Φαντάσου το εξής: Μετά από μήνες αναζήτησης κι απελπισίας, επιτέλους βρίσκεις το δυάρι των ονείρων σου. Πακετάρεις τα πράγματά σου με χαρά, γεμίζεις κούτες και μες στον ενθουσιασμό, ξεκινάς να τα φορτώσεις στο αυτοκίνητο. Όλα πάνε τέλεια μέχρι που ακούγεται εκείνο το «κρακ!». Γυρνάς το κεφάλι και βλέπεις τη σκηνή τρόμου: ο μεγάλος, βαρύς, καθρέφτης ΙΚΕΑ που κουβαλάς χρόνια έχει σπάσει από άκρη σε άκρη. Μένεις στήλη άλατος. Το μυαλό σου τρέχει. Όχι τόσο για την ατυχία που μόλις σου έσκασε, αλλά για το ποιος θα καθαρίσει τα χιλιάδες κομματάκια. Κι ύστερα το συνειδητοποιείς: 7 χρόνια γρουσουζιάς. 7 χρόνια που θα ψάχνεις το καπάκι του τάπερ, 7 χρόνια που το Wi-Fi θα πέφτει κάθε φορά που θες να δεις ταινία, 7 χρόνια που το delivery θα σου φέρνει πίτσα με ανανά.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει την τάση να αναζητά μοτίβα που μας βοηθούν να επιβιώσουμε, όπως να φάμε την κατάλληλη στιγμή ή να αποφύγουμε ένα ατύχημα στο δρόμο, αναγνωρίζοντας εκείνα της κυκλοφορίας. Αυτά τα μοτίβα συνδέονται με αιτίες και αποτελέσματα, που ισχύουν πραγματικά. Ωστόσο, μερικές φορές, βλέπουμε συνδέσεις εκεί που δεν υπάρχουν. Για παράδειγμα, αν ένας φίλος σου χαρίσει ένα «τυχερό μενταγιόν» και παρατηρήσεις πως όλα πάνε καλά για λίγες μέρες, μπορεί να αρχίσεις να πιστεύεις ότι το μενταγιόν όντως φέρνει τύχη. Έτσι γεννιούνται οι δεισιδαιμονίες. Συχνά, μαθαίνουμε γι’ αυτές από τους γύρω μας, όταν είμαστε μικροί και πιο δεκτικοί σε μαγικές εξηγήσεις για τον κόσμο, και στη συνέχεια διαδίδονται μέσα από κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και τα media. Όσο πιο πολύς κόσμος τις πιστεύει, τόσο πιο αληθινές μοιάζουν.
Μια από τις πιο γνωστές δεισιδαιμονίες σε πολλές χώρες και πολιτισμούς, είναι το σπάσιμο του καθρέφτη. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν οι πρώτοι που επινόησαν τους καθρέφτες, χρησιμοποιώντας κυρτές, πολύ γυαλισμένες μεταλλικές επιφάνειες. Για τους ματαιόδοξους αρχαίους Ρωμαίους, ήταν τόσο μεγάλη ανάγκη να βλέπουν ανά πάσα στιγμή την αντανάκλασή τους, που ανέπτυξαν την τέχνη της κατασκευής καθρεφτών από γυαλί, πιο κοντά σε αυτούς που ξέρουμε σήμερα. Οι πρώτοι καθρέφτες ήταν μικροί, ενώ αργότερα, άρχισαν να κατασκευάζουν μεγαλύτερους, στο μέγεθος του σημερινού «ολόσωμου», και η αξία τους ήταν τόσο υψηλή, που μόνο οι βασιλιάδες και οι ευγενείς μπορούσαν να τους αποκτήσουν. Οι καθρέφτες ήταν, δηλαδή, πολύτιμα αντικείμενα, κάτι που μπορεί να εξηγεί γιατί το σπάσιμο άρχισε να θεωρείται ως κακοτυχία.
Οι Ρωμαίοι, λοιπόν, πίστευαν ότι οι καθρέφτες δεν αντανακλούν μόνο το υλικό σώμα, αλλά και την ψυχή κι ότι οι θεοί παρακολουθούσαν τις ψυχές τους μέσω των καθρεφτών-και άρα το σπάσιμο ή η καταστροφή θα ήταν προσβολή για τους θεούς. Πίστευαν, επίσης, ότι το σώμα ανανεώνεται κάθε επτά χρόνια. Μετά από κάθε επταετή κύκλο, οποιαδήποτε άρρωστα μέρη του σώματος θα θεραπεύονταν. Γι’ αυτό το λόγο θεωρούσαν ότι το να σπάσεις έναν καθρέφτη-αντανάκλαση της ψυχής σου, ήταν κακή τύχη για 7 χρόνια. Επειδή, όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, οι Ρωμαίοι ήταν οι πρώτοι που δημιούργησαν γυάλινους καθρέφτες, αυτή η πεποίθηση συνεχίστηκε σε όλη τη ρωμαϊκή κοινωνία.
