Εδώ και δυο χρόνια, με ταλαιπωρεί μια απορία: Πώς μπορείς να μην νοιάζεσαι για κάποιον;
Μου είναι αδύνατον να καταλάβω, πώς είναι δυνατόν, να βρίσκεται μπροστά σου ένα ανθρώπινο ον, να σου μιλά για τον εαυτό του, για τις επιθυμίες του, για τους πόθους του, κι εσύ, απλώς να μην ενδιαφέρεσαι.
Δεν εννοώ μια απλή συμπάθεια, δεν εννοώ την ελαφριά λύπηση που νιώθεις για τα παιδάκια στην Αφρική. Σου μιλώ για το απόλυτο τίποτα.
Μετά, έκατσα κι είδα την «Λολίτα», κινηματογραφικό αριστούργημα, βασισμένο στ’ ομώνυμο του Nabakov. Ο έρωτας ενός πενηντάχρονου με μια δεκατετράχρονη.
Μια σκηνή μου έχει μείνει: σε μια στιγμή απελπισίας, αυτός, κλαίγοντας, ουρλιάζοντας, κρατώντας τα χέρια της πάνω στο κρεβάτι, την παρακαλά να του πει ποιος είναι ο εραστής της. Κι αυτή απλώς γελά.
Πάμε άλλη μία: Πενήντα χρονών άνθρωπος γίνεται κουρέλι μπροστά σε μια δεκατετράχρονη, κι αυτή, καταρρίπτοντας ρεκόρ και ρεκόρ αναισθησίας, γελάει μες στη μούρη του.
Πριν μου πεις, «μικρή είναι, δεν ξέρει, δεν αντιλαμβάνεται», άκου τις κουβέντες του κόσμου γύρω σου. Μόλις πρόσφατα είχα την χαρά να καθίσω δίπλα σε μια γυναικοπαρέα, σ’ ένα κατεστραμμένο μπαράκι. Φοιτήτριες, πιθανότατα τελειόφοιτες. Άτομα που, λες, έχουν συναισθηματική ωριμότητα. Και μιλούσαν για υπαρκτό πληθυσμό, γι’ ανθρώπους που πλήγωσαν, απέρριψαν, δούλεψαν και ξεγέλασαν, σα να μιλούσαν για το τελευταίο επεισόδιο του «Ταμάμ».
Τότε, κατάλαβα.
Ο κόσμος απλώς δεν νοιάζεται.
Η ιδέα πως ο άνθρωπος είναι συναισθηματικό ον, που κατανοεί και συμπονά ενστικτωδώς, ακόμα κι ελάχιστα, είναι απλώς μια ιδέα, και τίποτα παραπάνω. Κι όσοι το πιστεύουν, θέλουν να το πιστεύουν, ίσως για να μπορούν να ζήσουν λίγο πιο εύκολα με τους εαυτούς τους.
Η αλήθεια είναι πως ο άνθρωπος είναι ένα ακόμη ζώο. Άλλο αν που και που καταλαβαίνει και πέντε πράγματα. Το βασικό είναι, πως δεν είμαστε φτιαγμένοι για να μπαίνουμε στη θέση του άλλου, η δική μας τυχαίνει να μας απασχολεί λίγο παραπάνω.
Αν νομίζεις πως θα δώσεις ένα σινεματικό heart- warming speech στην παρέα σου, για να την πείσεις να σου κάνει το χατήρι, μάλλον θα μείνεις με την χάρη σου μετέωρη. Κι αν θεωρείς πως η γυναίκα των ονείρων σου θα πέσει και με μια ονειρική ερωτική εξομολόγηση, λυπάμαι, αλλά θα σε απογοητεύσω.
Δυστυχώς, η συναισθηματική εμπλοκή είναι επιλογή.
Αυτό σημαίνει πως πρέπει να πουλήσουμε κάθε ρανίδα ευαισθησίας;
Όχι βέβαια! Αυτό είναι που την κάνει τόσο σημαντική, ακριβώς το ότι είναι επιλογή, κι όχι προνόμιο. Οι ευαίσθητοι δεν είναι ηλίθιοι, θέλουν και παίρνουν πάνω τους αυτό το βάρος. Είναι άνθρωποι που τρώνε την καταιγίδα καταπρόσωπο, κι αντί να τρέξουν να κρυφτούν κάτω από τις ομπρέλες τους, παίζουν με τις σταγόνες.
Μην αποφεύγεις ν’ αντιμετωπίσεις τους άλλους, μην κοροϊδεύεις τα συναισθήματά τους, μην τα φοβάσαι. Άφησέ τα να σ’ αγγίξουν. Χόρεψε μέσα στην καταιγίδα, παίξε με τις στάλες, βγες και κάνε τον εαυτό σου τρωτό σε κάθε χτύπημα.
Από όλη την ταινία, δεν λυπήθηκα τον Ρίτσαρντ, την Λολίτα λυπήθηκα. Βρέθηκε, την χειρότερη στιγμή, στην πιο ψυχοπαθή, ρομαντική, παράλογη, ψυχασθενική θέση που θα μπορούσε να βρεθεί, και ξέχασε να την ζήσει.
Δεν πρόκειται ποτέ μου να καταλάβω τον μηχανισμό της αναισθησίας.
Ίσως και να μην θέλω να καταλάβω.
Συντάκτης: Γιώργος Γραμματόπουλος
