Είναι δύσκολο να βρεις τις κατάλληλες λέξεις για να πλησιάσεις τους ανθρώπους ουσιαστικά. Συνήθως μια απλή συζήτηση δεν είναι ποτέ αρκετή για να τους γνωρίσεις σε βάθος. Λένε πως για να σιγουρευτείς πως γνωρίζεις κάποιον πρέπει να τον ζήσεις σε καταστάσεις όπως εκείνες του θυμού ή της θλίψης. Νομίζω πως η καλύτερη κι η πιο εύστοχη ερώτηση για να μάθεις τι πραγματικά είναι ένας άνθρωπος είναι «ποιος είναι ο μεγαλύτερός σου φόβος;»
Οι αδυναμίες των ανθρώπων ίσως να είναι και το κυριότερο στοιχείο που ορίζει τις ζωές μας. Αν μάθεις τι φοβάται αποκτάς μια ισχύ πάνω του πολύ διαφορετική, ίσως αμφίρροπη μεταξύ σεβασμού και φόβου. Σε φοβάται γιατί ανά πάσα στιγμή μπορείς να εκμεταλλευτείς τις αδυναμίες του και σε σέβεται γιατί, για να σου μίλησε ανοιχτά γι’ αυτές, κάπου μέσα του ελπίζει στην ειλικρίνεια και την εχεμύθεια που διάβασε στα μάτια σου.
Οι φόβοι του καθενός είναι όλα όσα κατευθύνουν την κάθε επιλογή. Από μια απλή φοβία στις αράχνες μέχρι τον φόβο μας για το μέλλον και τους ανθρώπους. Όμως όλα τούτα τα τρωτά σημεία μας έχουν μια αρχή, μια αφετηρία πολύ πιο βαθιά ίσως από ένα παιδικό τραύμα ή μία άσχημη εμπειρία. Μυστικά, ψέματα κι απωθημένα που όλοι λαχταράμε να μην αποκαλυφθούν ποτέ, απόκρυφες αρρωστημένες σκέψεις που ντρέπεσαι και που τις σκέφτεσαι κι εικόνες κι εμπειρίες που κάποτε βίωσες ή φαντασιώθηκες κι αρνείσαι πεισματικά να αποβάλλεις απ’ το υποσυνείδητό σου. Και κάπως έτσι αντί για έναν ελεύθερο άνθρωπο τρέφεις σιγά- σιγά και δυναμώνεις έναν φοβικό, μια σκιά του εαυτού σου που σέρνει πίσω του με αλυσίδες σιδερένιες μπάλες από φόβους που άλλους φόρτωσες εσύ στον εαυτό σου κι άλλους στους φορτώσανε.
Δένεσαι σφιχτά με αυτούς και μαθαίνεις να ζεις μαζί τους, επειδή έμαθες να το κάνεις κι άμα τύχει και σου δοθεί καμιά ευκαιρία να κόψεις τα δεσμά, αντί να την αρπάξεις λυσσασμένα, κολλάς ακόμα περισσότερο και τρέχεις μακριά πανικόβλητος.
Είναι κάτι σαν τον πορτρέτο του Dorian Grey, όσο εσύ επιδίδεσαι στους φόβους τόσο εκείνοι σε προστατεύουν από τα έξω μεν, σε τρώνε όμως εκ των έσω δε. Ο φόβος δεν είναι εύκολο πράγμα και θέλει πολύ θράσος για να πεις ότι θα τον αντιμετωπίσεις πρόσωπο με πρόσωπο, νομίζεις στην αρχή πως έχεις να κάνεις με κάτι απλό, μια ανόητη σκέψη ή μία κακή ανάμνηση που πρέπει να διορθώσεις, φτάνοντας όμως πιο κοντά βλέπεις στα μάτια του κάτι μεγαλύτερο, ίσως τη δειλία σου να κόψεις άλλα δεσμά πιο ζόρικα. Όπως εκείνα τα δεσμά που σε δένουν μακριά από όσα εσύ θες και σε τραβάν προς όσα οι άλλοι απαιτούν από σένα. Έχεις τα κότσια να τα βάλεις με τέτοιους φόβους, έχεις το κουράγιο για μία φορά να ουρλιάξεις δυνατά «Σκάστε!» κι αγνοώντας τα πάντα να διεκδικήσεις με θάρρος όσα επιθυμείς και πιστεύεις πως αξίζεις;
Αυτά είναι τα δύσκολα! Εδώ παίζεις σε άγνωστα βαθύτερα νερά! Ο φόβος για το σκοτάδι δεν είναι απλώς μια κακή ανάμνηση από ένα παιδικό εφιάλτη, αλλά ο φόβος σου μη και χάσεις τον έλεγχο της αποστειρωμένης ζωής σου, μην ακούσεις όταν πια η λάμπα σβήσει την πιο σκοτεινή πλευρά του εαυτού σου. Η εμμονή με τους διαρρήκτες δεν είναι μήπως και σε βλάψουν, αλλά μήπως και αποκαλυφθούν τα τόσα σου ψέματα, όσα δεν μπορείς να μιλήσεις ανοιχτά γι’ αυτά, να μην παραβιάσει κανένας την ζωή σου κι αντικρίσει τα θαμμένα μυστικά σου.
Κι όταν μια μέρα συναντήσεις εκείνους τους ελεύθερους ανθρώπους που με θράσος βγαίνουν να αντιμετωπίσουν την παραμικρή δυσκολία χωρίς καμία ασφάλεια και κανένα όπλο παρά μόνο αυτοπεποίθηση κι ελπίδα, τους νομίζεις για τρελούς και ρομαντικούς. Ζηλεύεις όμως στο βάθος γιατί το διαβάζεις στα μάτια τους πως εκείνοι τους φόβους τους τούς έχουν νικήσει κι αν όχι, τουλάχιστον δεν τους επιτρέπουν να ορίζουν την ζωή τους.
Μα όταν τελικά σκεφτείς καθαρότερα, θα δεις πως δεν είναι εκείνοι οι τρελοί, μα ίσως εσύ, εγώ κι όλες οι φοβισμένες σκιές κρύβουμε στ’ αλήθεια μια μικρή παράνοια.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη