Πέραν των μαθημάτων και της γενικότερης πίεσης, για τα παιδιά που μπήκαν από νωρίς στα δύσκολα του καπνίσματος, το σχολείο ήταν ένας κανονικός βραχνάς απ’ όποια πλευρά κι αν το δούμε.
Καταρχήν, πρόκειται για τα πλέον παρεξηγημένα παιδιά μιας και στο καλοφτιαγμένο πλαίσιο της τάξεως και της ηθικής του σχολείου, οποιοσδήποτε κάπνιζε τον θεωρούσαν αλήτη.
Για για τους επίσημους χώρους καπνίσματος των καθηγητών και για τη βρωμερή μυρωδιά που έφερναν μαζί τους στην τάξη μετά από κάθε διάλειμμα, βέβαια, ούτε λόγος!
Λίγο η βαρεμάρα από τα μαθήματα, λίγο το άγχος, λίγο το αναρχικό που όλους κάποια στιγμή μας βάρεσε στα δεκαεπτά μας, καταλήγαμε συχνά στις εμβόλιμες των διδακτικών περιόδων.
Κακά τα ψέματα όμως, όταν γίνεις σταθερός καπνιστής, η επιθυμία δεν κοιτά ηλικία. Μεταξύ μας, ακόμη θυμάμαι την αναγούλα από τα τσιγάρα με το που έμπαινα στις τουαλέτες στη μέση της περιόδου.
Ολόκληρα σύννεφα καπνού με το που έμπαινες και διαπίστωνες τι παίζει. Σε μια τουαλέτα τρία-τέσσερα παιδιά έδιναν σταθερά ραντεβού για την καθιερωμένη τζούρα.
Εκεί, ο χρόνος σταματούσε. Ούτε η απογοήτευση για το βαθμό του τεστ, ούτε τα μπινελίκια των καθηγητών. Μερικά μόνο λεπτά για σένα και την απόλαυσή σου μαζί με τα φιλαράκια σου.
Όμως το διάλειμμα ήταν η χαρά του καπνιστή.
Το πιο απομακρυσμένο μέρος του σχολείου, το μεγάλο εξωτερικό γήπεδο ήταν και το πιο ασφαλές από τους καθηγητές μέρος.
Ήθελες δέκα λεπτά να πας και άλλα τόσα να επιστρέψεις. Η απουσία στανταράκι. Όλοι περίμεναν τη στιγμή που θα χτυπούσε το κουδούνι για να βρουν διέξοδο στις συζητήσεις, στην καθιερωμένη ανεμελιά, με τη συνοδεία εννοείται του καπνίσματος.
Ε, όσο να πεις κι ο πιο κάφρος καθηγητής δε ρίσκαρε να χαλάσει τη ζαχαρένια του για να βγει παγανιά τόσο μακριά. Γι’ αυτό και τα σημεία αυτά αποτελούσαν τα ασφαλέστερα καταφύγια για τα ζευγαράκια της εκάστοτε σχολικής χρονιάς. «Με ένα σμπάρο...» που λέμε.
Στα μακρινά παγκάκια, στις κερκίδες που δε φαίνονταν από το γραφείο το καθηγητών, μπορούσαν ελεύθερα να χαρούν τον εφηβικό έρωτά τους.
Κοιτάζοντας από μακριά, μπορούσες εύλογα να διαπιστώσεις πόσο εύκολα μπορούν τα παιδιά σε λίγα λεπτά, όσο δηλαδή κρατάνε τα διαλείμματα, να ερωτευτούν, να χωρίσουν και να γίνει ο κύκλος από την αρχή με την ίδια ευκολία.
Πέραν από τις εξαιρέσεις όμως, τα ολιγόλεπτα καθημερινά ντου των καθηγητών ήταν κάτι περισσότερο από ικανά για να χαλάσουν την χαλαρή στιγμή. Εκεί που ήσουν αραχτός και προσπαθούσες να ξεχάσεις οτιδήποτε σε βασάνιζε, εμφανίζεται ο συνήθης ύποπτος με τη σταθερή μάσκα του ξερόλα.
Χωρίς να τον περιμένεις εμφανίζεται στα πιο ανυποψίαστα μέρη. Μια μεριά κάτω από τον πεύκο είχε απομείνει και την ανακάλυψε κι αυτήν. Λες και θα σε αναγκάσει να μην κάνεις αυτό που θες, ειδικά άμα πρόκειται για έναν έφηβο που με δυσκολία του θέτεις φραγμούς για τα πιο απλά.
Κι είναι τότε που αρχίζει να μιλάει να μιλάει, γλωσσοκοπάνα από τις λίγες.
Εννοείται ακούς για την οικογένειά σου, τις αρχές σου και σταθερά σε απειλεί με αποβολές. Αν είσαι τυχερός, περιορίζεται μόνο στο να ειδοποιήσει τους γονείς σου και να σου φορτώσει ένα μαρτύριο που δε χρειαζόσουν με τίποτα τη δεδομένη στιγμή.
Μεγάλο ρισπέκτ, όμως, σε εκείνους τους καθηγητές που, αφού προσπάθησαν να αλλάξουν γνώμη στους μαθητές τους και δεν τα κατάφεραν, αποδέχτηκαν τα θέλω τους.
«Στην τρίτη Λυκείου καπνίζαμε μαζί με τους καθηγητές και παράλληλα συζητούσαμε για τα θέματα των Πανελληνίων.» Όταν τα ακούς αυτά καταλαβαίνεις ότι δεν είναι όλα άσπρο-μαύρο. Ευτυχώς υπάρχουν και οι άνθρωποι που μπορούν να σεβαστούν τις επιλογές σου ανεξαρτήτως ηλικίας.
Βλέποντας πίσω, χρόνια μετά, διαπιστώνεις πως το κάπνισμα ήταν ένας τρόπος να νιώσεις μακριά απ’ όλα. Ανεξάρτητα με το πόσο κακό έκανες στα μη διαμορφωμένα ακόμη τότε πνευμόνια σου, μια τζούρα ισοδυναμούσε με μια αναπνοή απ’ ό,τι σε προβλημάτιζε. Και το έβλεπες στα μάτια των παιδιών.
Οι αντικοινωνικοί της τάξης, οι ανυπάκουοι, γινόντουσαν τα καλύτερα πειραχτήρια στο διάλειμμα. Με το ρημάδι το τσιγάρο σταθερό στο χέρι αναλύονταν οι μεγαλύτερες ιστορίες, αποδεικνύοντας με τον καλύτερο τρόπο ότι αδίκως θεωρούνταν τα μαύρα πρόβατα. Το ίδιο ίσχυε και για τους άριστους της τάξης που ήταν πολλές φορές οι ίδιοι που έβρισκες στην πίσω αυλή.
Άσχημο και διαχρονικό, δυστυχώς, στερεότυπο. Μια οι γονείς, μια οι καθηγητές, επιδίωκαν την απομόνωσή τους λες και εκείνοι δε γνωρίζουν τι είναι κάπνισμα.
Στην προ-ενηλικίωσής σου όμως ηλικία, είσαι ως ένα βαθμό γνώστης των προτεραιοτήτων σου. Αντιλαμβάνεσαι ότι το κάπνισμα είναι επιλογή και γίνεται για όποιο λόγο γουστάρει ο καθένας.
Διαχρονικά, οι απανταχού μαθητές θα ψάχνουν τη γωνίτσα τους για να αναλωθούν σε αυτό που τους παρέχει ησυχία από ό,τι τους βαραίνει.
Όσο σου προσφέρει απόσταση απ’ ό,τι σε πνίγει, δύσκολα μπορεί κάποιος να σε αποκόψει από αυτή τη βλαβερή κατά τ’ άλλα συνήθεια.
Ας βρουν το σωστό τρόπο να σε προσεγγίσουν και να σε πείσουν για το αντίθετο.
Και μέχρι τότε, χρόνια μετά, τα σχολικά καπνιστήρια θα κατέχουν έξοχη θέση στις αναμνήσεις μας από τις σχολικές ιστορίες.
(Για τον Δ, που κάναμε τη ζωή ο ένας του άλλου δύσκολη.)
Συντάκτης: Ήβη Παπαϊωάννου
