Μας φάγανε αυτά τα «πρέπει». Όχι όλους βέβαια, αυτούς που έχουν την ετικέτα του «καλού παιδιού». Εκείνου που κάνει πάντα το σωστό, αυτό που έμμεσα ή άμεσα απαιτεί ο περίγυρός του. Εκείνου που κάνει επιλογές που δε θα δυσαρεστήσουν τους γονείς, το σύντροφο, τις παρέες του κι ας γίνονται αυτές οι επιλογές εις βάρος των δικών του «θέλω» κι επιθυμιών.
Καλό παιδί δε γίνεσαι στην πορεία. Είναι ένα βάρος που επωμίσθηκες συνειδητά ή ασυνείδητα απ’ την τρυφερή παιδική σου ηλικία και το κουβαλάς και στην ενήλικη ζωή σου. Μπορεί να γεννιέσαι έτσι, να είναι στο DNA σου. Ποιος ξέρει. Αυτό που ξέρεις σίγουρα είναι ότι είναι μεγάλο ζόρι, τρομερά εξουθενωτικό να προσπαθείς συνέχεια να μην απογοητεύσεις τους άλλους και να λειτουργείς έτσι ώστε να μη σε αποδοκιμάσουν ή απορρίψουν στριμώχνοντας πολύ τον εαυτό σου, φτάνοντάς τον στα όριά του.
Ενώ κατανοείς ότι δεν είναι δική σου δουλειά να τους έχεις όλους ευχαριστημένους κι ενώ καταπιέζεσαι από αυτό το αίσθημα ευθύνης προς όλους κι όλα, δυσκολεύεσαι να λειτουργήσεις αλλιώς.
Κάθε φορά που πας να επαναστατήσεις, να κάνεις το δικό σου, σου βγαίνει ξινό. Πέρα απ’ τις αντιδράσεις με τις οποίες έρχεσαι αντιμέτωπος γιατί φυσικά ξεβολεύεις τους γύρω σου κι αυτό δεν είναι κάτι που τους ευχαριστεί, σαμποτάρεσαι και μόνος σου. Η επανάσταση που προσπαθείς να κάνεις πνίγεται σ’ ένα τσουνάμι τύψεων.
Ξεπηδάνε ενοχικά σύνδρομα, δεν μπορείς τη σκέψη ότι δεν εκπλήρωσες τις προσδοκίες που έχουν από σένα, ότι απογοήτευσες. Έχεις συνηθίσει να τους δίνεις κι εκείνοι έχουν καλομάθει να παίρνουν και χρειάζεσαι δουλειά με τον εαυτό σου για να καταφέρεις ν’ απαλλαγείς απ’ το τοξικό συναίσθημα των ενοχών κάθε φορά που πας να κοιτάξεις τον εαυτό σου.
Ζηλεύεις την ελευθερία κινήσεων που έχουν γύρω σου, πιο «μαύρα πρόβατα», από σένα το άσπρο, ξέξασπρο κι από τον ήλιο ξεξασπρότερο. Ζάχαρη την περνάνε τα «μαύρα πρόβατα» που υπάρχουν στο άμεσο ή ευρύτερο περιβάλλον σου. Βρίσκονται σε μια συνεχή περίοδο χάριτος, κάτι που εσύ ποτέ δεν είχες, ούτε σαν μικρός ούτε μεγαλύτερος. Κανείς δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις από εκείνα κι αν ποτέ κάνουν κάτι αυτονόητο, απ’ αυτά που κατά κόρον κάνεις εσύ και περνάνε στο ντούκου ως αναμενόμενα, επιβραβεύονται και μόνο πυροτεχνήματα δεν πέφτουν για πάρτη τους.
Βολεύονται κι εκείνα από σένα, αφού καλύπτεις το κενό των δικών τους «πρέπει». Ίσως αν αναλάμβαναν καμία ευθύνη περισσότερη, να ανάσαινες λίγο απ’ τις αμέτρητες υποχρεώσεις. Πιθανά θα μπορούσες να ασχοληθείς κι εσύ με τα δικά σου «θέλω» που τα αναβάλλεις γι’ αργότερα και που προς το παρόν τα ‘χουν καπελώσει εκατομμύρια «πρέπει».
Μάντεψε. Τα «πρέπει» είναι σαν τη Λερναία Ύδρα. Όσα περισσότερα εκπληρώνεις, τόσα περισσότερα ξεφυτρώνουν. Όσα περισσότερα προσφέρεις, τόσο περισσότερα σου ζητάνε. Κι αν ποτέ σταματήσεις να δίνεις, γιατί εξαντλήθηκες, έβγαλες ψυχοσωματικά, έπαθες κατάθλιψη, κατέρρευσες, θα ξεχάσουν γρήγορα όσα έχεις κάνει και θα σου αποδώσουν κατηγορίες, ότι δεν ενδιαφέρεσαι, δεν είσαι συνεπής στις υποχρεώσεις σου, ότι είσαι αδιάφορος. Ποιος; Εσύ που έφαγες τη ζωή σου στα ατελείωτα «πρέπει».
Έτσι είναι οι άνθρωποι όμως, ξεχνάνε γρήγορα κι όπου βρίσκουν κάνουν κι αν δε βρούνε στο καλό παιδί, πού θα κάνουν; Στο μεταξύ η ζωή κυλάει, γλιστράει σαν νερό κι αντί να τη ζεις, την έχεις αφιερώσει εκπληρώνοντας τις επιθυμίες των άλλων. Μα αυτό είναι δική τους δουλειά, όχι δική σου ευθύνη. Πότε θα το καταλάβεις ότι δεν είσαι υπεύθυνος της ευτυχίας του άλλου αλλά μόνο για τη δική σου;
Εσύ έχεις υποχρέωση στον εαυτό σου, να τον αγαπάς και να φροντίζεις τις δικές του ανάγκες. Κι αν είσαι εσύ καλά, θα μπορέσεις να προσφέρεις και στους γύρω σου αλλά απ’ το υστέρημά σου, από αυτό που σου περισσεύει, όχι εις βάρος της υγείας σου, της ζωής σου. Άλλωστε, αν κλατάρεις για τα καλά, ποιος θα τους νοιαστεί;
Μία ζωή έχεις, δεν παίζεις σε πρόβα, αλλά στο κυρίως έργο και στο χέρι σου είναι να μην το κάνεις δράμα. Αν αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να δυσαρεστήσεις τους γύρω σου κάποιες φορές λέγοντας κι «όχι», δεν πειράζει. Θα το συνηθίσουν, θα το χωνέψουν ή ας κάνουν ό,τι νομίζουν. Δική τους υπόθεση. Έχε εμπιστοσύνη στον εαυτό σου, στην κρίση σου, στη συμπεριφορά σου, χωρίς να παρασύρεσαι και να αποζητάς την έγκριση των πάντων.
Υπάρχει και μπορείς να βρεις μια χρυσή τομή στην οποία ικανοποιείσαι κι εσύ παράλληλα με την ικανοποίηση που προσφέρεις στους γύρω σου. Βάλε και τα δικά σου «θέλω» στο παιχνίδι, περιόρισε τα «πρέπει» στα αναγκαία, να υπάρξει μια ισορροπία. Ή ακόμα καλύτερα «πιάσε το πρέπει από το ιώτα και γδάρε το μέχρι το πι», που λέει κι ο στίχος του σπουδαίου Οδυσσέα Ελύτη, και ζήσε.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη