοιπα κάπου, κάπως χάνονται και μένει μονάχα φως.
10. Να αμφιβάλλεις, αν τ’ άστρα είναι φωτεινά. Να αμφιβάλλεις, αν ο ήλιος κινείται. Να αμφιβάλλεις, αν η αλήθεια είναι αλήθεια ή ψέμα. Μα ποτέ μην αμφιβάλλεις για την αγάπη μου. (Σαίξπηρ, Άμλετ)
Αποστομωτικό να πούμε σε κάποιον πως το μόνο που δεν μπορεί ν’ αμφισβητήσει σ’ αυτή, την κατά τ’ άλλα αβέβαιη, ζωή είναι ο έρωτάς μας για εκείνον. Να πιστέψει μόνο σ’ εμάς και σ’ αυτό που του λέμε, σαν να μην αφήνουμε άλλα περιθώρια και διεξόδους. Είναι ένα «σ’ αγαπώ» που δεν περιμένει απάντηση αλλά ούτε προέκυψε από κάποια ερώτηση, είναι η μόνη διαπίστωση για την οποία μπορούμε να βάλουμε το χέρι μας στη φωτιά και να μην καούμε. Γιατί ο πηγαίος έρωτας που ρέει σαν γάργαρο νερό δε δημιουργεί ερωτηματικά, αλλά τελείες, έχει μια σιγουριά και γυμνή ειλικρίνεια. Δεν αποσιωπά, ούτε τρομάζει, αλλά μας αγκαλιάζει και μας δέχεται σαν κάτι κοινώς αποδεκτό.
Συντάκτης: Ελένη Τσεπελίδη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
