Αναμένουμε πάντα τα χειρότερα

Πόνος, απογοήτευση, θλίψη∙ συναισθήματα αναπόφευκτα, φυσιολογικό να βιώνονται και να εκφράζονται. Μέσα στην παλέτα των συναισθημάτων μας, όμως, υπάρχουν και τόσα άλλα. Χαρά, αγάπη, ευτυχία. Εμείς γιατί επιμένουμε να χρωματίζουμε τη ζωή μας με τις πιο σκούρες αποχρώσεις;

Στα δυσάρεστα, όχι απλά αφηνόμαστε, αλλά σχεδόν δείχνουμε να τα απολαμβάνουμε, δίνοντάς τους περισσότερη προσοχή απ’ όση αξίζουν. Βυθιζόμαστε διαρκώς σε έναν φαύλο κύκλο προβλημάτων τα οποία θα μπορούσαν να λυθούν, αν εμείς δεν επιμέναμε να μην μπορούμε να δούμε τον τρόπο να τα ξεφορτωθούμε. Συντηρούμε, έτσι, μια συνεχή αρνητική αύρα γύρω μας.

Θα μπορούσε κάποιος να πει πως ίσως να ‘μαστε εθισμένοι στον πόνο, αφού προσπαθούμε σε καθετί που συμβαίνει να εντοπίζουμε την αρνητική πλευρά κι εστιάζουμε σ’ αυτά τα τρομακτικά «αν», που μπορούν να καταστρέψουν κάτι που έχουμε ή ετοιμαζόμαστε να κατακτήσουμε· μια σχέση, ένα πρότζεκτ, ένα όνειρο.

Όσο απαιτητική και δύσκολη κι αν είναι η καθημερινότητά μας είναι δεδομένο πως μας συμβαίνουν κι ωραία πράγματα, εμφανίζονται ευκαιρίες ευτυχίας, τις οποίες όμως εμείς πεισματικά υποβαθμίζουμε ή αγνοούμε. Συνηθίσαμε να αδιαφορούμε για τα θετικά που προκύπτουν και να κινούμε όλη μας την προσοχή στις πιθανές καταστροφικές εξελίξεις, θεωρώντας το δυστυχισμένο τέλος αναμενόμενο.

Είναι, όμως, μόνο θέμα προκατάληψης κι αρνητικών σκέψεων ή μήπως είναι μία μέθοδος αυτοάμυνας, προετοιμάζοντάς μας για τα χειρότερα, έτσι ώστε να μην πέσουμε στο μέλλον απ’ τα σύννεφα, αν κάτι στραβώσει; Οι λόγοι που εξηγούν αυτή την απαισιόδοξη στάση ίσως διαφέρουν ανά άνθρωπο.

Κάποιος μπορεί να σκέφτεσαι έτσι βασισμένος σε παλιές, δυσάρεστες, εμπειρίες. Ίσως να ‘χει περάσει δύσκολα, να ‘χει επανειλημμένα εξαπατηθεί κι εκμεταλλευτεί. Έτσι, κουβαλώντας κάμποσες απογοητεύσεις στη διαδρομή του, κρατά μια απόσταση ασφαλείας από όσα του συμβαίνουν, σε μια προσπάθεια να μην πληγωθεί και πάλι με τον ίδιο τρόπο. Μια πικρία που δεν έχει ξεχαστεί τον αναγκάζει να μην περιμένει πολλά, αφού αν αναπτύξει προσδοκίες πολύ πιθανό να παιχτεί ξανά το ίδιο έργο. Είναι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, μία μέθοδος αυτοπροστασίας, λοιπόν.

Άλλες φορές, μπορεί να συνειδητοποιούμε τα ευχάριστα, να τα βλέπουμε και να τα αναγνωρίζουμε, μα ακριβώς αυτό να ‘ναι που μας τρομάζει. Το ότι όλα μπορούν να ανατραπούν. Δηλητηριάζουμε έτσι λίγο τη χαρά μας, σκεπτόμενοι –συχνά ασυναίσθητα– όλες τις αρνητικές πιθανότητες. Ίσως, μάλιστα, να αισθανόμαστε ενοχές γι’ αυτήν την εύνοια, συγκρίνοντας τη ζωή μας με οικεία πρόσωπα που δεν είχαν τη δική μας τύχη. Ίσως απλά να φοβόμαστε να χάσουμε όσα αποκτήσαμε.

Σε ένα άλλο σενάριο, κάποιος αντιμετωπίζει τα πάντα με αρνητισμό επειδή έτσι είναι διαμορφωμένος ο χαρακτήρας του. Ένας πεσιμιστής άνθρωπος έχει χάρισμα στο να εντοπίζει την ασχήμια σε καθετί ωραίο. Θα ‘ναι εκείνος που θα του κάνουν μια επαγγελματική πρόταση και θα σκεφτεί 100 λόγους που αυτή η ιδέα μπορεί να αποτύχει, κι όχι τους 10 λόγους για τους οποίους η ιδέα αυτή αποτελεί ευκαιρία.

Όποιος και να ‘ναι ο λόγος που μας κατευθύνει στη θλίψη, χρειαζόμαστε περισσότερη θετική σκέψη κι αισιοδοξία. Όλοι μας λίγο-πολύ γινόμαστε drama queens κι αυτήν την τάση μας οφείλουμε να την περιορίσουμε, αφού ούτως ή άλλως θα παρουσιαστούν και στιγμές που όντως θα ‘χουμε λόγο να σκοτεινιάσουμε. Μη μουντζουρώνουμε, όμως, και τις φωτεινές στιγμές. Όλα είναι μέσα στη ζωή, άλλωστε, τόσο τα καλά όσο και τα κακά, κι όλα κάνουν τον κύκλο τους. Αρκεί να μην τους δίνουμε μεγαλύτερη σημασία απ’ όση τους αναλογεί και να τα χειριζόμαστε όλα όσο πιο αντικειμενικά κι αισιόδοξα μπορούμε.