Μια άλλη πιθανή εξήγηση στηρίζεται στην ίδια προαναφερθείσα πεποίθηση, ότι ο καθρέφτης δεν αντανακλά μόνο το υλικό σώμα, αλλά και την ψυχή, η οποία παγιδεύεται στον καθρέφτη (ας σκεφτούμε ότι, στην Ελλάδα, όταν πεθάνει κάποιος μέσα στο σπίτι, οι συγγενείς καλύπτουν όλους τους καθρέφτες μέχρι να απομακρυνθεί η σωρός, ώστε να μην παγιδευτεί για πάντα εκεί η ψυχή του θανόντος). Εάν σπάσει ένας καθρέφτης, είναι σαν να σπάει ή να παραμορφώνεται η ψυχή, ενώ σε ορισμένους πολιτισμούς, η ψυχή παγιδεύεται στον κόσμο του σπασμένου καθρέφτη. Σε άλλους, η ψυχή φθείρεται από το σπάσιμο του καθρέφτη, και δεν μπορεί να προστατεύσει πλήρως το σώμα από την κακή τύχη.
Επιστρέφουμε σε σένα, που βρίσκεσαι ακόμα στη μέση του καινούριου διαμερίσματός σου, κι αναρωτιέσαι τι να κάνεις για να ξορκίσεις την κακοτυχία που κατά πάσα πιθανότητα θα σε τυραννάει για τα επόμενα 7 χρόνια. Οι λύσεις είναι πολλές και για όλα τα γούστα κι έρχονται και πάλι από την παράδοση.
– Αφήνεις τα κομμάτια με τον τρόπο που έπεσαν, επί επτά ώρες, μία για κάθε χρόνο κακής τύχης, και στη συνέχεια τα σκουπίζεις αμέσως μόλις παρέλθει το διάστημα των 7 ωρών. Ακούγεται πολύ εύκολο και καλό, για να είναι αληθινό, ιδίως αν λάβουμε υπόψη τις μεθόδους που προτείνονται στη συνέχεια.
– Αν ο καθρέφτης έσπασε μόλις τώρα, περιστρέφεσαι αμέσως τρεις φορές γύρω από τον εαυτό σου, αντίθετα με τη φορά του ρολογιού. Μην το κάνεις αν έχει περάσει ώρα από τη στιγμή που έσπασε ο καθρέφτης, γιατί έτσι μπορεί να σου έρθει το αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή έξτρα κακή τύχη. Προσπάθησε να μη ζαλιστείς πολύ στη διαδικασία, αλλιώς μπορεί να σπάσεις κάτι ξανά, και να καταλήξεις να στροβιλίζεσαι γύρω από τον εαυτό σου για πάντα, σαν περιστρεφόμενος δερβίσης.
-Καλύπτεις με χώμα ή σκόνη τα σπασμένα γυαλιά, ώστε να μην αντικατοπτρίζουν πια τίποτα. Και μετά; Mένουν αέναα στο παρκέ του διαμερίσματος; Οι πηγές δεν αναφέρουν τίποτα, οπότε η συνέχεια αφήνεται στη φαντασία.
-Ρίχνεις λίγο αλάτι πάνω από τον αριστερό σου ώμο. Προσοχή! Δεν πρέπει με τίποτα να το ρίξεις πάνω από τον δεξί, καθώς θεωρείται ότι αυτό μπορεί να φέρει ακόμη περισσότερη κακή τύχη. Σύμφωνα με την αντίθετη εκδοχή βέβαια, πρέπει οπωσδήποτε να ρίξεις το αλάτι πάνω από τον δεξί σου ώμο. Προτείνουμε να ρίξεις αλάτι πάνω και από τους δύο ώμους, ώστε, ακόμη κι αν κάνεις λάθος τελικά, η κακοτυχία θα αλληλοεξουδετερωθεί.
– Αν είσαι καλλιτεχνική φύση, ζωγραφίζεις κάθε ένα από τα σπασμένα κομμάτια με μαύρη μπογιά (έτσι δε θα υπάρχει πλέον είδωλο) και τα πετάς στα σκουπίδια.
-Παίρνεις όλα τα κομμάτια του καθρέφτη και τα θάβεις υπό το σεληνόφως κάτω από ένα δέντρο- δεν προτείνεται, καθώς αν σε πάρει κανένα μάτι να θάβεις μέσα στα σκοτάδια, μπορεί να έχεις νομικά μπλεξίματα.
-Θρυμματίζεις καλά τα σπασμένα κομμάτια και τα πετάς σε κάποιο χωράφι, μια ημέρα με δυνατό άνεμο. Πέρα από το ότι στην Ελλάδα των πυρκαγιών αυτή η κίνηση είναι εγκληματική, αν την ώρα που τα σκορπίζεις, ο άνεμος αλλάξει ξαφνικά κατεύθυνση, ό,τι έριξες θα καταλήξει κατευθείαν στο πρόσωπό σου. Τώρα, εκτός από γρουσουζιά, έχεις και έξτρα καθάρισμα θραυσμάτων από πάνω σου.
-Αν όλα τα άλλα έχουν αποτύχει, ρίχνεις τα κομμάτια σε έναν ποτάμι ή ρέμα που τρέχει προς το νότο. Αν δε μένεις κοντά σε ποτάμι ή ρέμα, μην ανησυχείς. Μια άλλη μέθοδος είναι να περάσεις τα θραύσματα κάτω από τη βρύση- η τεχνολογία έχει φέρει πλέον το νερό μέσα στα σπίτια μας, και οι δεισιδαιμονίες αντιμετωπίζονται πια με λιγότερο κόπο.
Συντάκτης: Ελευθερία Σιδέρη
