Amelia Earhart: Η φεμινιστική φιγούρα, η εξαφάνιση κι οι θεωρίες συνωμοσίας

«Υπάρχουν περισσότερα στη ζωή από το να είσαι επιβάτης». Η φράση αυτή ανήκει στην πρωτοπόρο φεμινιστική φιγούρα της Αμέλια Έρχαρτ που ήταν η πρώτη γυναίκα, η οποία ταξίδεψε πάνω από τον Ατλαντικό μόνη της. Ένα ταξίδι που όμως της στοίχισε τη ζωή, δημιουργώντας συγχρόνως ένα μυστήριο γύρω από τον θάνaτό της. Το πτώμα της ακόμα και σήμερα δεν έχει βρεθεί. Η νεαρή από το Κάνσας γεννηθείσα το 1897 είχε πάθος από μικρή ηλικία με τα αεροπλάνα, καθώς σε μια επίδειξη που είχε πάει είπε πως «ένιωσε κάτι μέσα της όταν πέρασε από δίπλα της το αεροπλάνο». Το 1922 είχε καταρρίψει το ρεκόρ γυναικών πετώντας στα 14.000 πόδια και το περιοδικό TIME το 1935 δήλωσε πως είναι «εύκολα η Νο 1 αεροπόρος παγκοσμίως» έχοντας πετάξει από την Χαβάη προς τις ΗΠΑ. Μάλιστα, ίδρυσε την πρώτη ένωση γυναικών πιλότων με 99 μέλη («The Ninety-Nines»). Αλλά αυτό που απασχολεί τους ερευνητές περισσότερο στη σημερινή εποχή αφορά το τελευταίο ταξίδι της πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό, κάτι που είχε επιχειρήσει ήδη μια φορά με επιτυχία κάνοντάς την πρώτη γυναίκα που το κατάφερε αυτό. Το 1928 ο μετέπειτα σύζυγός της κι εκδότης, της πρότεινε να βρεθεί ως συνεπιβάτης στο ταξίδι αυτό και να κρατήσει ημερολόγιο με τις εντυπώσεις της, αλλά αυτό δεν της ήταν αρκετό.

Θέλοντας να κάνει τον γύρο του κόσμου, την 1 Ιουνίου του 1937 ξεκίνησε από το Όκλαντ με πλοηγό τον Φρεντ Νούναν μαζί με το δικινητήριο Lockheed 10-E Electra και το τελευταίο πράγμα που ακούστηκε από εκείνη ήταν πως τα καύσιμα τελείωναν, ενώ ήταν πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό με αποτέλεσμα στις 2 Ιουλίου να ανακηρύσσεται αγνοουμένη. Λίγα χρόνια αργότερα χωρίς κανένα ίχνος τους, δηλώνεται ο θάνaτός τους στις 5 Ιανουαρίου 1939 κι έκτοτε έχουν ακουστεί πολλές εκδοχές για το τι συνέβη.

Άλλοι υποστηρίζουν πως πέθανe ναυαγός στη νήσο Χάουλαντ ή πως την έφαγαν τεράστια καβούρια που λέγεται πως μπορούν να σπάσουν ανθρώπινα οστά. Μια άλλη ιστορία λέει πως κρατήθηκε όμηρος από τους Ιάπωνες στα νησιά Μάρσαλ και μάλιστα λένε πως υπάρχουν και φωτογραφίες που το αποδεικνύουν, αλλά η γνησιότητά τους αμφισβητείται. Μια πιο «ρεαλιστική εκδοχή» είναι πως πνίγηκε στον Ειρηνικό μετά από συντριβή του αεροπλάνου εφόσον δεν μπορούσε να ελέγξει και τις καιρικές συνθήκες. Ερευνητές μάλιστα βρήκαν ένα μεταλλικό μπάλωμα το 1991 στο νησί Νικουμαρόρο στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό που λέγεται πως ανήκει στο αεροσκάφος της, αλλά κι αυτή η θεωρία δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Άλλοι δεν πιστεύουν καν πως πέθaνε σε εκείνο το ταξίδι, αλλά αντιθέτως επέζησε μαζί με τον Νούναν και με νέες ψεύτικες ταυτότητες, βρέθηκαν στην Αμερική.

Οπότε η επαναστάτρια πιλότος ήταν μια κατάσκοπος των Αμερικάνων που βρέθηκε στο λάθος μέρος την στιγμή που οι Ιάπωνες είχαν την κυριαρχία του νησιού που αναγκάστηκε να πέσει; Την αιχμαλώτισαν έπειτα κι απεβίωσε στη φυλακή; Ή απλά ήταν θύμα των χτυπημάτων της και των coconut crabs; Θραύσματα από οστά που βρέθηκαν στο νησί Νικουμαρόρο λίγα χρόνια μετά την εξαφάνισή της, απεδείχθη πως δεν άνηκαν σε εκείνη οπότε ακόμα και σήμερα δεν έχει εξακριβωθεί πλήρως το μυστήριο που περιβάλλει αυτήν την εξαφάνιση. Οι θεωρίες συνωμοσίας που έχουν προκύψει ανά τις δεκαετίες ποικίλλουν από τις πιο «αυτονόητες» μέχρι να καταλήγουν σε κινηματογραφικά σενάρια. Όμως εάν κάποιος θέλει να κρατήσει κάτι, πέρα από το ενδιαφέρον που δημιουργεί η μυστηριώδης εξαφάνιση, είναι το πόσα πράγματα είχε καταφέρει σε μια εποχή όπου οι γυναίκες μόλις είχαν αποκτήσει δικαίωμα ψήφου.

Αρθρογραφούσε για τις έμφuλες διακρίσεις και ήταν κατά του περιορισμού των γυναικών σε συγκεκριμένες εργασίες. Δημιούργησε επίσης μια σειρά ρούχων το 1933, που όπως τα αποκαλούσε ήταν «για τη γυναίκα που ζει ενεργά». Μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε να δώσει το παράδειγμα και να πείσει τους πάντες, πως τα επαγγέλματα δεν έχουν φύλο. Ακόμα όμως και σήμερα, τόσα χρόνια μετά, οι πιλότοι σπάνια τυχαίνει να είναι γυναίκες. Από την πολεμική αεροπορία μέχρι και τα εμπορικά ταξίδια οι γυναίκες φαίνεται να περιορίζονται σε λιγότερο ηγετικές θέσεις, τη στιγμή που μπορεί να έχουν τα ίδια προσόντα ή και περισσότερα με τους αντίστοιχους άνδρες συναδέλφους τους. Μπορεί να μην ξέρουμε τι συνέβη πραγματικά στην Αμέλια Έρχαρτ αλλά μπορούμε να πάρουμε έμπνευση απ’ όσα κατάφερε κι όσα θα είχε επιτύχει εάν δεν εξαφανιζόταν μυστηριωδώς.