Δάνεισες ποτέ βιβλίο και σου το επέστρεψαν;

Βιβλίο· μία λέξη, ένα αντικείμενο, το οποίο προκαλεί στο μυαλό και την ψυχή αμέτρητες αναμνήσεις, ατέλειωτα συναισθήματα. Τι αποτελεί στην πραγματικότητα ένα βιβλίο για σένα; Πώς θα περιέγραφες τη σχέση που ‘χεις αναπτύξει με τα βιβλία που κοσμούν τη βιβλιοθήκη σου και κάποτε περιπλανιόσουν στις σελίδες τους;

Σίγουρα, ένας καλός φίλος και σύντροφος. Πάντα πιστός, που στάθηκε πλάι σου σ’ όλες τις στιγμές· σκοτεινές, χαρούμενες και ξέγνοιαστες. Μια μοναδική συντροφιά. Πάντα εκεί, όταν έμενες μόνος σου εξαιτίας των συνθηκών ή από επιλογή, για να το πιάσεις στα χέρια σου. Ένα ταξίδι μοναδικά πανέμορφο. Κάθε σελίδα κι ένας καινούργιος τόπος να επισκεφτείς και να εξερευνήσεις. Ένας αποκλειστικά δικός σου προορισμός, πλασμένος από λέξεις, οι οποίες μετουσιώνονται σ’ εικόνες στο μυαλό σου.

Δε χρειάζεται ν’ απορείς για τα συναισθήματα που γεννιούνται κάθε φορά που χαζεύεις τα βιβλία που ’χεις στην κατοχή σου. Ούτε για τον ενθουσιασμό που εκρήγνυται μέσα σου, όταν κρατάς στα χέρια σου ένα ολοκαίνουργιο βιβλίο και σε κατακλύζει η μαγευτική μυρωδιά του χαρτιού, όντας έτοιμος να βυθιστείς στις σελίδες του και να ζήσεις μία ακόμη ονειρώδη εξερεύνηση. Είναι αποτέλεσμα των αμέτρητων ωρών που ‘χεις περάσει διαβάζοντας, των φορών που ένα βιβλίο σ’ έκανε να δραπετεύσεις και να ξεχαστείς, των πραγμάτων που σου ‘χει μεταλαμπαδεύσει, των εικόνων που σου δημιούργησε.

Γνωρίζεις, ωστόσο, πολύ καλά, πως όλα τα βιβλία που θα ‘πρεπε να βρίσκονται στη βιβλιοθήκη σου, δεν είναι εκεί που δικαιωματικά ανήκουν. Πόσες φορές έχεις «δανείσει» ένα βιβλίο κι έχει γίνει πραγματικότητα η φράση «δανεικό κι αγύριστο» και «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού»; Υπάρχει, έστω κι ένας, που να ‘χει λάβει πίσω όλα τα βιβλία που δάνεισε κατά καιρούς; Θα χαρώ πολύ να βρεθεί ένας, αφενός γιατί πρέπει να του απονεμηθεί κάποια τιμητική διάκριση κι αφετέρου, καθώς θέλω να μάθει και σε μένα το μυστικό.

Παρένθεση· ακόμη κι εγώ, που μου ‘χει γίνει συνήθεια κάθε φορά που αποκτώ ένα καινούργιο βιβλίο να γράφω στην πρώτη σελίδα τ’ όνομά μου, αισθάνομαι κατά αυτόν τον τρόπο πως το κάνω κτήμα μου, υπόκειμαι αμέτρητες απώλειες απ’ τους «βιβλιοκλέφτες» φίλους μου.

Βεβαιότατα, αναλογιζόμενος αυτή τη στιγμή πόσα βιβλία λείπουν απ’ τη βιβλιοθήκη σου –είναι δεδομένο πως της έριξες και μια ματιά όσο διαβάζεις αυτό το άρθρο, εφόσον βρίσκεται κάπου κοντά σου– εκνευρίζεσαι. Φτιάχνεις νοητά μια λίστα τους, τ’ αντιστοιχείς με τους ανθρώπους που ‘ναι υπεύθυνοι για τη διάσπαση της σχέσης σας κι ετοιμάζεσαι το συντομότερο να τα ζητήσεις επιτακτικά πίσω.

