Ο λόγος που όσο μεγαλώνεις δεν αλλάζεις τόσο εύκολα γούστο τη μουσική

Έχεις σκεφτεί ποτέ γιατί, όσο περνούν τα χρόνια, συνεχίζεις να αγαπάς εκείνα τα τραγούδια από την εφηβεία σου, τα ακούς και λες «Πωω πώς περάσαν τα χρόνια», ακόμη όμως κι αν έχουν περάσει δεκαετίες, έχουν καπαρωμένη μια διαφορετική αξία και θέση στην καρδιά σου. Γιατί όμως παρόλο που μπορεί να ανακαλύπτεις νέα κομμάτια, εκείνα τα παλιά έχουν μια ανεξήγητη δύναμη να σε αγγίζουν πιο βαθιά; Η απάντηση ίσως να είναι πιο σύνθετη απ΄ όσο νομίζουμε και έχει βαθιές ρίζες στην ψυχολογία, τη νοσταλγία αλλά και τον τρόπο που αναπτύσσεται ο εγκέφαλος μας. Άρα ένα «Εμένα αυτά μου αρέσουν, αυτά ακούω» είναι μάλλον μια λίγο «αφελής» απάντηση. Για όλα – καλώς ή κακώς – υπάρχει μια εξήγηση, και πάμε μαζί να την εξερευνήσουμε.

Σύμφωνα με μελέτες, η μουσική ταυτότητα κάθε ανθρώπου σχηματίζεται κυρίως στην εφηβεία και στα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής, περίπου από τα 12 έως τα 25 έτη. Πρόκειται για την περίοδο όπου οι εμπειρίες δίνουν και παίρνουν, τα συναισθήματα και οι σχέσεις είναι πιο έντονες, και όλα αποτυπώνονται με ένα μαγικό τρόπο, βαθιά στον εγκέφαλο μας. Η μουσική λοιπόν που συνοδεύει αυτές τις στιγμές αποκτά ιδιαίτερο συναισθηματικό φορτίο – συνδέεται με την πρώτη αγάπη, τις φιλίες, τις βραδινές εξόδους, τις πρώτες απογοητεύσεις, τον χωρισμό. Γίνεται η παρέα μας σε όλες αυτές τις στιγμές, είναι λογικό λοιπόν να αποκτά και διαφορετικό νόημα για εμάς, για τον λόγο ακριβώς γιατί θυμόμαστε πώς νιώσαμε!

Καθώς μεγαλώνουμε, ο εγκέφαλος γίνεται λιγότερο δεκτικός σε νέα μουσικά ερεθίσματα. Δε σημαίνει ότι δεν μπορούμε να αγαπήσουμε νέα τραγούδια – σημαίνει ότι δεν τα βιώνουμε με τον ίδιο τρόπο. Τα νευρωνικά μονοπάτια που έχουν δημιουργηθεί γύρω από τα παλιά μας αγαπημένα είναι πιο σταθερά, πιο δυνατά και λειτουργούν σαν άγκυρες στις αναμνήσεις μας. Ένα τραγούδι μπορεί να μας μεταφέρει σε μια συγκεκριμένη στιγμή με απίστευτη ακρίβεια, σχεδόν σαν να ταξιδεύεις στον χρόνο, και τη ζεις ξανά από την αρχή.

Πέρα όμως από τη μνήμη, είναι και η δύναμη της νοσταλγίας. Η νοσταλγία είναι μια από τις πιο ισχυρές συναισθηματικές εμπειρίες. Η μουσική έχει την ικανότητα να την πυροδοτεί ακαριαία. Όταν ακούμε ένα τραγούδι από το παρελθόν, δεν ακούμε απλώς νότες – Ντο, ρε μι – ούτε και στίχους. Ζούμε ξανά και ξανά, στιγμές, συναισθήματα, αναπολούμε κομμάτια του εαυτού μας, που πιστεύαμε ότι θάψαμε βαθιά, μα κοιτάξτε με πόση ευκολία ξεπηδάνε στην επιφάνεια. Αυτή η συναισθηματική σύνδεση είναι που καθιστά τη μουσική των νεανικών μας χρόνων τόσο ισχυρή και σχεδόν «αναντικατάστατη».

Τώρα στην ερώτηση γούστο ή ταυτότητα, μπαίνουμε στα δύσκολα. Πολλές φορές – και μιλάω από προσωπική πείρα – λέμε «Τι ‘ναι αυτή η μουσική που ακούς; Καλά μηδέν γούστο!». Λες και όλοι πρέπει να ακούνε ντε και καλά ότι ακούμε κι εμείς. Τέλοσπάντων, όπως φαίνεται μεγαλώνοντας η μουσική δεν είναι απλώς θέμα γούστου. Είναι κομμάτι της ταυτότητας μας. Είναι τα βιώματα μας, που γίνονται τραγούδια, στίχοι, νότες. Είναι οι αμέτρητες λίστες που έχουν κατεβασμένες με όλα τα τραγούδια που μας άγγιξαν, και μα αγγίζουν. Έτσι λοιπόν, κι ενώ μπορούμε να εκτιμήσουμε νέα είδη μουσικής, ή άλλους καλλιτέχνες, δύσκολα θα αντικαταστήσουμε ΕΚΕΙΝΑ τα κομμάτια που «χτίστηκαν» μαζί μας, μας στάθηκαν στα δύσκολα, και μαζί τους ξεπεράσαμε πολλά – και τον εαυτό μας μη σας πω. Η μουσική γίνεται μέρος του ποιοι είμαστε – κι όταν αγαπάς κάτι που σε καθόρισε, δεν το εγκαταλείπεις εύκολα!

Η μουσική που αγαπήσαμε δεν είναι απλά ήχοι που μας άρεσαν κάποτε, και θα σβήσουν όταν φύγουν από τη μόδα– είναι μνήμες, συναισθήματα, στιγμές που μας σημάδεψαν. Όσο μεγαλώνουμε, δε σταματάμε να ακούμε νέα πράγματα, πάντα είμαστε ανοικτοί, αλλά αυτά που έχουν ριζώσει μέσα μας δύσκολα ξεπερνιούνται. Σίγουρα δίνουμε την ευκαιρία σε νέους ήχους, νέα ταλέντα, μη σας κάνει όμως καμία εντύπωση που ο αγαπημένος σου εφηβικός καλλιτέχνης – που άκουγες στο repeat με τις ώρες – σε συγκινεί και στα 30, στα 40 ή στα 60! Γιατί τελικά, η μουσική δεν είναι μόνο για το τώρα. Είναι για πάντα. Όπως η μουσική δεν είναι μόνο για τα πάρτυ, τους χορούς και τα γλέντια. Είναι για τις χαρές, τις λύπες και τα κλάματα. Ήχοι και στίχοι που σε «καθόρισαν» λοιπόν, ή σε έκαναν αυτό που είσαι σήμερα, δύσκολα ξεχνιούνται, και είμαι σίγουρη ότι καταλαβαίνεις ακριβώς τι εννοώ!