Παιδί και διάβασμα∙ πώς βοηθάνε οι γονείς;

Μόνιμο άγχος των γονιών ξεκινώντας η σχολική χρονιά είναι το πώς θα βοηθήσουν το παιδί τους με το διάβασμα. Αν θα ‘ναι επιμελές και μέχρι πού επιτρέπεται να παρεμβαίνουν οι ίδιοι. Κυρίως στις πρώτες τάξεις που τα παιδιά θα αρχίσουν δειλά να γνωρίζουν τον κόσμο των γραμμάτων, τότε είναι που θα πρέπει οι γονείς να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες και να δώσουν τα σωστά ερεθίσματα, ώστε το παιδί να καταλάβει πως το διάβασμα είναι καθαρά δική του υποχρέωση, που δε χωρά αναβολές και χρειάζεται να αφιερώνει χρόνο, δραστηριότητα που πρέπει να αγαπήσει κι όχι αγγαρεία.

Ακόμη και στις πιο μεγάλες τάξεις, όμως, ένα παιδί θα ‘χει ανάγκη για μια ώθηση προς τα ‘κει αν δείχνει να το αποφεύγει και σίγουρα κάποτε θα χρειαστεί έστω και μια μικρή βοήθεια την ώρα της μελέτης. Φυσικά κανένα παιδί δεν αγχώνεται για το διάβασμα όσο οι ίδιοι οι γονείς. Κι αυτό δεν είναι απολύτως λογικό, γιατί στο μυαλό των παιδιών το παιχνίδι αποτελεί προτεραιότητα κι ίσως και το μόνο πράγμα στη λίστα τους. Όλοι περάσαμε απ’ αυτή τη φάση και θα ‘πρεπε να καταλαβαίνουμε.

Βέβαια, όταν κάποιος γίνει γονέας, μέσα στην αγωνία του να τα κάνει όλα σωστά, ξεχνάει ίσως τη δική του παιδική ηλικία, δίνει σε όλα τρομακτικά μεγάλες διαστάσεις κι ανησυχεί για τη σταδιοδρομία του παιδιού του, ακόμα κι αν δεν έχει κανέναν πρακτικό λόγο για να πανικοβάλλεται. Κάποιες φορές μάλιστα αυτή η έντονη αγωνία οδηγεί σε πίεση προς το παιδί κι αυτός φυσικά είναι λανθασμένος τρόπος για να βοηθήσεις το παιδί σου να γίνει επιμελής μαθητής και ν’ αγαπήσει το διάβασμα. Το να τιμωρείς, να συγκρίνεις, να φωνάζεις και να εκτοξεύεις απειλές κάθε άλλο παρά καλό μπορεί να κάνει στη σχέση μεταξύ παιδιού-μελέτης. Οι ρόλοι εξουσίας δε λειτουργούν σε κανέναν τομέα, κυρίως όταν πρόκειται για παιδιά.

Αντίστοιχα, ούτε και το να βοηθάς σε τέτοιο σημείο που θα έκανε κάποιον να νομίζει πως έχεις επιστρέψει κι εσύ στο σχολείο λειτουργεί. Σε αυτή την περίπτωση το παιδί αφενός αισθάνεται τον διαρκή έλεγχο κι αφετέρου δε θα καταλάβει πως το διάβασμα είναι δική του δουλειά, με αποτέλεσμα να κρέμεται συνεχώς από ‘σένα. Εκτός του ότι δε θα ‘ναι πρακτικά υπεύθυνο, θα γνωρίζει πάντα πως έχει κάποιον να κάνει τη δουλειά γι’ αυτό ή δε θα αισθανθεί ικανό για να τα καταφέρει μόνο.

Το να ορίσετε ένα πρόγραμμα διαβάσματος, σε συγκεκριμένο χώρο (ιδανικά στο γραφείο του στο δωμάτιό του) και μια τακτική επιβράβευσης (ακόμα και μόνο για την προσπάθεια) είναι προφανώς πιο αποδοτικό σενάριο. Το παιδί πρέπει να ξέρει πότε και μέχρι ποιο σημείο μπορεί να απευθυνθεί σε εσάς για βοήθεια. Πρέπει να γνωρίζει επίσης πως αυτή η ώρα της ημέρας είναι αφιερωμένη στο διάβασμα και δεν επιδέχεται αλλαγές -εκτός απροόπτου, πάντα. Άλλωστε, όλοι και κυρίως τα παιδιά λειτουργούν πάντα καλύτερα όταν υπάρχει μεθοδικότητα.

Αν, λοιπόν, τηρηθεί όλη η διαδικασία, μπορείτε να το επιβραβεύσετε με μια βόλτα στον παιδότοπο που θέλει να επισκεφθεί ή στο σπίτι ενός φίλου για παιχνίδι. Σε καμία περίπτωση βέβαια δε θα πρέπει να γίνεται αυτό σε καθημερινή βάση. Να μην πάρει τη μορφή ανταλλάγματος, να γνωρίζει πως το κάνει για το ίδιο και πως δεν είναι τιμωρία το διάβασμα αλλά εξέλιξη. Καλό, ωστόσο, θα ήταν να υπάρχει ένα κίνητρο και μια ανταμοιβή όταν το παιδί αντεπεξέρχεται σε μια απαιτητική μέρα μελέτης.

Καλά όλα αυτά αλλά το διάβασμα από μόνο του δεν είναι τόσο σημαντικό όσο το να μάθει το παιδί μέσα από αυτή τη διαδικασία έννοιες όπως η υπευθυνότητα, η αγάπη για μάθηση, το πρόγραμμα, η επιμονή, η ηθική (και κάποτε πρακτική) ανταμοιβή όταν κοπιάζεις για κάτι. Αυτό είναι σημαντικό να το κατανοήσει πρώτα ο γονιός, ώστε να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα και να μην αγχώνεται κάθε φορά που ξεκινάει η σχολική χρονιά. Εμπιστοσύνη και στήριξη χρειάζονται τα μικρά μας για να θριαμβεύσουν!