Για να μη δημιουργείται, όμως, κι η οποιαδήποτε σύγχυση, ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Το θέμα δεν έγκειται στην οικονομική του αξία ως αντικείμενο, αλλά στη συναισθηματική αξία, η οποία είναι ανεκτίμητη. Κάθε βιβλίο αποτελεί έναν ξεχωριστό κι αποκλειστικά δικό σου προορισμό. Μια απόδραση, η οποία έλαβε μέρος σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή της ζωής σου. Κάτι σου δίδαξε. Είναι κομμάτι του εαυτού σου, αφού έχει επίδραση σ’ αυτό που είσαι σήμερα και στις απόψεις που ‘χεις σχηματίσει.

Κάθε φορά που το αγγίζεις εκ νέου, κάθε φορά που το κοιτάζεις, θυμάσαι εκείνη τη στιγμή. Το πού ήσουν και το πώς αισθάνθηκες όταν το διάβαζες, τις καταστάσεις απ’ τις οποίες σε πήρε, έστω και νοητά, μακριά. Τα σημάδια που σου άφησε.

Γι’ αυτούς τους λόγους επιθυμείς διακαώς να το ‘χεις στη βιβλιοθήκη σου. Γι’ αυτούς τους λόγους θυμώνεις που κάποιοι στο στέρησαν. Για να δύνασαι, οποτεδήποτε θελήσεις, να το βλέπεις και να το ξεφυλλίζεις, υποτασσόμενος γι’ άλλη μία φορά στη μαγεία που το συνοδεύει και στα συναισθήματα που σου ξυπνά.

Παρ’ όλα αυτά, οφείλεις να ‘σαι ειλικρινής με σένα. Τη στιγμή που αποχωρίζεσαι ένα απ’ τα βιβλία σου, που το δανείζεις σε κάποιον άλλον προκειμένου να το διαβάσει, κατανοείς στο μέγιστο βαθμό, παρά τις όποιες διαβεβαιώσεις λαμβάνεις απ’ την άλλη πλευρά περί του αντιθέτου, πως οι πιθανότητες να σμίξετε ξανά, είναι μετρημένες στα δάκτυλα του ενός χεριού. Πόσες φορές, εξάλλου, έχεις υπάρξει στο ίδιο έργο θεατής; Η άγνοια δεν αποτελεί δικαιολογία πλέον.

Επομένως, θα σου προτείνω ν’ αφήσεις πίσω σου τη λύπη και να εξετάσεις το συγκεκριμένο θέμα από μια διαφορετική οπτική γωνία. Μη στεναχωριέσαι για τα βιβλία που ‘χεις δώσει και ποτέ δεν έλαβες πίσω. Να τα νοσταλγείς, βεβαίως. Αλλά σκέψου πως αποτελείς έναν ακόμη κρίκο σε μια ατέλειωτη αλυσίδα. Αλυσίδα γνώσης κι εμπειριών, στην οποία συμμετέχουν αμέτρητοι άνθρωποι. Το ίδιο κι εσύ.

Με το βιβλίο που ‘δωσες έγινες κοινωνός της. Έκανες ακόμη έναν άνθρωπο ν’ αγναντέψει τόπους που δεν είχε φανταστεί, να συνειδητοποιήσει πράγματα που ούτε διανοείτο. Αν εσύ δεν είχες δώσει αυτό το βιβλίο, που τώρα θα ‘θελες να βρίσκεται στη βιβλιοθήκη σου, ποτέ δε θα ‘χε αυτήν τη δυνατότητα.

Πρέπει να ‘σαι περήφανος και να χαίρεσαι για κάθε βιβλίο που δανείζεις.  Ακόμη και τις φορές που ποτέ δεν επιστρέφεται. Κατά αυτόν τον τρόπο συνδράμεις, για ν’ ανοίξουν νέοι ορίζοντες και σ’ άλλους. Για να πραγματοποιήσουν κι άλλοι τη δική τους περιπλάνηση στις σελίδες του και να σχηματίσουν τις δικές τους εικόνες και τις δικές τους απόψεις, μέσα απ’ τις λέξεις του.  Και να ‘σαι σίγουρος, όσοι περισσότεροι άνθρωποι διαβάζουν βιβλία, τόσο αυξάνεται η ελπίδα κάποια μέρα αυτός ο κόσμος να γίνει καλύτερος.

Κι εσύ θα ‘χεις βάλει το λιθαράκι σου σ’ αυτό.