«Είσαι ψεύτης, μαζοχιστής, αντιπρόσωπος και υποκριτής!», «Ωχ! Ο Σαμίρ κι η μάνα του Στέφανου!». «Δεν υπήρχε το ανάλογο χέρι να πάρει να ενημερώσει; Παρακαλώ, κύριε Νεκτάριε». Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε αυτές τις ατάκες. Το να ανοίξουμε την τηλεόραση και να πετύχουμε trash reality show είναι τόσο πιθανό, όσο το να βγούμε βόλτα στο Παγκράτι και να πετύχουμε καινούριο μπαρ. Το να παραδεχτούμε στους γνωστούς μας, όμως, ότι καθίσαμε να το παρακολουθήσουμε με αμείωτο ενδιαφέρον, είναι άλλο ζήτημα.
Μας αρέσει, είτε το παραδεχόμαστε είτε όχι, να παρουσιάζουμε τους εαυτούς μας ως σπουδαίους. Πηγαίνουμε σε θερινά σινεμά και σε γκαλερί τέχνης (απαραίτητη η φωτογραφία μπροστά από πίνακα με γυρισμένη πλάτη προς την κάμερα), διαβάζουμε κλασική λογοτεχνία, βλέπουμε ντοκιμαντέρ, ακούμε podcasts για την αστροφυσική και τα διάφορα είδη οικονομικών συστημάτων, και μελετάμε μακροσκελή άρθρα για την υπερθέρμανση του πλανήτη και την αξία της μεσογειακής διατροφής, ενώ παράλληλα συγχαίρουμε τον εαυτό μας που είμαστε τόσο ψαγμένοι κι out of the box.
Ξέρετε όμως τι άλλο αρέσει σε όλους; Η τρασίλα. Αλλιώς, δε θα υπήρχε και δε θα έπιανε τρομερά νούμερα τηλεθέασης.
Η καθημερινότητα είναι δύσκολη. Οι προθεσμίες στη δουλειά, το άγχος, οι κοινωνικές συναναστροφές μπορούν πραγματικά να μας καταβάλλουν. Εδώ ακριβώς έρχεται η trash tv, η τέλεια απόδραση από την πραγματικότητα. Μετά από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά, δε θέλουμε πάντα να βάλουμε τον εγκέφαλο μας να σκεφτεί τις ψυχολογικές αναλύσεις του “Persona” του Ιngmar Bergman. Μερικές φορές θέλουμε απλώς να παρακολουθήσουμε, ίσως για εκατοστή φορά, τον «Εθνικό σταρ» να εισβάλλει στο στούντιο του Ερωτοδικείου και να ορμά στον «Μίστερ Μπούτια» που υπερασπίζεται τη Δήμητρα Λιάνη. Όταν παρακολουθούσαμε το “The Bachelor”, το μόνο που έπρεπε να μας ανησυχεί ήταν αν ο Παναγιώτης θα βρεί τελικά το άλλο του μισό ή αν είναι απλά εκεί για τους followers στο Instagram (ναι, στο εξωτερικό υπάρχει και η θηλυκή εκδοχή του προγράμματος, “The Bachelorette”). Είναι ένα διάλειμμα για τον εγκέφαλό, ένα πνευματικό power nap, αν θες.
Δε χρειάζεται να δικαιολογούμαστε για τέτοιες εκπομπές. Έχουν τις προβληματικές τους στιγμές; Ναι, ιδίως όταν δίνεται βήμα σε άτομα με αμφιλεγόμενες απόψεις. Μας φέρνουν, όμως, μια ευπρόσδεκτη χαλάρωση μετά από μια δύσκολη μέρα δουλειάς; Πάλι ναι. Είναι λάθος να θεωρούμε σαν δεδομένο ότι, μόνο πράγματα που είναι δύσκολα ή περίπλοκα είναι ωφέλιμα για εμάς, και άρα πρέπει να περνάμε τον ελεύθερο χρόνο μας ασχολούμενοι μόνο με αυτά -και αν δεν το κάνουμε, να νιώθουμε τεμπέληδες και μη παραγωγικοί. Είναι, ίσως, μια μορφή πολιτιστικού ελιτισμού, που μας κάνει να πιστεύουμε ότι οτιδήποτε δύσκολο, που απαιτεί νοητική κόπωση, πρέπει υποχρεωτικά να είναι πάντα καλύτερο.
