Σημείωση: Υπάρχουν κάποια account στο facebook που τ’ αγαπώ λίγο περισσότερο από κάποια άλλα. Είναι εκείνα τα ειρωνικά, τα κυνικά, τα καυστικά. Οι τύποι που ξέρεις ότι θ’ ανοίξεις το πρωί το μάτι σου και θα σε κάνουν να γελάσεις ή να προβληματιστείς ή συνηθέστερα και τα δύο. Ο έρωτας είναι αγαπημένο τους θέμα συζήτησης, αντιμετωπίζοντάς τον βέβαια συνήθως απ’ τo λόμπι της απάθειας.
Με τρία-τέσσερα απ’ αυτά τα άτομα γνωριστήκαμε όταν κάποιοι με ενημέρωσαν ότι απ’ το προφίλ τους έκραζαν το pillowfights. Σαφώς και μ’ έφαγε η περιέργεια κι ήθελα να ξέρω και τι λένε και ποιοι είναι. Σύντομα τους συμπάθησα, τα έλεγαν ωραία, είχαν γούστο, δύσκολο να βρεις αυθεντικά τρολ εκεί έξω που ο σαρκασμός να συνοδεύεται κι από αυτοσαρκασμό.
Ήθελα διακαώς να μας γράψουν από ένα guest άρθρο για το σάιτ -σαφώς ό,τι γουστάρουν εκείνοι, όσο αντι-pillowfights κι αν καταλήξει να είναι- στην αντίθεση άλλωστε είναι και το ζουμί του όλου εγχειρήματος.
«Οι Κυνικοί» είναι φίλοι μας, θα το πιούμε το ποτό μαζί τους, μας ενδιαφέρουν οι γνώμες τους, ίσως αύριο μεθαύριο τους ερωτευτούμε, να μην ξέρουμε τι να κάνουμε; Είμαστε όντως τόσο διαφορετικοί όσο νομίζουμε; Τι να ‘χουν στο μυαλό τους όλοι εκείνοι που στις παρέες αναλαμβάνουν το ρόλο του ψυχρού εκτελεστή;
Μαζέψαμε λοιπόν μερικά απ’ τα πιο δημοφιλή προφίλ του ελληνικού facebook και ξεκινάμε την έρευνά μας. Οι αντιρρησίες του έρωτα, γράφουν για τον έρωτα στο pillowfights. O Κώστας είναι ο αποψινός «Κυνικός» μας. – Κατερίνα Κεχαγιά.
«Θέλω να μείνουμε φίλοι», «να κανονίσουμε για καφέ ρε», «δεν είναι αυτό που νομίζεις», «δεν είμαι σε φάση για σχέση», «σου αξίζει κάτι καλύτερο από εμένα». Ξέρεις πώς λέγονται όλα αυτά τα υψηλόφρονα αποφθέγματα ε; Κλισέ λέγονται. Σύντομες στερεότυπες φράσεις που αντικατοπτρίζουν σχεδόν ολοκληρωτικά την ανθρώπινη επικοινωνία. Όλοι τα ξέρουμε, όλοι τα ακολουθούμε και φυσικά τα χρησιμοποιούμε κάποιες φορές μάλιστα και λίγο υποτιμητικά. Μη μου τρελαίνεσαι. Ξέρω πως, όποτε τα χρησιμοποιείς εσύ, το κάνεις σοβαρά και τεκμηριωμένα, σαφώς.
Τα κλισέ μιας κοινωνίας είναι η συνεπτυγμένη παρακαταθήκη κάθε προγενέστερης γενιάς, κάτι σαν το μπαουλάκι με την προίκα που σου γέμιζε το σόι σου απ’ τα γεννοφάσκια σου για να σε συντροφεύει στην υπόλοιπη ζωή σου. Είναι τα αξιώματα που διέπουν τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς μας. Το σημαντικό, όμως, δεν είναι να μείνεις στις φρασούλες αυτές καθεαυτές αλλά στο νόημα που αναδύουν.
Πίσω από κάθε «όλες είναι καριόλες, ρε φίλε» και από κάθε «έχω το μαλακομαγνήτη, ρε φιλενάδα» κρύβεται η τάση του ανθρώπου να αποποιείται των ευθυνών του, να θυματοποιείται και να συνεχίζει απτόητος να βυθίζεται στον κυκεώνα της ανευθυνότητάς του. Έτσι και αλλιώς ποτέ δε φταίμε εμείς. Μυριάδες τα παραδείγματα τέτοιων ακλόνητων στο χρόνο εκφράσεων οι οποίες μας βοηθούν να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας με μεγάλη αποτυχία.
Άλλες φορές βέβαια τα κλισέ στέκουν αξιώματα αναντίρρητα ως σημεία αναφοράς της ανθρώπινης γνώσης. Ας πάρουμε για παράδειγμα το φωτεινό παντογνώστη που υπάρχει σε κάθε ελληνικό σπιτάκι, την Ελληνίδα μάνα. Πες μου τώρα πως ό,τι λέει αυτό το παράξενο είδος δεν είναι αξίωμα. «Όλα τα ξέρει η μανούλα», «θα πεθάνω και θα καταλάβεις πόσο δίκιο είχε η μανούλα» και πόσα ακόμα εκατομμύρια γνώσεις μας χαρίζει καθημερινά αυτό το ξεχωριστό πλάσμα μέσα από τα κλισέ της.
