Παγωμένα άκρα κατά τον χειμώνα; Θα πεις λογικό, δε θα κάνεις καμία δεύτερη σκέψη για το «γιατί». Και το καλοκαίρι όμως; Ακόμη παγωμένα, σε σημείο που οι μάλλινες κάλτσες, μήνα Ιούλιο, θα σου φαίνονται σενάριο ιδανικό. Αλλά ακόμα και τότε, δε θα το ψάξεις ιδιαίτερα. Ναι, θα απορήσεις, αλλά μέχρι εκεί- δε θα το κουράσεις περαιτέρω. Και πού να ήξερες.
Πώς θες να το προσεγγίσεις; Παθολογικά, ψυχολογικά, συναισθηματικά; Και στις τρεις περιπτώσεις, αυτό το κρύο που νιώθεις κι ακόμα χειρότερα μάλλον συνήθισες, είναι καμπανάκι προειδοποίησης κι εσύ απλώς το αγνοείς. Σε κάθε περίπτωση, η ψυχρότητα αυτή οφείλεται στην κακή κυκλοφορία του αίματος. Τι σημαίνει αυτό; Κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, το αίμα που οδηγείται στα άκρα του σώματος, ειδικότερα στα δάχτυλα, δε συνεχίζει, με αποτέλεσμα αυτά να κρυώνουν και να χάνουν ακόμα και την αίσθησή τους. Δεν είναι ότι ο εγκέφαλος «ξέχασε» τα άκρα, αλλά σαν να δίνει προτεραιότητα σε άλλα μέρη που στην παρούσα φάση το έχουν περισσότερο ανάγκη, όπως ένα όργανο που απειλείται.
Όπως έχει εξηγήσει ο Nicholas Pantaleo, ασκούμενος ιατρός, «σε ορισμένες περιπτώσεις, το σώμα θα μειώσει επίσης τη ροή του αίματος στα άκρα, όπως τα χέρια, για να επιτρέψει περισσότερη ροή στα πιο σημαντικά όργανα όπως τον εγκέφαλο, την καρδιά και τους πνεύμονες». Αυτή μπορεί να θεωρηθεί ως η παθολογική προσέγγιση του θέματος,για ένα όργανο που υπολειτουργεί. Ακόμη κι η έλλειψη ορισμένων βιταμινών ή ο υψηλός δείκτης χοληστερόλης είναι βασικοί παράγοντες καθώς ενώ δεν απειλούν άμεσα κάποιο ζωτικό όργανο, επηρεάζουν σε μέγιστο βαθμό την ομαλή λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος.
Από την άλλη μεριά του ίδιου νομίσματος, πόσες φορές μαζί με το κρύο, έχεις νιώσει κι αυτό το μούδιασμα που δεν εξηγείται; «Δε με βαστάνε τα πόδια μου», «δεν κλείνουν τα δάχτυλα των χεριών μου». Κατάλαβες ποιο λέω. Περνάμε λοιπόν στην ψυχολογική προσέγγιση: το στρες, το άγχος. Μοιάζει αμελητέο, κι όμως αν το αφήσεις ελεύθερο, αυτό θα πάρει αυθαίρετα τη σκυτάλη, με αποτέλεσμα να σε εξουσιάζει, αντί εσύ αυτό. Ένα σημαντικό τεστ, μια συνέντευξη για δουλειά, μια ιατρική εξέταση, τα λίγα λεπτά πριν το πρώτο ραντεβού. Κάθε τι που σε βγάζει από τη ζώνη ασφάλειας που έχεις εσύ ορίσει στον εαυτό σου, σου προκαλεί συναισθηματική δυσφορία. Και πάλι δεν κάνεις κάτι να σε σώσεις, αλλά παραμένεις εγκλωβισμένος στην αόρατη φούσκα σου, που βαφτίζεις βόλεμα. Όμως έτσι το μόνο που καταφέρνεις είναι να καταδικάζεις τον εαυτό σου σε μια μόνιμη κατάσταση άγχους, που πλέον δεν καταλαβαίνεις καν. Εκεί προσπαθεί να σε προειδοποιήσει ο οργανισμός σου, αναπαράγοντας ουσιαστικά το ψύχος που ήδη νιώθεις. Δεν κρυώνουν τα χέρια ή τα πόδια σου. Κρυώνει η ψυχή σου. Κι εσύ δεν την πονάς.
Όλο ψάχνεις δικαιολογίες να καλύψεις το πασιφανές. «Μάλλον θα ήπια πολύ καφέ και τρέμω», «δεν έφαγα καλό πρωινό και μουδιάζω», «δεν κοιμήθηκα καλά και κρυώνω». Δε ζεις σωστά κι αργοσβήνεις. Κι αυτό από το ένα άγχος που έγινε δύο και τα δύο, τρία. Ο εγκέφαλος στέλνει διαρκώς μηνύματα πανικού σε όλο το σώμα σου και κυριολεκτικά σε τρώνε τα ίδια σου τα σωθικά. Το άγχος για μένα δεν είναι ψυχολογικό, απλώς πηγάζει από εκεί. Το άγχος είναι μια ασθένεια που εάν την αφήσεις, γίνεται μόνιμο state of mind. Μπορεί να απειλήσει όλα τα ζωτικά σου όργανα και να σε καταρρεύσει εκ των έσω. Και το χειρότερο, είναι πως το να βγεις από το άγχος, είναι ακόμα πιο αγχώδες. Γιατί εκεί, θα βαρέσουν όλα τα καμπανάκια σου ότι δεν είσαι πια βολεμένος, άνετος, σαν να θέλει ο ίδιος ο οργανισμός να κρατήσει το στρες, σαν να είναι πια εξαρτημένος από αυτό- που μάλλον είναι.
Τα κρύα άκρα είναι η αρχή. Είναι, αν θες, το πρώτο σύμπτωμα ότι βρίσκεσαι σε κίνδυνο, όχι άμεσο, όχι ακόμη. Ο εγκέφαλος, ανεπίγνωστα τις περισσότερες φορές, λειτουργεί συναισθηματικά, ανάλογα με τι του στέλνεις κι έχει τη δύναμη να στο επιστρέψει διπλό. Είναι μεγάλο ρίσκο να αμφισβητείς τη δύναμή του αγνοώντας τα σημάδια του. Δε ζεις, μετά από ένα σημείο, απλώς υπάρχεις, μέχρι ο εγκέφαλος να λειτουργήσει διαφορετικά. Απλώς υπάρχεις, μέχρι ν’ αφήσεις ακόμα μια φορά το στρες να κάτσει στο τιμόνι. Όπως προανέφερα, δεν κρυώνουν τα χέρια ή τα πόδια σου. Κρυώνει η ψυχή σου κι εσύ έχεις τις κουβέρτες στο πατάρι.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου