Σοκαρισμένοι κι απολύτως άπραγοι

Ίσως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός.

Να μη βιαζόμεθα· είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία. ~ Κ. Π. Καβάφης

Έφτασε ο καιρός που δε θα μιλάμε πια για βία; Θα φτάσει άραγε ποτέ αυτός ο καιρός; Ή είναι πολύ νωρίς να μιλάμε για βία τη στιγμή που είμαστε στο σημείο της συνειδητοποίησής της; Τουλάχιστον τοποθετούμε ακόμα ερωτηματικά σ’ αυτές τις προτάσεις κι όχι τελεία· ελπίζω να υπάρχει δυνατότητα ν’ απαντήσουμε σ’ όλα αυτά. Η ιστορία, θα έχετε ακούσει, πως επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά σαν τραγωδία και τη δεύτερη σαν φάρσα, αλλά πλέον έχουμε ξεπεράσει το στάδιο της φάρσας κι έχουμε μετατοπιστεί σε μια κατάσταση απάθειας.

Ποτέ δε σταμάτησε ο κόσμος να βασίζεται στη βία. Είναι μια γενετήσια πράξη του ανθρώπου που δύσκολα -αν όχι ποτέ- θα αποβάλλει από μέσα του. Στηριζόμαστε στη βία, όπως στηριζόμαστε και στη ζωή, μέσω εκείνης δυστυχώς ή ευτυχώς επιβιώνουμε και δεν έχει πάντα τόσο αποκρουστική μορφή όσο νομίζουμε.

Καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με τη βία και μέσα στον εαυτό μας. Όλα γύρω μας έχουν δομηθεί βάσει της βίας. Από τους πολέμους και τις επαναστάσεις μέχρι τις γυναικοκτονίες και την πανδημία, η βία είναι μια μονιμότητα στις εικόνες των ματιών μας. Στεκόμαστε μπροστά σε ειδεχθή εγκλήματα και την ίδια στιγμή που σκεφτόμαστε τη βία ως λύση, την επόμενη τη φοβόμαστε κι έπειτα δε μας κάνει πλέον εντύπωση. Την έχουμε συνηθίσει γιατί έχει φύγει από μια άλλη πραγματικότητα μακριά από εμάς και πλέον βρίσκεται στη διπλανή πόρτα, εάν όχι στο ίδιο μας το σπίτι.

Έπαψε να αποτελεί μια συνταρακτική είδηση, ο θάνατος έναντι της ζωής έγινε ένας ακόμα τίτλος στις εφημερίδες. Έχουμε σταματήσει να διαχειριζόμαστε τη βία, ακριβώς επειδή τη θεωρούμε μη ανατρέψιμη, την έχουμε νοηματοδοτήσει στο μυαλό μας ως δεδομένη κι ως αναγκαία μερικές φορές. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί κι εμείς οι ίδιοι να έχουμε ασκήσει είτε σωματική, είτε συναισθηματική βία, χωρίς απαραίτητα να το θελήσαμε αλλά το κάναμε γιατί αντιδράσαμε, γιατί προστατευτήκαμε, γιατί ήταν η μόνη λύση -κι όλ’ αυτά είναι οι «θετικές» εκδοχές. Τώρα, γιατί μας κάνει τόση εντύπωση, σαν να μην υπήρχε τόση έντονη βία πριν, άλλη συζήτηση.

Ήμασταν κλεισμένοι μέσα στο σπίτι κι έπρεπε να βρούμε μια διέξοδο για να κρατηθούμε; Ήμασταν σοκαρισμένοι που έπρεπε να τηρούμε συγκεκριμένους κανόνες, να μην αγκαλιαζόμαστε και να κρατάμε αποστάσεις; Εξαιτίας της βίας που μας ασκούσνταν, ασκήσαμε κι εμείς βία. Όλα ήταν κάτω από μεγεθυντικό φακό και κάποιοι ίσως αναρωτιόμασταν «γιατί τώρα;» ενώ ήταν «πάντα». Πάντα χτυπούσε τη γυναίκα του, κακοποιούσε το σκυλί του, λειτουργούσε διεκδικητικά, ήταν σε πιο προνομιακή θέση από κάποιον άλλον, είχε καλύτερη ιατρική περίθαλψη από εκείνον, δεν είχε χρήματα να πάρει υπολογιστή για να συνεχίσει τις σπουδές του, χρειάστηκε να σταματήσει να φοιτά λόγω κοινωνικοπολιτικών συνθηκών. Όλ’ αυτά δεν είναι βία;

Την παρατηρούμε συνεχώς, από τον άστεγο στον δρόμο μέχρι και τους πρόσφυγες από την Ουκρανία και κάποια στιγμή μέσα μας, μάλλον εξαιτίας της αίσθησης ματαιότητας κι αδυναμίας γι’ αλλαγή, παύει να μας κάνει εντύπωση. «Έτσι είναι τα πράγματα» λέμε με μια πικρία στη φωνή, κλείνουμε την τηλεόραση, γυρίζουμε πλευρό και συνεχίζουμε τη ζωή μας. Κάποιος πάντα θα είναι σε χειρότερη θέση από εμάς, όπως κι εμείς βρισκόμαστε πιο κάτω από κάποιους άλλους, είναι έτσι τα πράγματα.

Σταματάμε ν’ απορούμε για όλα όσα είναι δομημένα με συγκεκριμένο τρόπο, να τα μελετάμε, να τα σκεφτόμαστε λίγο παραπάνω και να τρέμουμε μήπως και δούμε κάτι που θα μας ταράξει. Μπορεί να έχουμε κουραστεί, ακόμα κι όταν δε συλλαμβάνουμε ορισμένα γεγονότα ως βία, να ερχόμαστε σε καθημερινή επαφή μ’ εκείνη. Μπορεί να μην ξέρουμε καν τι να κάνουμε, γιατί δε μας ενημερώνουν και πολλές φορές τί έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε. Οπότε πάλι η ευθύνη πέφτει σε εμάς. Αλλά ακόμα κι αυτό δε μας ξεκουνάει πολλές φορές.

Το μόνο που θα ήταν λάθος να ξεχνάμε είναι πως τα πάντα μπορούν να μετατραπούν σε βία, δίχως να ξέρουμε εάν είναι η εύκολη λύση αλλά σίγουρα είναι πάντα από τις προτεινόμενες. Η βία δίνει την αίσθηση της εξουσίας και της παντοδυναμίας, έτσι η κοινωνία δεν παύει να την επιβεβαιώνει αλλά κι οι άνθρωποι να την αμφισβητούν. Ακολουθούμε πιστά τη βία χωρίς να τη διαχειριζόμαστε, χωρίς να τη μετριάζουμε. Απλώς τη λατρεύουμε και τη φοβόμαστε, την αποζητούμε (όταν μας εξυπηρετεί) και τη μισούμε (όταν μας πλήττει). Οπότε δεν ξέρω εάν είμαστε ικανοί να μιλήσουμε για βία, εάν δεν επιθυμούμε να κοιτάξουμε τον εαυτό μας και τι είμαστε ικανοί κι έτοιμοι να κάνουμε.

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!