Η εφηβεία μας ταλαιπώρησε και τους δικούς μας

Η εφηβεία είναι μια περίεργη φάση της ζωής μας. Ούτε που καταλάβαμε πότε μπήκαμε σ’ αυτήν ούτε πότε την περάσαμε. Τα όρια μεταξύ παιδιού-έφηβου κι έφηβου-ενήλικα δεν είναι ευδιάκριτα, κι αν σύμφωνα με επιστήμονες η εφηβεία διαρκεί απ’ τα 10 μέχρι και τα 19, πότε ακριβώς συμβαίνει αυτή η αλλαγή; Αλλαγή στην οποία διαμορφώνεται ο χαρακτήρας κι η προσωπικότητά μας. Ζόρικη περίοδος, αν μη τι άλλο, όμως η εφηβεία δεν ήταν μόνο για εμάς μία δύσκολη φάση αλλά το ίδιο και για τους γονείς μας και τον κύκλο μας.

Οι μεταβάσεις είναι πολλές και συμβαίνουν χωρίς καλά-καλά να το συνειδητοποιούμε. Αλλάζουν η εμφάνισή μας, η συμπεριφορά μας κι οι συνήθειές μας. Το σώμα μας διαφοροποιείται, ανάλογα με τα βιολογικά μας χαρακτηριστικά. Τα αγόρια θα αρχίσουν να έχουν έντονη τριχοφυΐα και να δημιουργούν μύες, ενώ στα κορίτσια θα φουσκώσει το στήθος τους και θα μεγαλώσει η λεκάνη τους. Ταυτόχρονα αρχίζουμε να ανακαλύπτουμε τη σεξουαλικότητά μας. Δε θα ξυπνήσουμε άλλοι άνθρωποι απ’ τη μία μέρα στην άλλη, αλλά σταδιακά αφήνουμε πίσω το παιδί κι εξελισσόμαστε σε εφήβους κι εν συνεχεία σε ενήλικες. Σε κάποιους οι αλλαγές μπορεί να ‘ναι απ’ την αρχή ευδιάκριτες και σε άλλους όχι· ο κάθε άνθρωπος λειτουργεί μοναδικά, άλλωστε.

Πέρα από την εξωτερική εμφάνιση, οι απότομες αλλαγές στη συμπεριφορά των εφήβων είναι μία ακόμη φάση που περνάνε. Η διάθεσή μας αλλάζει μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτων, λόγω της μεγάλης έκρηξης ορμονών που συμβαίνει στο σώμα μας στην προσπάθειά του να αναπτυχθεί. Γινόμαστε πιο αυθάδεις, απαιτητικοί, νευρικοί, ισχυρογνώμονες, ανυπόμονοι. Αδιαφορούμε για οτιδήποτε δε μας αφορά άμεσα και γενικώς κάνουμε τη δική μας επανάσταση, συχνά χωρίς αιτία. Μερικοί λειτουργούν αντιδραστικά, απ’ το να χτυπάνε πόρτες και να μη μιλάνε σε άνθρωπο μέχρι να χτυπάνε τατουάζ, να ανοίγουν τρύπες σε αφτιά και μύτη και να ντύνονται εκκεντρικά. Όχι απαραίτητα γιατί αυτό θέλουν –δεν ξέρουν ακόμα τι θέλουν–, αλλά γιατί ξέρουν πως αυτό μάλλον θα σοκάρει τους δικούς τους. Άλλοι αρχίζουν το κάπνισμα κι αντιστέκονται σε όποια μορφή εξουσίας -σχολείο, γονείς, αστυνομία κλπ.

Αλλάζει επίσης ο τρόπος με τον οποίο εκφραζόμαστε, αφού πλέον μόνο με συνομήλικους μας θέλουμε να κάνουμε παρέα, αισθανόμενοι πως μόνο εκείνοι μπορούν να μας καταλάβουν. Έχουμε τον δικό μας τρόπο να επικοινωνούμε, όχι μόνο μέσω των γραπτών μηνυμάτων και των συντομογραφιών αλλά ακόμα και με την επιλογή συγκεκριμένων λέξεων και φράσεων. Δημιουργούμε τη δική μας αργκό, κάνουμε τάση ορισμένες λέξεις, αλλάζοντας χωρίς καμία βάση το νόημά τους κι επικοινωνούμε κυρίως μέσα από δικά μας inside jokes. Γενικώς, κάνουμε ό,τι μπορούμε για να δημιουργήσουμε μια κλίκα, αποκλείοντας γονείς, γνωστούς και συγγενείς.

Οι συνήθειές μας είναι εκείνο που ίσως να ανησυχεί το περιβάλλον μας περισσότερο από όλα, κυρίως γιατί τους αφήνουμε στο σκοτάδι, κι έτσι το μυαλό, ως συνήθως, πλάθει τα χειρότερα σενάρια. Ως έφηβοι ξεκινάμε τις πρώτες μας εξόδους και τα πρώτα μας ξενύχτια, αποφεύγοντας να ενημερώσουμε τους γονείς μας για το πού και με ποιους είμαστε. Πραγματικός εφιάλτης για εκείνους, όσο κι αν συχνά παριστάνουν τους άνετους για να μην ξυπνήσουν την αντιδραστικότητά μας.

Και κάπου εδώ είναι που, έστω και καθυστερημένα, αντιλαμβανόμαστε πως όσο δύσκολη και να ‘ναι η εφηβεία για εμάς που την περνάμε –επηρεάζοντας την ψυχολογία μας και θέτοντάς μας σε μια αμφισβήτηση για το ποιοι είμαστε– τόσο ανήσυχη και ζόρικη περίοδος είναι ταυτόχρονα και για τους δικούς μας.

Σε καμία περίπτωση δεν είναι εύκολο για έναν γονέα να χωνέψει πως το παιδί του έχει μπει σε μία περίοδο όπου από παντού καραδοκούν κίνδυνοι, ακριβώς επειδή δεν έχει καμία αυτοκυριαρχία και μες στο χάος διατίθεται να τα δοκιμάσει όλα. Κι όπως αρνείται ο έφηβος να ελέγξει τον εαυτό του, έτσι δεν μπορούν να μας ελέγξουν κι εκείνοι, αφού απ’ την πίεση της φάσης που διανύουμε ξεσπάμε πάνω τους, βλέποντάς τους σαν εχθρούς. Δεν ξέρουν πώς να φερθούν για να μη μας απομακρύνουν, φοβούμενοι μη μας χάσουν. Εμείς κάνουμε την επανάστασή μας κι εκείνοι δεν ξέρουν πώς να μας προσεγγίσουν, όσο μας βλέπουν να μεγαλώνουμε.

Οι γονείς μας ανησυχούν μήπως παρασυρθούμε και κάνουμε λάθος επιλογές. Κανείς δεν μπορεί να ελέγξει το πώς ένας έφηβος θα αντιμετωπίσει αυτές τις αλλαγές. Το σημαντικό είναι οι γονείς μας να βρίσκονται δίπλα μας και να κατανοούν τη χαοτική μετάβαση που καλούμαστε να διαχειριστούμε αλλά κι εμείς ως έφηβοι και μελλοντικοί ενήλικες να προσπαθούμε να καταλάβουμε πως οι γονείς μας είναι σύμμαχοί μας κι όχι εχθροί.