7 ψυχολογικά μοτίβα για τα οποία φταίει -πιθανότατα- η παιδική σου ηλικία

Έχεις αναρωτηθεί ποτέ τι κρύβεται πίσω απ’ τη συμπεριφορά που δείχνεις καθημερινά προς τους οικείους σου ως ενήλικας; Οι περισσότερες απ’ τις αντιδράσεις μας έχουν τις ρίζες τους στα όσα βιώσαμε ως παιδιά και στο πώς μάθαμε να διαχειριζόμαστε τότε τα συναισθήματά μας και τις προκλήσεις γύρω μας.

Κι αυτό δε θα μπορούσε να σημαίνει κάτι διαφορετικό, αφού η όσα βαραίνουν την ψυχοσύνθεση μας σχεδόν πάντα πηγάζουν απ’ το πρωταρχικό μας περιβάλλον και τις προσλαμβάνουσες μας.

Με βάση όλα τα παραπάνω θα εξετάσουμε σ’ αυτό το κείμενο 7 ψυχολογικά θέματα που προκύπτουν απ’ την παιδική μας ηλικία και συνεχίζουν να εκδηλώνονται και στην ενήλικη ζωή μας.

Εγώ να εμπιστευτώ; Ποτέ!

Η εμπιστοσύνη χτίζεται με τον καιρό, δεν είναι κάτι που διδάσκεται αλλά κερδίζεται στην πορεία. Η εμπιστοσύνη διαμορφώνεται από πολλούς παράγοντες, όπως η προσωπικότητα, τα πρότυπα κι οι εμπειρίες της πρώτης παιδικής ηλικίας, οι πεποιθήσεις κι οι αξίες, ο πολιτισμός, η αυτογνωσία κι η συναισθηματική ωριμότητα. Η συνδυασμένη επίδραση αυτών των παραγόντων και εμπειριών καθορίζει τον βαθμό εμπιστοσύνης που επιδεικνύεις προς τους άλλους και τον ρυθμό με τον οποίο αυτή εξελίσσεται. Όμως, αν μεγαλώνοντας, δεν κατάφερες ν’ αναπτύξεις το αίσθημα εμπιστοσύνης προς τους άλλους, αυτό είναι γιατί ποτέ δεν ένιωσες να την εισπράττεις εσύ ο ίδιος, κι αυτό έχει ως συνέπεια να μην εμπιστευτείς ποτέ σου κανέναν. Ακούγεται σκληρό και πράγματι είναι, μα συμβαίνει.

Γιατί δεν πετυχαίνω ποτέ;

Ο όρος «αποτυχία» συνήθως μάς φέρνει στο μυαλό μια αποτυχημένη προσπάθεια, ένα χαμένο χρονικό όριο, ή μια προσπάθεια που δεν απέδωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Η λέξη «αποτυχημένος» λοιπόν είναι βαριά λέξη για να την ξεστομίσεις και να το αισθάνεσαι για τον ίδιο σου τον εαυτό. Κι είναι λυπηρό γιατί ίσως να μην έμαθες ποτέ να βασίζεσαι στον εαυτό σου και να μην μπορείς ν’ αναγνωρίσεις όσα αξίζεις ως άτομο; Αυτό ίσως σού συνέβη επειδή ποτέ δεν έλαβες βοήθεια σχετικά με την τόνωση της αυτοπεποίθησης τη στιγμή που τη χρειαζόσουν. Η εξυπνάδα κι η δημιουργικότητα είναι κάτι που σίγουρα μπορείς να κατακτήσεις, σκέψου όμως ότι σού λείπει το «μαγικό κλειδί» που ανοίγει την πόρτα που οδηγεί στα όνειρα σου· η αυτοεκτίμηση.

Η ανασφάλεια είναι κάτι που πηγάζει απ’ την εμπιστοσύνη

Η ανασφάλεια είναι ένα συναίσθημα που πυροδοτεί την αίσθηση της έλλειψης επάρκειας και της αβεβαιότητας σχετικά με τον εαυτό σου και καταστάσεις όπως οι στόχοι, οι σχέσεις κι απαιτεί επίσης τη διαχείρισή τους. Αυτό συμβαίνει γιατί ίσως δεν έμαθες ποτέ, τι σημαίνει πραγματική αγάπη κι αναγνώριση, κι ίσως δεν ένιωσες ούτε για μια στιγμή πώς είναι ένας άνθρωπος να μπορεί να βασιστεί πάνω σου έστω και για κάτι μικρό. Είναι λοιπόν απόλυτα φυσιολογικό να μην καταφέρεις να το νιώσεις. Η εμπιστοσύνη των γύρω μας λειτουργεί πολλές φορές ως καταλύτης, κι αυτή που διώχνει και τις ανασφάλειές μας.

Υπερευαισθησία

Οι άνθρωποι που είναι αρκετά ευαίσθητοι φαίνεται να επιλέγουν μία ήρεμη και γαλήνια καθημερινότητα ενώ στον επαγγελματικό τους βίο προτιμούν να επικεντρώνονται σε τομείς που μπορούν να προσφέρουν βοήθεια σε άλλους, χωρίς να αισθάνονται έντονο άγχος και πίεση. Κανείς δεν είπε ότι το να είσαι υπερευαίσθητος είναι αδυναμία, ούτε πρέπει να ντρέπεσαι γι’ αυτό. Είναι όμως ένα σημάδι ότι μικρός στερήθηκες αγάπη και σημασία. Γι’ αυτό και μεγαλώνοντας θα παίρνεις τα πάντα προσωπικά, αυτό διορθώνεται; Ίσως, μένει όμως ένα κομμάτι σου, που πάντα θ’ αποζητά την αγάπη που δεν πήρες ως παιδί, γι’ αυτό κι όταν τη βλέπεις να δίνεται απλόχερα είναι πολύ πιθανό να λυγίζεις.

