Αλληλεγγύη ίσον συμπαράσταση. Συμπαράσταση ίσον αγάπη και σεβασμός. Αξίες και έννοιες που στις μέρες μας δύσκολα τις βρίσκεις. Κι αν τις βρεις μάλλον θεωρείσαι τυχερός. Αλήθεια εσείς πώς θα ορίζατε την αλληλεγγύη; Τι θέση κατέχει στο αξιακό σας σύστημα;
Την αλληλεγγύη θα την ορίζαμε, ίσως, ως αλληλοβοήθεια μεταξύ ανθρώπων που μπορεί να ανήκουν στο οικογενειακό, φιλικό, εργασιακό η οποιοδήποτε άλλο κοινωνικό μας περιβάλλον. Όπως και να ‘χει είναι πολύτιμη και δυσεύρετη. Και μπορεί κάποιοι από εμάς να καυχόμαστε εσφαλμένα πως την κατέχουμε αλλά αναλογίσου· Έχεις συμπαρασταθεί πραγματικά και ουσιαστικά σε όσους σε χρειάστηκαν; Δεν είναι απαραίτητο να τους γνωρίζεις. Έστω και από μακριά, έστω κι ανώνυμα. Τους έχεις πραγματικά ενστερνιστεί κι αισθανθεί; Γιατί άλλο ένα παράπλευρο χαρακτηριστικό της αλληλεγγύης είναι και η ενσυναίσθηση. Το ταλέντο δηλαδή να μπορείς να ψυχανεμιστείς στον αέρα τι αισθάνεται ο πλησίον σου χωρίς να χρειαστεί να πει λέξη.
Κι ενώ βλέπω πως κάποιοι από εμάς διαθέτουν τις παραπάνω αρετές βάζοντας ο καθένας το δικό του λιθαράκι στο συλλογικό καλό, βλέπω επίσης πως κάποιοι άλλοι εξακολουθούν να έχουν μαύρα μεσάνυχτα γι’ αυτές. Οι περισσότεροι άνθρωποι είμαστε εγωιστές και το μόνο που μας νοιάζει είναι ο εαυτός μας. Γιατί ως γνωστόν ο άνθρωπος είναι όπως είπαμε ωφελιμιστής και βολεψάκιας, κυρίως όταν αυτό που οφείλει να κάνει δεν τον συμφέρει. Εννοείται υπάρχουν κι εξαιρέσεις, δεν μπαίνουμε όλοι στο ίδιο τσουβάλι. Όμως θεωρητικά όλοι εξυψώνουμε την αλληλεγγύη ως μια ύψιστη αξία αλλά στην πρακτική της εφαρμογή τα κάνουμε θάλασσα και καταλαβαίνουμε πως είναι πολύ γνώριμη έννοια, αλλά μόνο θεωρητικά. Ανέκαθεν είχαμε μια ατίθαση ροπή προς τον ατομικισμό και τον ωφελιμισμό που πολλές φορές μπορεί να μας κοστίσει ακόμα κι ανθρώπινες ζωές.
Δυστυχώς την αλληλεγγύη τη θυμόμαστε μόνο όταν την έχουμε ανάγκη εμείς οι ίδιοι. Τότε είναι που την απαιτούμε κι από τους άλλους. Μόνο όταν εμείς θα είμαστε στη θέση του αδύναμου και ζητώντας βοήθεια θα πρέπει οι δυνατότεροι να μας την προσφέρουν. Αν όμως εμείς ήμασταν οι δυνατότεροι; Θα προσφέραμε την ίδια βοήθεια;
Η αλληλεγγύη θα μπορούσε να σώζει ζωές μιας και εκεί κρύβεται το κλειδί που θα ξεκλείδωνε την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων. Είναι όμως ο δύσκολος δρόμος, αφού για να τον ακολουθήσεις θα πρέπει να είσαι διατεθειμένος να θυσιάσεις προσωπικό χώρο και χρόνο για να βοηθήσεις τους άλλους χωρίς να περιμένεις αντάλλαγμα. Κι αν και η προσφορά είναι λυτρωτική για την ψυχή, εμείς διστάζουμε να κάνουμε την οποιαδήποτε θυσία.
Μήπως όμως έχει έρθει η ώρα, μιας και έχουμε όλοι άπλετο χρόνο, να αναθεωρήσουμε το αξιακό μας σύστημα και τον τρόπο που οι ίδιοι κατατάσσουμε τα σημαντικά για μας πράγματα. Δύσκολοι καιροί κι απαιτούν το μαζί, την κατανόηση, τη βοήθεια άνευ όρων. Καλή η ειλικρίνεια, καλός κι ο σεβασμός αλλά μήπως τελικά όλες αυτές οι αξίες είναι αποτέλεσμα της αλληλεγγύης. Μήπως είναι αυτή που ηγείται όλων των άλλων κι είναι τελικά το κλειδί που θα ξεκλειδώσει τις επτασφράγιστες κλειδαριές των ανθρώπινων σχέσεων;
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου