Νύχτα· άλλους τους τρομάζει κι άλλους τους σαγηνεύει, άλλοι θεωρούν τις σκιές και το σκοτάδι δυσοίωνα και μελαγχολικά κι άλλοι μυστηριώδη και αισθησιακά.
Το σκοτάδι καλλιεργεί την αίσθηση του απόκοσμου και του απροσδόκητου αμβλύνοντας τις αισθήσεις και τις φαντασιώσεις μας. Άλλοι πλέκουν σενάρια φόβου, άγχους και κινδύνου κι άλλοι κατακλύζονται από εντάσεις και δυναμικότητα που πυροδοτούνται από τον ερωτισμό της νύχτας. Νύχτα και ερωτισμός είναι εξάλλου αλληλένδετες έννοιες.
Η Μυθολογία μας δίνει για άλλη μια φορά μια ερμηνεία της σχέσης αυτής. Νυξ λεγόταν η θεότητα που χάριζε τη μορφή της στη νύχτα. Σύμφωνα με τον Αριστοφάνη επρόκειτο για μορφή που προϋπήρχε του φτερωτού θεού κι εδώ που τα λέμε, λογικό δεν είναι; Πόσες φορές δεν εκμεταλλευόντανε ο έρωτας τα σκοτάδια για να βγάλει βέλη από τη φαρέτρα του χωρίς να γίνει αντιληπτός; Χάρη της νύχτας ο Θεός αυτός λειτουργούσε πάντα με αποτέλεσμα. Η Νυξ ήταν κόρη του Χάους και αδερφή του Ερέβους. Παρουσιαζόταν σαν μια μορφή ιδιαίτερη, σίγουρα όμορφη και σαγηνευτική, μα ταυτόχρονα επιβλητική με τις μεγάλες μαύρες φτερούγες της να δείχνουν τη δύναμη και ταυτόχρονα την ανεξαρτησία της. Τέκνα της θεωρούνταν ο Αιθέρας, ο Ύπνος, τα Όνειρα, ο Μώμος (Σαρκασμός), ο Μόρος (Κλήρος), ο Θάνατος, οι Μοίρες, η Απάτη και το Γήρας. Όλα εκείνα δηλαδή που με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο συνδέουμε κι εμείς με το σκοτάδι. Κόρη της ήταν όμως και η Φιλότης, η μορφή που προσωποποιούσε το σαρκικό έρωτα. Την επαφή, που όσο κι αν επιμένουμε να συνδέουμε με τον έρωτα και το συναίσθημά του, εκείνη βρίσκει πάντα τον τρόπο να παρουσιάζεται σαν λάτρης των μικρών ωρών.
Σε μια πιο εκλογικευμένη προσέγγιση βέβαια θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι αισθήσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας, μας κατευθύνουν σε μια μάχη με τις άμυνές μας. Όταν φεύγει η ημέρα και πέφτει το φως, οι ρυθμοί και οι εντάσεις καταλαγιάζουν, επιβραδύνουμε τις σκέψεις της λογικής μας και αφουγκραζόμαστε καλύτερα τα συναισθήματά μας. Ξαναγυρνάμε στο «εγώ» και στα «θέλω» μας, ξεγυμνώνουμε τον αληθινό μας εαυτό και φροντίζουμε να ταΐσουμε τα απωθημένα μας. Αυτά που βγαίνουν στην επιφάνεια υπό τις κατάλληλες συνθήκες. Το σκοτάδι δίνει την αίσθηση της κρυψώνας χαλαρώνοντας τις άμυνές μας και τα «πρέπει» μας. Τα πάθη διεγείρονται, ενισχύεται η πνευματικότητα και στοχαστικότητά μας γιατί όντως στη νύχτα κρύβεται μια διάσταση πνευματική και μυστηριακή. Αυτή δίνει το έναυσμα για δημιουργία πνευματική ή καλλιτεχνική πόσο μάλλον ερωτική και αισθησιακή.
Η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων τη νύχτα βασίζεται στη γλώσσα και στην επαφή του σώματος σαν μυητική διαδικασία. Ο έρωτας εξάλλου εμπεριέχει μυστικότητα, τρέφεται και φουντώνει από τους ψίθυρους, τη σιωπή και τις σκιές. Φαντασιωνόμαστε εντονότερα καταστάσεις προκειμένου να δημιουργήσουμε κάτι ομορφότερο από το καθημερινό και το πραγματικό. Είναι σαν άμυνα δημιουργική και λυτρωτική. Νομίζουμε -εσφαλμένα ίσως- ότι η έλλειψη φωτός μας σκεπάζει, μας κρύβει, μας προστατεύει κι έτσι χαλαρώνουμε τους καθωσπρεπισμούς μας ανεμπόδιστα. Συχνά εξάλλου η νύχτα συνοδεύεται με αλκοόλ, ξενύχτι, ουσίες, χορό, φώτα, εκκωφαντική μουσική, παρέες με τυχαίες συναντήσεις και γνωριμίες της μίας νύχτας. Όλα αυτά είναι παράγοντες που χαλαρώνουν κι άλλο τις όποιες ηθικές ή κοινωνικές αναστολές έχουμε και ρίχνουν τις μάσκες της σοβαρότητας ή της σοβαροφάνειας, ενισχύοντας κι άλλο τον ερωτισμό του σκοταδιού.
Η θλίψη της μοναξιάς και αποξένωσης που μοιάζει σε πολλούς δυσβάσταχτη όταν φεύγει το φως της ημέρας, οδηγεί σε κινήσεις που πολλές φορές είναι ξένες προς το χαρακτήρα και τις συνήθεις συμπεριφορές μας. Η νύχτα δίνει χώρο σε όλα αυτά, τα επιτρέπει και τα αποσιωπά σε αντίθεση με την ημέρα που τα αποκαλύπτει και τα ξεγυμνώνει κάνοντάς τα να δείχνουν πεζά και άσχημα υπό το έντονο φως. Ακόμα και επαγγέλματα που ασκούνται τη νύχτα, όπως μπάρμαν και μπαργούμαν, ή σερβιτόροι και άτομα που κάνουν P.R. σε κέντρα διασκέδασης, καθώς και άνθρωποι του θεάτρου και της τέχνης, έχουν μια ερωτική αύρα γύρω τους, ή τουλάχιστον έτσι νομίζουμε εμείς οι υπόλοιποι κοιτώντας τους. Ίσως γι’ αυτό να τη λένε «πλανεύτρα», γιατί βρίσκει τρόπους να κάνει τα πάντα να μοιάζουν λιγάκι ερωτικά. Από το ντύσιμό μας, τη συμπεριφορά μας , τη στάση του σώματός μας, ακόμα και τη γλώσσα ομιλίας που χρησιμοποιούμε, σχεδόν όλα προσαρμόζονται υιοθετώντας μια πιο σαγηνευτική στάση. «Η νύχτα θέλει έρωτα και βράδια αξημέρωτα» εξάλλου όπως δηλώνει και η υπέροχη Χαρούλα Αλεξίου. Φυσικά δεν ξέρουμε αν ξημερώνοντας υπάρχει νικητής ή νικημένος, ωστόσο μέσα από το βαθύ σκοτάδι της νύχτας μπορούμε πάντα να στέλνουμε τα πιο φωτεινά ερωτικά μας σήματα.
Και όλα αυτά “Because the night belongs to lovers” -Patti Smith & Bruce Springsteen & U2.
Συντάκτης: Άννα Δρεπανοπούλου
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Ρουσσάκη
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Ρουσσάκη