Τα νεύρα και η κριτική δε βοήθησαν ποτέ κανέναν

Όταν θυμώνουμε, αισθανόμαστε νεύρα, άγχος και οργή και συχνά εκδηλώνουμε επιθετικότητα. Αυτό συμβαίνει επειδή νιώθουμε πληγωμένοι, προσβεβλημένοι, υποτιμημένοι ή ψυχικά τραυματισμένοι, ακόμα κι αν απλώς νιώθουμε ότι πλησιάζουμε πολύ σ’  αυτά τα αρνητικά συναισθήματα. Η αναμενόμενη απειλή ψυχικού πόνου, ιδίως αν έχουμε βιώσει πολλούς πόνους στο παρελθόν, μπορεί να προκαλέσει το συναίσθημα του θυμού. Αν μεγάλωσες σ’ ένα περιβάλλον όπου ο θυμός κι η κριτική -είτε προς εσένα, είτε προς τους άλλους- πήγαινε κι ερχόταν είναι απόλυτα λογικό να τον θεωρείς κι εσύ με τη σειρά σου τον σωστό τρόπο για να λύσεις  τα θέματά σου. Με θυμό κι ένταση το μόνο που καταφέρνεις είναι να εκνευρίσεις ή ακόμα χειρότερα να πληγώσεις τους δικούς σου ανθρώπους, χάνοντας και το δίκιο σου μέσα απ’ τον εκνευρισμό σου.

Φόβος εγκατάλειψης

Η φοβία της εγκατάλειψης αποτελεί μια πολύπλοκη συναισθηματική κατάσταση, καθώς αισθάνεσαι μια έντονη ανησυχία, άγχος και θλίψη μπροστά στο ενδεχόμενο της απόρριψης στο πλαίσιο των διαπροσωπικών σου σχέσεων. Σαν παιδί ίσως να ένιωθες τον φόβο της εγκατάλειψης, ίσως να ένιωθες πως σε παραμελούσαν κι έτσι πάντα θα φοβάσαι τη φυγή. Είναι κάτι που πάντα θα κουβαλάς μαζί σου, κι είναι αναμενόμενο. Αυτός ο φόβος λοιπόν θα φαίνεται σ’ όλες τις εκφάνσεις της ζωής σου. Σαν φίλος, μα κυρίως σαν ταίρι αφού θα θέλεις να γίνεις η σκιά του άλλου σου μισού ώστε να νιώθεις βεβαιότητα πώς θα επιστρέψει όταν βγαίνει έξω. Θα μετατραπείς σ’ ένα κτητικό άτομο και γι’ αυτό θα ευθύνεται ίσως ο τρόπος που μεγάλωσες.

Λάθος σχέσεις

Ενδεχομένως, οι επιλογές σου σε συντρόφους μπορεί να διαφέρουν εμφανισιακά και εσωτερικά, καθώς και να έχουν αντικειμενικές διαφορές λόγω της προσωπικότητάς τους. Ωστόσο, με μια διερευνητική ματιά, μπορεί να διαπιστώσεις ότι ενδεχομένως βρίσκεσαι σε παρόμοια σχέση ρόλου σε κάθε σχέση κι ίσως να νιώθεις απογοητευμένος ή να ζεις το αίσθημα του ανικανοποίητου από παρόμοια πράγματα, και να παρατηρείς γνωστά ψυχολογικά μοτίβα που αποκαλύπτονται μέσα σου. Ληγμένο γάλα πίνεις; Δεν πίνεις. Σε μια σχέση λοιπόν που η ημερομηνία λήξης της έχει περάσει προ πολλού, γιατί μένεις; Θα σού το εξηγήσω. Αν έχεις μεγαλώσει σ’ ένα περιβάλλον, στο οποίο τα πάντα ήταν αβέβαια και ασταθή, μεγαλώνοντας θα ψάχνεις σαν μανιακός για λίγη σταθερότητα. Έτσι δύσκολα θα φύγεις από μια σχέση, γιατί θα σκέφτεσαι πώς είναι πιο ασφαλές να μένεις σε κάτι που δε σού ταιριάζει, παρά να ζεις εγκλωβισμένος στη μοναχικότητά σου.

Κανείς δεν είπε ότι μεγαλώνοντας όλα θα είναι μέλι-γάλα. Πολλές φορές, κάποιες συμπεριφορές απ’ τη μεριά των γονιών, ίσως να γίνονταν και εν αγνοία τους, και σε καμία περίπτωση δε- θα μπορούσαν να φανταστούν τις συνέπειες κάθε τους πράξης. Καλώς ή κακώς όμως, ο καθένας από εμάς, όταν ενηλικιωθούμε, καθρεφτίζουμε τα παιδικά μας χρόνια, αν αυτά λοιπόν ήταν γεμάτα εντάσεις, νεύρα και αβεβαιότητα, αυτά θα καλλιεργήσουμε και θα μεταφέρουμε και στην ενήλικη μας ζωή, μ’ όσα ψυχολογικά θέματα κι αν φέρνουν μαζί τους!