Γιατί ο τζόγος σε κάνει πιο μοναχικό άνθρωπο

Noceur

Γιατί ο τζόγος σε κάνει πιο μοναχικό άνθρωπο

Μοιράσου το:

Lights On?

Ο τζόγος ξεκινάει όπως ξεκινούν όλοι οι εθισμοί: με τη γοητευτική υπόσχεση της αδρεναλίνης. Το αίσθημα της αβέβαιης ανταμοιβής, της πιθανότητας να κερδίσεις πολλά αλλά και να χάσεις τα πάντα, η δυνατότητα να ρισκάρεις και να τα παίξεις όλα για όλα, εκκρίνει στον εγκέφαλο ντοπαμίνη. Όπως ακριβώς συμβαίνει και όταν βρίσκεται κανείς υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών. Την ώρα του «άκακου παιχνιδιού τύχης» ο εγκέφαλος προσπαθεί μανιωδώς να μαντέψει, να προβλέψει την επόμενη κίνηση, τα χαρτιά του άλλου ή άλλοτε βασιζόμενος στην τύχη περιμένει να δεχτεί μεγαλύτερα έσοδα. Η ανταμοιβή που λαμβάνει κανείς είναι η ένταση μέσα του, το να καίγεται τη στιγμή που αναμένει το αποτέλεσμα, το να χαίρεται υπερβολικά και να θλίβεται ακόμα περισσότερο. Όλη η βιομηχανία του τζόγου βασίζεται στη «μάγευση» του παίχτη: έντονα φώτα, ανεβαστικές μουσικές, λαμπερές παρουσίες, μια αίσθηση μοναδικότητας και ελιτισμού εντείνουν τη συμμετοχή και την επένδυση σε τέτοιες εκδηλώσεις.

Το άτομο κάτω από αυτές τις συνθήκες μαθαίνει να λειτουργεί ατομικά και κάπως κυνικά: πρέπει όλοι να χάσουν για να κερδίσει ή (ακόμα καλύτερα) πρέπει να κερδίσει περισσότερα από όλους πάση θυσία. Αυτό όμως δε γίνεται χωρίς να ποντάρεις, χωρίς να δοθείς ο ίδιος, τόσο σε υλική βάση, όσο και από άποψη χρόνου και σκέψης. Όπως ο εθισμένος στις ουσίες σκέφτεται την επόμενη δόση του, έτσι και ο ανεξέλεγκτος τζογαδόρος σκέφτεται πότε θα ξαναπαίξει. Άρα κάπως αναμενόμενα, απομακρύνεται από τον περίγυρο του, είτε ο περίγυρος τον απομακρύνει. Ο παθολογικός παίχτης μπορεί να ζητήσει χρήματα από οικείους του ή να καταχραστεί, πιθανότατα θα λείπει πολλές ώρες από το σπίτι αλλά και όταν βρίσκεται εκεί η συμπεριφορά του θα είναι κατά βάση δυσλειτουργική -πέρα από τις φορές που θα έχει κερδίσει. Η απομόνωσή του πραγματοποιείται εκούσια ή και όχι, αλλά αυτή είναι και που τον τροφοδοτεί να παίξει περισσότερο. Σε περιόδους που βρίσκεται μόνος ή που αισθάνεται έτσι, η «εύκολη λύση» για εκείνον είναι να καταφύγει εκεί, όχι από επιλογή αλλά εξαιτίας του εθισμού του. Ο εγκέφαλός του είναι προγραμματισμένος να θέλει να βιώσει ξανά αυτή την ευχαρίστηση, ακόμα και με αυτόν τον τρόπο, δικαιολογώντας κάπως πως δεν είναι τόσο επικίνδυνο όπως οι ουσίες ή η κατάχρηση αλκοόλ. Είναι ένα απλό παιχνίδι.

Ειδικά την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων, η αστυνομία εξαρθρώνει συνήθως παράνομα, αυτοσχέδια καζίνο. Πραγματοποιήθηκαν 4.252 έλεγχοι που είχαν ως αποτέλεσμα να ανακαλυφθούν 83 παραβάσεις, να συλληφθούν 185 άτομα ενώ στις μετέπειτα δικογραφίες περιλαμβάνονταν 146 άτομα ακόμη. Καθόλου τυχαίο δεν είναι που ειδικά τις εορταστικές περιόδους, τόσο τα νόμιμα όσο και τα παράνομα καζίνο, έχουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή, καθώς είναι μια κουλτούρα που έχει καλλιεργηθεί σε πολλούς λαούς και στον ελληνικό ειδικότερα. Κάπως καθιερωμένα εμφανίζονται πλέον τα χριστουγεννιάτικα παιχνίδια με τις τράπουλες, τις μάρκες πάνω στην τσόχα, ακόμα και χωρίς την ανταλλαγή χρημάτων για καθαρά ψυχαγωγικούς λόγους. Κάτι σαν έθιμο που ρίζωσε σε πολλές οικογένειες, αφού το 80% των ατόμων παραδέχεται πως κάποια στιγμή στη ζωή του έχει ασχοληθεί με τα τυχερά παιχνίδια. Από το ποσοστό αυτό, θα στοχεύαμε την προσοχή μας στους 400.000 παθολογικούς παίχτες.

Μέσα σε ένα κλίμα έντασης και υπερβολής που προσφέρουν οι γιορτές, τα άτομα που αισθάνονται απομονωμένα ή είναι στην πραγματικότητα περιθωριοποιημένα, έλκονται από την θαλπωρή που προσφέρει ο τζόγος. Η μοναχικότητα εξάλλου είναι πολλές φορές αυτό που πυροδοτεί τους εθισμούς, συνδυαστικά με άλλους παράγοντες. Η αίσθηση του «να μην ανήκεις» πουθενά και να θέλεις να βιώσεις μια ζωντάνια, να ξεφύγεις από μια κενή ρουτίνα και να πιστέψεις πως μπορείς να κερδίσεις τα πάντα μέσα από μια τύχη που ίσως δε σου δόθηκε ποτέ, δε θα ήταν ψέμα να λέγαμε πως ωθούν τα άτομα στα τυχερά παιχνίδια. Δίχως όμως να το αντιλαμβάνονται δε βγαίνουν κερδισμένοι, παρά μόνο όταν απομακρυνθούν από την όλη κατάσταση εθισμού. Τα παιχνίδια αυτά έχουν κατασκευαστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε το καζίνο να κερδίζει πάντα περισσότερα, ακόμα και όταν φαίνεται ότι χάνει. Η αδρεναλίνη, η πίεση, το άγχος της στιγμής μέχρι να πάρεις μια απόφαση, η ανάγκη που δημιουργείται να ποντάρεις όλο και πιο πολλά απομακρύνει το άτομο και από τον ίδιο του τον εαυτό. Τον αποξενώνει και δεν τον αφήνει να σκέφτεται τίποτα πέρα από τα χαρτιά, όλες του οι κινήσεις στηρίζονται εκεί, η διάθεση του καθορίζεται από αυτό και στο τέλος κανείς δε μένει κοντά του για να τον βγάλει από τον κόσμο αυτό.

Αλλά ακόμα και για να το κάνει αυτό, πρέπει ο ίδιος να έχει τη θέληση να αλλάξει τη νοοτροπία του και να βρει τον λόγο για τον οποίο αναζητά διαρκώς την αδρεναλίνη από εξωγενείς παράγοντες για να νιώσει καλά στη ζωή του. Θέλει να συγκλονίσει τους θεατές με το τρελό του ρίσκο και -ω, τρομερή αίσθηση- θυμάται πολύ καλά πως τον κυρίεψε, χωρίς καμία πρόκληση του εγωισμού, μια τρομερή δίψα να ρισκάρει (Φ. Ντοστογιέφσκι). Θέλει να συγκλονίσει πρώτα από όλα τον ίδιο και η δίψα που αναφέρει σηματοδοτεί πως θα τα θυσιάσει όλα και όλους ακόμα και για ένα δευτερόλεπτο αδρεναλίνης!