Συχνά δεν εντοπίζουμε την πραγματική ανάγκη για τέτοιες εκπομπές. Η trash tv είναι διασκεδαστική. Οι υπερβολικές αντιδράσεις, οι γελοίες ανατροπές και η αυθάδεια ορισμένων διαγωνιζόμενων είναι το λιγότερο ξεκαρδιστικές, και όλοι ξέρουμε ότι το γέλιο είναι το καλύτερο φάρμακο. Απελευθερώνει ενδορφίνες, μειώνει το άγχος και απλά μας κάνει να νιώθουμε καλά. Οπότε, ας θεωρήσουμε τη βραδινή δόση του “Power of Love” ως μια νόμιμη μορφή ανακούφισης από το άγχος. Επιπλέον, το να παρακολουθούμε ανθρώπους να παίρνουν αμφίβολες αποφάσεις μπροστά στα μάτια ολόκληρου του πανελληνίου, μπορεί να είναι απίστευτα καθησυχαστικό για εμάς. Ξαφνικά, το να ξεχάσεις να πληρώσεις τον λογαριασμό της ΔΕΗ στην ώρα του ή το να πατήσεις thumbs-up σε συνομιλία στo Messenger με τελευταίο μήνυμα από το 2013, δεν είναι πια τόσο τραγικό, «Τουλάχιστον δε μαλλιοτραβήχτηκα on air» μπορείς να πεις στον εαυτό σου. Η trash tv μας δίνει την αίσθηση ότι τα πάμε μια χαρά στον γενικότερο σχεδιασμό των πραγμάτων.
Μας παρέχεται, επιπλέον, ένας ασφαλής χώρος για να επιδοθούμε στην ένοχη απόλαυση-άθλημα που λέγεται «κριτική», χωρίς πραγματικές συνέπειες στον πραγματικό κόσμο. Μπορούμε να κάτσουμε στον καναπέ μας, με τις τρύπιες φόρμες μας, και να κριτικάρουμε ελεύθερα την εμφάνιση κάποιου ή τις επιλογές του στο παιχνίδι, χωρίς να νιώθουμε απαίσιοι άνθρωποι. Οι συμμετέχοντες, άλλωστε, εμφανίστηκαν στο παιχνίδι γνωρίζοντας ότι θα κριθούν-και θα κριθούν. Τέλος, η έμφυτη γελοιότητα της trash tv χρησιμεύει ως μια υπενθύμιση να μην τα παίρνουμε όλα τόσο στα σοβαρά. Αν ενήλικες μπορούν να διαγωνίζονται για το ποιος θα κερδίσει την καρδιά ενός άνδρα ή ποιος θα ντυθεί πιο εντυπωσιακά, ίσως και να είναι εντάξει αν δεν έχουμε λύσει ακόμα όλα τα προβλήματα της καθημερινότητάς μας. Αποδεχόμενοι τη γελοιότητα αυτών των shows, μπορούμε να χαλαρώσουμε και να (ξανά)βρούμε το χιούμορ στη ζωή μας.
Οπότε, την επόμενη φορά που θα βρεθούμε κολλημένοι σε έναν μαραθώνιο “Greece’s Next Top Model” (του παλιού, εννοείται, του ορθόδοξου), θα ανυπομονούμε για την επόμενη σεζόν του “First Dates” η θα βλέπουμε για ακόμα μια φορά το «Δε θα την έκανα κομμώτρια αν δεν την αγαπούσα! Να της δώσω το χρυσό ψαλίδι και την χρυσή χτένα! Που δεν ήξερα που πήγαιναν τα τέσσερά μου πόδια!», καλό είναι να θυμόμαστε ότι δε χάνουμε απλά χρόνο. Αφήνουμε τον εγκέφαλό μας να κάνει ένα πολύτιμο διάλειμμα. Η trash tv είναι κάτι περισσότερο από μια ένοχη απόλαυση, είναι μια ώθηση στην ψυχική υγεία. Η μεγάλη και υπέροχη αντίφαση του reality είναι, ότι μας επιτρέπει να ξεφύγουμε για λίγο από την πραγματικότητα- και ο εγκέφαλός μας θα μας ευγνωμονεί.
Συντάκτης: Ελευθερία Σιδέρη
