Φιλόζωος για την προσφορά ή για τα «μπράβο»;

Ίσως κάποτε να ένιωσες την ανάγκη να βοηθήσεις κάποιο ζώο που, ανήμπορο, σε χρειαζόταν. Ίσως κι αυτόματα να ένιωσες και την ανάγκη να το μοιραστείς με περισσότερους από έναν. Να το κοινοποιήσεις στις διαδικτυακές σου πλατφόρμες, να ενημερώσεις σχετικά φίλους, συναδέλφους και γνωστούς. Αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί κακό, αλλά σίγουρα δεν είναι ούτε κι απαραίτητο.

Την επόμενη φορά που θα βάλεις λίγο νεράκι έξω απ’ το σπίτι σου για τις γάτες της γειτονιάς, θα ταΐσεις ένα αδέσποτο στη βόλτα σου ή ακόμα θα σώσεις μια ψυχή απ’ τον δρόμο, προσφέροντάς της παντοτινό καταφύγιο, απλά μην το ανεβάσεις στο διαδίκτυο για να πάρεις επιβράβευση κι ικανοποίηση μέσα από τρίτους για την κίνησή σου. Κάνε το για το πλάσμα αυτό, κάνε το για ‘σένα κι η επιβράβευσή σου θα ‘ναι καθημερινά ζωγραφισμένη στα ζωηρά μάτια του ζώου που θα ‘χεις σώσει και δε θα συγκρίνεται με καμία ανθρώπινη ευγνωμοσύνη.

Γιατί ποιος δε λύγισε με το θλιμμένο βλέμμα ενός αβοήθητου ζώου; Γιατί ποιος δεν άπλωσε το χέρι του να ταΐσει ένα υποσιτισμένο σκυλάκι; Μην αναρωτιέσαι, γιατί δυστυχώς είναι πολλοί. Δυστυχώς, δεν είσαι ο κανόνας αλλά η εξαίρεση. Δυστυχώς αρκετοί θα λυπηθούν, αλλά ελάχιστοι θα κάνουν κάτι. Το φαγητό που απλόχερα εσύ θα προσφέρεις κάποιος άλλος θα διστάσει να το δώσει και τη στέγη που εσύ απλόχερα θα χαρίσεις, έστω και προσωρινά, κάποιος άλλος απλά θα την στερήσει απ’ το ζώο αυτό.

Οι δικαιολογίες συχνά παραείναι φθηνές κι επαναλαμβανόμενες. Ο ένας δε θα ‘χει χώρο, ο άλλος δεν έχει χρήματα κι ο άλλος φοβάται τα αδέσποτα. Κι ώσπου εμείς να αναλύσουμε το πρόβλημα του καθενός, τα αδέσποτα συνεχίζουν να παλεύουν να επιβιώσουν εκεί έξω, εκεί που ο κόσμος δεν είναι πάντα φιλικός κι οι συνθήκες καθόλου ευνοϊκές, εκεί που παραμονεύουν φόλες κι ασυνείδητοι οδηγοί.

«O πολιτισμός ενός έθνους διακρίνεται από τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι συμπεριφέρονται στα ζώα.» είπε ο Γκάντι κι αν όλοι δίναμε λίγο απ’ τον χρόνο μας και το υστέρημά μας για να προστατεύσουμε έστω κι ένα ζώο, ο κόσμος μας θα ‘ταν πολύ πιο ανθρώπινος. Για κάποιο λόγο ήρθαν τα ζώα στη ζωή μας. Ίσως για να μας υπενθυμίζουν καθημερινά το νόημα της ανιδιοτελούς αγάπης, εκείνης που δεν έχει όρια, και την ομορφιά της αφοσίωσης.

Κι αν, τελικά, όντως ανήκεις στη μειονότητα αυτών που προσφέρουν σε συνανθρώπους κι αδέσποτα, συγχαρητήρια για τη φιλανθρωπία και τη φιλοζωία σου αλλά μόνο αυτό. Μην περιμένεις παράσημα και κοινωνική αναγνώριση για τη δράση σου, γιατί δε θα έρθουν. Κι αν εσύ τα επιδιώκεις αυτά, τότε ο σκοπός σου δεν είναι να βοηθήσεις αλλά να προβληθείς μέσα απ’ την υποτιθέμενη ευαισθησία σου.

Εφόσον, λοιπόν, μπαίνεις στη διαδικασία να βοηθήσεις γιατί να μην κοινοποιήσεις την πράξη σου; Έτσι προφανώς θα σκέφτηκες την ώρα που ανέβασες μια φωτογραφία του βασανισμένου ζώου που έσωσες. Κανείς ποτέ δε θα σου το απαγορεύσει και κανείς ποτέ δε θα σε κατηγορήσει. Ίσα-ίσα που οι πιο πολλοί θα χαρούν με αυτό σου το ποστ κι εσύ θα λάβεις το –έστω κι ιντερνετικό– χειροκρότημά τους. Το θέμα, όμως, δεν είναι η γνωστοποίηση της πράξης σου αλλά ο σκοπός που το κάνεις αυτό.

Αν στόχος σου είναι να δώσεις ένα κίνητρο, να αφυπνίσεις συνειδήσεις και να λειτουργήσεις σαν παράδειγμα, ώστε να παρακινηθούν κι άλλοι άνθρωποι και να βοηθήσουν κι αυτοί σε αυτήν την προσπάθεια, τότε βρίσκεσαι στον σωστό δρόμο. Αν, όμως, το κάνεις για να προβληθείς, για να ακούσεις «μπράβο», να πάρεις πολλές κόκκινες καρδιές στο ποστάρισμά σου και να ανέβουν οι ακόλουθοί σου, τότε κάτι πάει σίγουρα λάθος.

Εξάλλου τίποτα από όλα αυτά δε θα ‘πρεπε να είχε ειπωθεί. Τα πράγματα είναι απλά, οι άνθρωποι τα κάνουν περίπλοκα. Η ευγνωμοσύνη που αποτυπώνεται στα μάτια ενός ταλαιπωρημένου ζώου προς το πρόσωπό σου θα πρέπει να ‘ναι πάντα για ‘σένα η ύψιστη ανταμοιβή. Αν κάτι τέτοιο δεν ισχύει, τότε ίσως θα έπρεπε να κοιτάξεις άλλη μια φορά τον λόγο που προσφέρεις κι αν κάπου χάθηκες, ποτέ δεν είναι αργά, αν πραγματικά το θέλεις, να ξαναβρείς το νόημα.