Όλοι θυμόμαστε το παραμύθι «Το ασχημόπαπο που έγινε κύκνος»! Το παπάκι πέρασε ζόρια όλη την παιδική κι εφηβική του ηλικία, πλήρωσε με κλάματα κι απομόνωση τη διαφορετικότητά του απ’ το περιβάλλον του και μετά μεγάλωσε, μεταμορφώθηκε σε κύκνο κι έτσι απλά, ήρθε το happy end!
Λογικό, γιατί αυτός είναι ο ρόλος των παραμυθιών, να έχουν ευτυχισμένο τέλος. Τι γίνεται όμως στην πραγματική ζωή; Τόσο αναίμακτα, χωρίς να ανοίξει ρουθούνι, που λέμε, μπορεί ένας άνθρωπος που πέρασε δύσκολα μικρός, να γίνει ένας ισορροπημένος μεγάλος, χωρίς κανένα ψυχολογικό θέμα, χωρίς να του έχει μείνει ούτε ένα τόσο δα κουσουράκι;
Ακόμα κι αν γίνει περιζήτητος και δημοφιλής μεγαλώνοντας, όλο και κάποιο κατάλοιπο απ’ την εποχή την τόσο ευαίσθητη, που τον είχαν απομονωμένο σε καραντίνα, αποκλεισμένο απ’ τις cool παρέες και γινόταν αποδέκτης υποτιμητικών σχολίων, δε θα του έχει μείνει; Κι αν όχι, πώς τα κατάφερε;
Πόσοι χρήζουμε ψυχοθεραπείας να μας βοηθήσει να λύσουμε κωλύματα του παρόντος σε συμπεριφορά κι αντιδράσεις μας, που έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν μας; Δε μας λες και λίγους.
Το διαφορετικό, ό,τι κι αν είναι αυτό, δεν είναι πάντα αποδεκτό. Τουναντίον, ό,τι ξεχωρίζει από όσους ανήκουν σε μια ομάδα με όμοια χαρακτηριστικά, είτε αυτά είναι εξωτερικά γνωρίσματα αποδεκτής εμφάνισης είτε κοινωνικής-οικονομικής θέσης, συνήθως, φοβίζει, ενοχλεί, ερεθίζει και το κοροϊδεύουν.
Τα παιδιά μπορούν να γίνουν πολύ σκληρά με τους συνομήλικους τους και για αυτή τη συμπεριφορά τους, σημαντικό ρόλο παίζουν οι γονείς. Τι παιδεία πρόσφεραν στα παιδάκια τους όταν ήταν μικρά, αν τους δίδαξαν τη συμπόνια και το σεβασμό προς τον συνάνθρωπο, κι αν ταυτόχρονα έχουν θωρακίσει τα παιδιά τους ώστε να βγαίνουν αλώβητα από τέτοιες καταστάσεις.
Βεβαίως κι ο χρόνος μας είναι περιορισμένος! Τόσες υποχρεώσεις τρέχουν και μαζί τους τρέχουμε κι εμείς, απ’ το πρωί ως το βράδυ. Με τόσο τρέξιμο, μας βλέπω πρωταθλητές στον επόμενο Μαραθώνιο. Τίποτα όμως δε μας εμποδίζει απ’ το να είναι ουσιαστικός και ποιοτικός αυτός ο χρόνος που περνάμε με τα παιδιά μας.
Να αφήνουμε το κινητό στην άκρη και να ασχολούμαστε με όλο μας το «είναι», σώμα, ψυχή και πνεύμα. Κι ας είναι σαφώς πιο εύκολο να βάλουμε ένα Μίκυ Μάους στην τηλεόραση να χαζεύει το παιδί, ή να δώσουμε ένα τάμπλετ, που το ζητάει κιόλας, κι εμείς να αράξουμε στον καναπέ επειδή είμαστε κουρασμένοι.
Εκδηλώνοντας καθημερινά την αγάπη μας στο παιδί μας, με λόγια και με πράξεις, το παιδί αφενός θα μιμηθεί αργότερα αυτή τη συμπεριφορά και προς τα έξω, στο σχολείο κι όπου συχνάζει, αφετέρου θα είναι ψυχικά ισορροπημένο και δυνατό, ώστε να μην επιτρέψει να πληγωθεί ανεπανόρθωτα, αν γίνει το ίδιο αποδέκτης υποτιμητικών σχολίων.
Πάντα υπάρχουν άνθρωποι που θα πληγώνουν, δεν είμαστε όλοι καλοί ούτε οι κακοί είναι όλοι στη φυλακή. Είναι πιθανό κάποια στιγμή κάποιος να πληγώσει και το δικό μας παιδί. Δεν μπορούμε να το βάλουμε σε γυάλα και να το προστατέψουμε απ’ την ίδια τη ζωή ούτε να πάμε να μοιράσουμε μπουνιές και κλωτσιές στα παιδιά που το πείραξαν, όσο κι αν αυτή είναι η αρχική μας ενστικτώδης αντίδραση.
Το παιδί, που έχει λάβει αγάπη κι αποδοχή απ’ το σπίτι του κι έχει χτίσει με γερά θεμέλια την αυτοεκτίμησή του, δύσκολα θα επηρεαστεί ανεπανόρθωτα. Ξέρει να προφυλάσσει τον εαυτό του κι αν διαπιστώσει ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει μόνο του, δε θα διστάσει να ζητήσει βοήθεια απ’ τους γονείς του, αν όχι κι απ’ τους δασκάλους. Γνωρίζει ότι μπορεί να τους εμπιστευθεί το πρόβλημά του και νιώθει ασφάλεια ότι εκείνοι θα το καθοδηγήσουν αποτελεσματικά ως προς τη λύση του. Η εμπιστοσύνη χτίζεται και κερδίζεται απ’ τη βρεφική ηλικία, δε χαρίζεται τυχαία αργότερα. Αυτή η εμπιστοσύνη που κερδήθηκε στην αρχή, θα επιτρέψει και την καθοδήγηση του παιδιού αργότερα.
Επίσης, το παιδί που έχει λάβει απ’ τους γονείς του τόνους αγάπης και φροντίδας, κι έχουν φροντίσει, όχι μόνο να του παρέχουν τα βασικά αγαθά για τις ανθρώπινες ανάγκες στην κατώτερη βαθμίδα της πυραμίδας του Maslow, τροφής, στέγης, ύπνου, που μαθαίναμε και στο σχολείο, αλλά και τα εξίσου σημαντικά για την ψυχική του υγεία κι ευημερία, που βρίσκονται στις πιο πάνω βαθμίδες, δε θα πάει να κοροϊδέψει τα κιλά, τα γυαλιά, τα πεταχτά αυτιά, το χρώμα –ή ό,τι άλλο ξεχωρίζει– του συμμαθητή του. Κάτι τέτοιο, δε θα του περάσει καν σαν σκέψη απ’ το μυαλό.
Οι επιστήμονες λένε, ότι ο ενήλικας που ασκεί bullying, που μειώνει δηλαδή κι εκφοβίζει τους διπλανούς του, βίωσε εκφοβισμό, απαξίωση κι εγκατάλειψη στην παιδική τρυφερή του ηλικία. Είναι σημαντικό λοιπόν η σχέση μας με το παιδί μας να έχει γερές βάσεις, που μπαίνουν απ’ τη στιγμή που η μαμά –κι ο μπαμπάς– πρωτοπαίρνουν το μωρό αγκαλιά.
Να γνωρίζει το παιδί, ότι οι γονείς του είναι πάντα δίπλα του, να το στηρίξουν και να το βοηθήσουν κι ότι μπορεί να βασιστεί για όλα πάνω τους. Να μάθει από μικρό, ότι δε φοβόμαστε το διαφορετικό κι ό,τι ξεφεύγει απ’ τη μάζα. Ότι η καλή εμφάνιση είναι προσόν, αλλά όχι το μοναδικό και σίγουρα όχι το σημαντικότερο, κι ότι τα κοινωνικοοικονομικά στάτους μπορούν να αλλάξουν σε μια στιγμή.
Η προσωπικότητα που διαμορφώνεται στα πρώτα χρόνια του παιδιού, είναι η πιο σημαντική κι αυτή πρέπει να καλλιεργούμε στα παιδιά μας. Παιδεία κι ενσυναίσθηση κι ο κόσμος θα γίνει πολύ καλύτερος, πιο όμορφος γεμάτος παιδικά κι ενήλικα χαμόγελα.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη