Έχουμε ακούσει πολλάκις για την ανιδιοτελή εκείνη αγάπη άνευ όρων που για κάποιους ανθρώπους αποτελεί άπιαστο όνειρο. Λίγοι μπορούν να παραδεχτούν πως έχουν αγαπήσει ή κι αγαπηθεί άνευ όρων. Αλλά ακόμα πιο σπάνια αναφέρουν ή τολμούν να αναζητήσουν την έννοια του «έρωτα άνευ όρων». Μπορούμε να φτάσουμε στην αγάπη για έναν άλλον άνθρωπο αν έχουμε προσπεράσει τον έρωτα; Έρωτας λοιπόν δίχως όρους, χωρίς προϋποθέσεις με δεσμευτικό χαρακτήρα, ο οποίος δε λογαριάζει τίποτα, δε σκέφτεται τίποτα και δεν προσμετράει τίποτα. Ο Τερζάκης ήταν σωστός όταν μας έκανε να αναρωτηθούμε «Τι σχέση έχει με την αγάπη ο έρωτας; Η αγάπη είναι αυταπάρνηση, ο έρωτας εγωισμός».
Ο πραγματικός έρωτας είναι ασταμάτητος, καταιγιστικός, διεκδικητικός, εκρηκτικός, απόλυτος και δυναμικός· απόλυτα προετοιμασμένος και διατεθειμένος από τη φύση του να κρατήσει και να επικρατήσει. Οι χλιαροί έρωτες -ομολογουμένως- έχουν ήδη από νωρίς ημερομηνία λήξης. Όμως γίνεται πραγματικά ένας έρωτας να μη λαμβάνει υπόψη του τίποτα; Οι ρομαντικές ψυχές θα έλεγαν πως έτσι θα έπρεπε να είναι, να αφήνονται όλα στο συναίσθημα. Οι περισσότερο ρεαλιστές πιθανότατα θα διαφωνούσαν κάθετα, λέγοντας ότι «καλά και τα συναισθήματα αλλά και λίγη λογική δε βλάπτει». Οι κυνικοί θα υποστήριζαν μάλλον πως ο έρωτας είναι πιο απλός -αν υπάρχει φυσικά- και δεν έχει ανάγκη τόσες πολλές αναλύσεις. Κι όπως σχεδόν, πάντα η λύση βρίσκεται στο ενδιάμεσο.
Θα ήταν ουτοπικό ίσως να φανταζόμαστε πως ένας έρωτας θα μπορούσε να επιβιώσει ακόμα κι αν ο άλλος καταπατούσε τις αρχές, τις πεποιθήσεις μας, τα θέλω μας. «Ο έρωτας όμως είναι τυφλός» έχουμε ακούσει να λένε και ίσως ισχύει αυτό. Αλλά αν είναι υποταγή και υποβάθμιση, σίγουρα δεν είναι έρωτας. Συνήθως δεν εμπίπτει σε λογικές προσαρμογές, εξονυχιστικά φιλτραρίσματα και μακροπρόθεσμες σκέψεις κι αυτή άλλωστε είναι η ομορφιά του. Ο έρωτας δεν είναι εμπορική συμφωνία και ούτε θα έπρεπε να γίνεται. Για να λειτουργήσει κάτω από όρους όμως, γίνεται μια συμφωνία; Συμφωνείς να αγαπάς, να εμπιστεύεσαι, να δίνεις και να παίρνεις, να χαίρεσαι και να μεταδίδεις τα συναισθήματα και στο άλλο άτομο, να φανερώσεις τον εαυτό σου και την ψυχή σου. Κι όταν αυτοί οι όροι καταπατηθούν; Υπάρχει κάποιου είδους ρήτρα σ’ αυτό το άτυπο συμφωνητικό, που να προστατεύει τα άτομα; Πόσο πεζό ακούγεται να μιλάμε για τον έρωτα με αυτόν τον πρακτικό και τυποποιημένο τρόπο; Αλλά γίνεται; Κι αν έπαψε πια να σου προσφέρει όλα όσα αξίζεις; Αν κάποια στιγμή στέρεψε από αισθήματα για σένα; Αν αδυνατεί να δώσει κάτι παραπάνω σε αυτή τη σχέση;
Οι όροι δεν πληρούνται πια και ήρθε η στιγμή της σκληρής απόφασης. Του χωρισμού ή της προσπάθειας. Η απάντηση είναι πιο απλή από ό, τι περιμένουμε συνήθως. Θέλεις; Αντέχεις; Αγαπάς ακόμη; Ο άλλος άνθρωπος της εξίσωσής σας είναι διατεθειμένος; Μένουμε στα δικά μας συναισθήματα και λησμονούμε ότι μία σχέση χρειάζεται δύο. Όσο ερωτευμένος κι αν είσαι με τον άνθρωπό σου, αν εκείνος δεν αισθάνεται το ίδιο τότε η λύση είναι μονόδρομος. Αυτός θα ήταν σημαντικό να είναι λοιπόν ένας απαραβίαστος όρος- για τον εαυτό σου κυρίως. Αλλά δίπλα στους όρους θα μπορούσαν να προστεθούν και τα όρια; Τα ανώτερα ή κατώτερα επιτρεπτά σημεία, που στον έρωτα είναι το άπειρο έναντι του απείρου. Πόσα πράγματα, γεγονότα και καταστάσεις έχουμε συγχωρέσει; Παραβλέψει; Προσπεράσει; Αγνοήσει; Δικαιολογήσει; Αδιαφορήσει; Η απάντηση είναι πολλά, κάποιες φορές ίσως και παρά πολλά.
Στον έρωτα κυριαρχεί η πεποίθηση πως «μπορούμε να συγχωρέσουμε τα πάντα εάν υπάρχει αγάπη και θέληση». Μπορούμε; Θέλουμε; Αντέχουμε; Αξίζει; Ίσως οφείλουμε να αναρωτηθούμε αν είναι πραγματικά έρωτας. Υπάρχει η έλξη, η προσκόλληση, ο εθισμός στο άλλο άτομο, η δύναμη της συνήθειας· κάποια πράγματα που διαφέρουν από τον έρωτα.
Ίσως θα έπρεπε ν’ αναζητήσουμε τον έρωτα στην απόλυτη του μορφή για αρχή, δίχως όρους. Οφείλουμε στον εαυτό μας να τον αφήσουμε ελεύθερο να ερωτευτεί με πηγαίο πάθος και με κλιμακωτή ένταση. Αν περιμένουμε από τον έρωτα να είναι προσεκτικός, μετρημένος και περιορισμένος μέσα σε ασφαλή πλαίσια τότε, ίσως φοβόμαστε να ερωτευτούμε. Αλλά τα όρια οφείλουμε να τα θέσουμε εξαρχής και με αφετηρία τον ίδιο μας τον εαυτό. Μπορεί σε κάποια φαντασιακή μας σκέψη να αναζητούμε κάποιον που δε θα σκέφτεται τίποτα κι απλά -όσο απλά γίνεται- θα αισθάνεται, αλλά ξέρουμε ότι αυτό δεν μπορεί να λειτουργήσει μακροπρόθεσμα. Τα όρια επιτρέπουν στο συναίσθημα να διαρκέσει και να κρατήσει χωρίς να το περιορίζουν. Όρια δε σημαίνει απαραίτητα ότι δεν αφήνουμε τον εαυτό μας να ερωτευτεί, όρια είναι θέσεις αυτοσεβασμού που αφήνουν έναν έρωτα να ανθίσει. Ερωτευτείτε λοιπόν απεριόριστα με όρια!
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου