Τελικά, αποτελούμε τη γενιά που φοβάται να πληγωθεί; Είμαστε πραγματικά συναισθηματικά απροσπέλαστοι; Στη σύγχρονη εποχή, η έννοια των σχέσεων φαίνεται πιο περίπλοκη από ποτέ. Παρόλο που οι δυνατότητες επικοινωνίας έχουν πολλαπλασιαστεί, πολλοί νέοι δυσκολεύονται να δημιουργήσουν βαθιές και ουσιαστικές σχέσεις. Η συναισθηματική σύνδεση μοιάζει να απαιτεί περισσότερη προσπάθεια και δέσμευση, και αρκετοί προτιμούν να κρατούν αποστάσεις από φόβο μήπως πληγωθούν. Τι είναι αυτό όμως που κάνει τη δέσμευση τόσο τρομακτική για τη νέα γενιά; Είναι ζήτημα προστασίας του εαυτού τους ή μήπως μια βαθύτερη αβεβαιότητα που πηγάζει από την εποχή στην οποία ζούμε; Μήπως η διαρκής έκθεση σε επιλογές και η πίεση για την «τέλεια σχέση» μας απομακρύνουν αντί να μας φέρνουν πιο κοντά; Πάμε να το αναλύσουμε!
Τα social media, το online dating και η γενικότερη ταχύτητα της εποχής έχουν διαμορφώσει έναν τρόπο σκέψης που επιβάλλει συναισθηματική αυτοπροστασία. Και δεν υπερβάλλουμε καθόλου. Ζούμε στην εποχή του «μην επενδύσεις πολύ». Οι άνθρωποι μαθαίνουν να λειτουργούν επιφανειακά, να κρατούν αποστάσεις και να μην επενδύουν συναισθηματικά, γιατί φοβούνται την απόρριψη, την απογοήτευση, ακόμα και την προδοσία. Παράλληλα, το φαινόμενο του «breadcrumbing» – όταν δηλαδή κάποιος δίνει ψίχουλα ενδιαφέροντος χωρίς πρόθεση πραγματικής δέσμευσης, αλλά και του «ghosting», όταν δηλαδή κάποιος εξαφανίζεται απότομα και χωρίς καμία εξήγηση, έχουν κανονικοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό που πολλοί πλέον θεωρούν δεδομένο ότι οι σχέσεις είναι κάτι το εφήμερο και αναλώσιμο.
Εδώ, όμως, τίθεται και ένα εύλογο ερώτημα: Είναι η νέα γενιά πραγματικά συναισθηματικά ανίκανη; Μια πιο φιλοσοφική προσέγγιση θα μας έλεγε ότι ίσως η νέα γενιά δεν είναι συναισθηματικά ανίκανη, αλλά περισσότερο συνειδητοποιημένη. Ίσως βλέπει τις παλιότερες γενιές, που συχνά έμεναν σε σχέσεις από συνήθεια ή κοινωνική πίεση, και δε θέλει να επαναλάβει τα ίδια λάθη. Έχει συνειδητοποιήσει ότι η αγάπη δεν είναι πάντα αρκετή και πως μια σχέση δεν έχει αξία αν δεν υπάρχει πραγματική επικοινωνία και σεβασμός.
Ωστόσο, η συνειδητοποίηση αυτή, αντί να οδηγεί σε πιο βαθιές και ουσιαστικές σχέσεις, πολλές φορές λειτουργεί ως εμπόδιο. Η ανάγκη για αυτοπροστασία γίνεται φόβος. Ο φόβος γίνεται αδράνεια. Κι έτσι, ενώ υπάρχει η επιθυμία για σύνδεση, υπάρχει και η συνεχής αμφιβολία: «Αξίζει να ανοιχτώ;», «Κι αν πληγωθώ;». Όλες αυτές είναι ερωτήσεις που τριγυρνούν στο μυαλό των νέων, κι αυτές είναι που τους κάνουν να κρατάνε πάντα λίγα βήματα προς τα πίσω, κάτι σαν «απόσταση ασφαλείας».
Η ψυχολογία έχει ήδη εντοπίσει το φαινόμενο της «φοβίας της δέσμευσης». Οι άνθρωποι που φοβούνται τη δέσμευση δεν είναι απαραίτητα αναίσθητοι ή εγωκεντρικοί, αλλά συνήθως έχουν βιώσει τραυματικές εμπειρίες στο παρελθόν. Είτε από γονεϊκά πρότυπα, είτε από προηγούμενες απογοητεύσεις, ο εγκέφαλός τους έχει μάθει να λειτουργεί αμυντικά.
Επιπλέον, το «decision fatique», στο οποίο αναφερθήκαμε σε προηγούμενο άρθρο, φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο. Στον κόσμο του Tinder και του Instagram, όπου οι επιλογές φαίνονται ατελείωτες, πολλοί αναβάλλουν τη δέσμευση γιατί πιστεύουν πως πάντα θα μπορεί να υπάρχει κάτι καλύτερο. Κι αυτή η συνεχής αναζήτηση του «ιδανικού» καταλήγει να γίνεται εμπόδιο για μια ουσιαστική σύνδεση.
Υπάρχει λύση; Η συναισθηματική απροσβασιμότητα δεν είναι μόνιμη κατάσταση. Οι άνθρωποι μπορούν να μάθουν να διαχειρίζονται τον φόβο της απόρριψης και να αναγνωρίζουν πως το ρίσκο είναι μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας. Η λύση ίσως δε βρίσκεται στο να προστατεύουμε συνεχώς τον εαυτό μας, αλλά στο να επιλέγουμε συνειδητά με ποιους αξίζει να τολμήσουμε να ανοιχτούμε. Ποιοι αξίζουν ουσιαστικά να δουν εμάς, χωρίς πολλά-πολλά φίλτρα. Τον αληθινό-«γυμνό» μας εαυτό.
Ίσως, τελικά, η νέα γενιά να μην είναι συναισθηματικά απροσπέλαστη, αλλά απλώς να προσπαθεί να βρει έναν πιο αυθεντικό και ειλικρινή τρόπο να αγαπάει. Κι αυτό, όσο δύσκολο κι αν μοιάζει, μπορεί να είναι το πρώτο βήμα προς πιο ουσιαστικές σχέσεις. Άλλωστε, η αληθινή σύνδεση απαιτεί τόλμη, και όσοι τολμούν να αγαπήσουν αληθινά, είναι και αυτοί που τελικά κερδίζουν κάτι πιο ουσιαστικό από μια απλή προσωρινή επαφή. Δεν είμαστε λοιπόν «ανίκανοι» να αγαπήσουμε, προσπαθούμε απλά να αγαπήσουμε πιο αυθεντικά, γιατί από απομιμήσεις άλλο τίποτα στις μέρες μας! Και στο κάτω-κάτω, να ξέρουμε πώς και να πληγωθούμε, θα αξίζει στο τέλος της μέρας.
Συντάκτης: Άντρεα Λαζαρίδου
