Η θεωρία του Herzberg είναι αυτό που θες για να πετύχεις στη δουλειά σου

Στις μέρες μας, δύσκολα βρίσκεις ένα επαγγελματικό περιβάλλον κομμένο και ραμμένο στα μέτρα σου. Τις περισσότερες φορές οι εργαζόμενοι επιλέγουν συγκεκριμένους χώρους εργασίας, λόγω ανάγκης και χαμηλώνουν τις προσδοκίες τους, ενώ λίγοι αποφασίζουν να μείνουν στο ψάξιμο μέχρι να βρουν αυτό που πραγματικά τους αξίζει, αφού αυτό μπορεί να αργήσει αρκετά! Στα της δουλειάς τώρα, όλες οι εταιρείες αποτελούνται διαφορετικές προσωπικότητες κι αυτό από μόνο του χρειάζεται ιδιαίτερο χειρισμό, καθώς ο καθένας κουβαλάει και τη δική του ψυχοσύνθεση, όπως επίσης ο καθένας ερεθίζεται με διαφορετικά κίνητρα. Έτσι, πολλές, φορές, μπορεί να σου αρέσει η δουλειά σου, αλλά κανένας με τον οποίο δουλεύεις ή τίποτα από το περιβάλλον εργασίας. Τότε, τι γίνεται;

Ο Frederick Herzbeg, ως ψυχολόγος ασχολήθηκε με το ζήτημα αυτό και παρουσίασε μια θεωρία η οποία υποθέτει τα πράγματα που μπορούν είτε να ικανοποιήσουν, είτε να δυσαρεστήσουν κάποιον εργαζόμενο, αλλά και τρόπους οι οποίοι μπορούν να καλύψουν τις εργασιακές ανάγκες κάποιου. Πρόκειται για έναν Αμερικανό επιστήμονα, ο οποίος έχαιρε μεγάλης αναγνώρισης στον τομέα της διαχείρισης και της διοίκησης επιχειρήσεων. Ενδιαφερόταν γενικότερα να μελετήσει το τι ερεθίζει κάποιον στον εργασιακό τομέα κα τον κάνε να παραμένει σε μια δουλειά, ποιο είναι το καύσιμό του. Έτσι θέτοντας τη θεωρία του διπλού παράγοντα, κατάφερε να αναγνωριστεί ευρέως στον τομέα του και να βρει τις απαντήσεις του.

Τι λέει όμως η θεωρία του διπλού παράγοντα του Herzberg, επίσης γνωστή και ως Herzbeg Motivation and Hygiene Theory; Η κύρια βάση της πατάει πάνω στο ότι ο άνθρωπος έχει δύο τύπους αναγκών. Αρχικά, είναι η ανάγκη να αποφύγει οτιδήποτε οδυνηρό, το οποίο είτε του προκαλεί πόνο ή τον ενοχλεί. Και δεύτερον, η ανάγκη του καθενός να «μεγαλώσει» ή αν θέλετε καλύτερα, να ωριμάσει συναισθηματικά και πνευματικά. Φυσικά, όταν αυτή η θεωρία χρησιμοποιείται στον χώρο εργασίας, τότε μιλάμε για διαφορετικά κίνητρα, έτσι το σύστημα των αναγκών χαρακτηρίζεται ως δυαδικό, με τους παράγοντες υγιεινής και τους παράγοντες παρακίνησης.

Ας το δούμε όμως λίγο πιο συγκεκριμένα. Οι παράγοντες υγιεινής αποτελούν παράγοντες που ο εργαζόμενος επηρεάζεται έμμεσα από αυτούς, αφού κατά κύριο λόγο αφορούν αποφάσεις της ίδια της εταιρείας. Ωστόσο, συνδέονται με τη δυσαρέσκεια κάποιου στον εργασιακό του χώρο κι ως έναν βαθμό είναι λογικό- πώς μπορεί κάποιος να δουλέψει και μάλιστα να είναι και παραγωγικός όταν το περιβάλλον γύρω του δεν τον εμπνέει; Τι μπορεί όμως να θεωρηθεί ως τέτοιος; Μισθοί κι άλλα οικονομικά κίνητρα, π.χ. bonus, ποια θέση κατέχει ο κάθε εργαζόμενος σε μια επιχείρηση, αν υπάρχει σταθερότητα στον χώρο όπου δουλεύει, αν επιτηρείται κατά τη διάρκεια της εργασίας του ή όχι, κ.α. Φυσικά, η έρευνα του Herzbeg, έδειξε πως όσο υγιεινός και να είναι ένας επαγγελματικός χώρος, αυτό είναι ικανό μόνο να ελαχιστοποιήσει τη δυσαρέσκεια κάποιου κι όχι να τον ωθήσει στο κάτι παραπάνω.

Από την άλλη, οι παράγοντες κινήτρου αποτελούν ενδογενείς παράγοντες, που συνδέονται άμεσα με τους ανθρώπους, αλλά και με το πόσο ικανοποιημένοι είναι. Μια ικανοποίηση, που τις πλείστες φορές πηγάζει από τη θέση που κατέχουν και με τα ακριβή καθήκοντα που αναλαμβάνουν στην εκάστοτε δουλειά. Οι συγκεκριμένοι παράγοντες έχουν ως «κέντρο» τον άνθρωπο και ουσιαστικά αποτελούν το σύνολο των συναισθημάτων κάθε εργαζομένου. Ικανοποίηση, ίσως να νιώσει κάποιος όταν αντιληφθεί την ατομική ανάπτυξη που είχε μέσα σε κάθε δουλειά, αλλά και την επαγγελματική αναγνώριση από τον προϊστάμενό του. Είναι επίσης λογικό, όταν γνωρίζεις τι αξίζεις, να ζητάς κι άλλες ευθύνες, ώστε να δείξεις όλο το φάσμα των δυνατοτήτων σου, αφού περισσότερα επιτεύγματα, θα σου δώσουν ένα διαφορετικό κύρος και θα φέρουν και μια μορφή εμπιστοσύνης προς το πρόσωπό σου.

Και οι δύο κατηγορίες παραγόντων «δρουν» ανεξάρτητα και δεν επηρεάζονται η μια από την άλλη, ενώ όπως φαίνεται οι παράγοντες υγιεινής, είναι προσωρινές και κυκλικές, αφού ανανεώνονται κάθε φορά που η εταιρεία παίρνει διαφορετική απόφαση, σε αντίθεση με τη δεύτερη κατηγορία που είναι κάτι σαν καμπύλη μάθησης.

Είναι πολύπλοκο να σκέφτεσαι από πόσους παράγοντες επηρεάζεται η ψυχοσύνθεση κάθε ανθρώπου. Αν αναλογιστεί όμως κάποιος, πόσες ώρες περνάει κάποιος στον εργασιακό του χώρο, θα έλεγε πως ευκολότερα βρίσκεις ένα χάλια σπίτι για να ζήσεις, παρά μια δουλειά που θα σε κάνει μίζερο και δυστυχισμένο. Κανείς δεν είπε πως είναι εύκολο να βρούμε μια δουλειά που να μπορεί να συνδυάσει και επαγγελματική αποκατάσταση και ένα υγιές περιβάλλον για να δουλεύεις, όμως αν κινούμαστε σταθερά προς αυτόν τον δρόμο, τότε ίσως και οι ίδιοι οι προϊστάμενοι, να αναθεωρήσουν μερικά πράγματα για την εταιρεία τους. Γιατί με ικανοποιημένους εργαζόμενους, η παραγωγικότητα αυξάνεται κι αυτό μόνο καλά μπορεί να προσφέρει.

Όλα στη ζωή είναι θέμα κινήτρου. Βέβαια, όσα δώσεις τόσα θα πάρεις; Μπορεί! Έχετε αυτό στον νου σας, καθώς στο τέλος της μέρας, το πώς θα κουμπώσει ένα πακέτο εργασιακού χώρου παίζει ίσως και τον πιο σημαντικό ρόλο για μια χαρούμενη επαγγελματική ζωή. Και για τους εργοδότες, έχετε στον νου σας πως αν ο εργαζόμενός σας νιώσει ασφάλεια κι αναγνώριση, τότε κερδίσατε έναν σύμμαχο που θα εκτοξεύσει τον κόπο σας στα ύψη. A win is a win.