Τα κλισέ είναι σαν τις φωτεινές επιγραφές των καζίνο στο Λας Βέγκας. Βλέπεις μια τέτοια ταμπέλα σε μέγεθος ποδοσφαιρικού σταδίου που γράφει «καζίνο». Φαντάζεσαι λοιπόν τι είναι το μαγαζί που βλέπεις μπροστά σου έτσι; Μα και βέβαια ένα καζίνο. Έτσι λοιπόν τα πρότυπα έκφρασης που χρησιμοποιούμε μας κατατάσσουν σε ένα ανάλογο σύνολο ανθρώπων συγκεκριμένου πολιτισμικού επιπέδου, αντιληπτικής ικανότητας και συναισθηματικής ωριμότητας. Πίστεψέ με, το κάνουν τόσο ξεκάθαρα όσο οι ταμπέλες στο παράδειγμά μας.
Υπάρχουν και κλισέ που τα αποφεύγουμε όπως ο διάολος το λιβάνι, που τα μισούμε, που τα φοβόμαστε. Ποιος από εμάς δεν έγινε ράκος όταν άκουσε για πρώτη φορά από το γκομενάκι που κορτάρει, ένας θεός ξέρει πόσο καιρό, το επικό «σε βλέπω σαν φίλο». Ξέρω «φίλε» πως η ρετσινιά του friendzoned σου κομμάτιασε την καρδιά μέχρι να γίνει κεμπάπ. Ξέρω.
Στον αντίποδα όλοι ξέρουμε περιπτώσεις τίμιων κοράσιων που πληγώθηκαν από το κλισέ του τύπου «δεν είμαι έτοιμος για κάτι σοβαρό» απλά για να μείνει η καβάτζα κάποιου «παντελονάτου» άντρακλα. Μάγκες, όλοι ξέρουμε γιατί τα λέμε αυτά. Παιδιά, ας μην κρυβόμαστε. Πάντα θα χρησιμοποιούμε τέτοιες στερεοτυπικές μαλακίες με απίστευτη ευκολία και επίσης εύκολα θα τις πετάνε και οι άλλοι σε εμάς. Άλλωστε όλοι ξέρουμε τι κάνει ο τροχός, έτσι δεν είναι; Αυτά είναι όμως που καθιστούν τις κλισεδιές αξιώματα.
Παίζουν όμως και κλισέ που τα λατρεύω, ρε φίλε. Κυρίως σε συμπεριφορές. Λατρεύω να αράζω με το εξίσου μισάνθρωπο έτερόν μου ήμισυ και να κράζω απροκάλυπτα τα «κλαρίνα» με το μαλλί κοκόρι, την μπλούζα με V μέχρι τον αφαλό και το ύφος του πολλά βαρύ. Πλάκα έχουν. Πιστεύω και οι ίδιοι θα έπρεπε να γελάνε με την πάρτη τους αλλά μάλλον δεν είναι στη μόδα τα αξεσουάρ όπως το χιούμορ και η αυτοκριτική. Όπως επίσης τρελαίνομαι για τις «βασικές» μικρογκομενίτσες που κυνηγάνε τη μύτη τους στα ουράνια και αδιαφορούν -δεν!- επιδεικτικά στα καλέσματα του κάθε πεινασμένου «γύπα».
Το πιο όμορφο όμως της υπόθεσης είναι ότι και αυτοί γελάνε με τα δικά μου κλισέ. Γελάνε με τη φάση του «είναι και καλά ψαγμένος και κυνικός και υπεράνω» και ούτω καθεξής. Ο καθένας θα ψάξει την κατάλληλη οπτική γωνία και θα σε κατατάξει σε όποιο τσουβάλι του αρέσει καλύτερα. «Η Γη γυρίζει», «υπάρχει βαρύτητα», «το τρίγωνο έχεις τρεις γωνίες», «το σουβλάκι είναι η καλύτερη τροφή του κόσμου», «δε φταις εσύ, εγώ φταίω». Αξιώματα και κλισέ. Δύο δυναμικές με κοινή συνισταμένη που υπάρχουν και πλαισιώνουν το μάταιο τούτο κόσμο. Γέλα με αυτά, μάθε από αυτά, πορεύσου μαζί τους και φρόντισε να μην ξεχνάς πως αξιωματικά χρησιμοποιώντας τα, θα συνεισφέρεις και εσύ στην κλισέ κληρονομιά που θα αφήσουμε για τους επόμενους. Αγκαλιάστε τα κλισέ σας και βγείτε για ένα καφέ στην πλατεία να σας δω, να σας χαρώ και να σας κράξω πίνοντας το φρέντο εσπρέσο μου, μέτριο με μαύρη.
Επιμέλεια κειμένου: Κατερίνα Καλή
