Είμαστε η γενιά των Ζάναξ;

Οι κοινωνίες και οι εποχές προοδευτικά αλλάζουν και προχωράνε, με τους ανθρώπους να βρίσκουν κάθε φορά άλλα καταφύγια για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που συναντούν, που ίσως φαντάζουν αδιέξοδα. Σήμερα μπορούμε να πούμε πως σχετικά με ζητήματα ψυχικής υγείας, έχουμε γίνει πιο ανοιχτοί και δεκτικοί σε νέες λύσεις και πρακτικές, βλέπουμε τα θέματα αυτά με κατανόηση και τη λογική του «θα περάσει κι αυτό». Και για μια κοινωνία που κουβαλά αμέτρητα κι αξεπέραστα ταμπού, ένα τέτοιο βήμα θεωρείται επίτευγμα αξιέπαινο. Αυτή τη φορά βρίσκεται στο προσκήνιο το φάρμακο της εποχής, που δεν είναι άλλο από τα Ζάναξ. Τι είναι όμως τα Ζάναξ, γιατί τα έχουμε μάθει όλοι ως τα «χρυσά ηρεμιστικά»;

Επιστημονικά, η ουσία που τα συνιστά ονομάζεται Αλπροζάλμη, δημιουργώντας ένα ισχυρό ηρεμιστικό υπνωτικό φάρμακο βραχείας δράσης. Χορηγούνται συνήθως για μικρό χρονικό διάστημα, που δεν ξεπερνά τις 4 εβδομάδες, επιφέροντας παρ’ όλα αυτά άμεσα αποτελέσματα στο πρόβλημα του ασθενούς. Τέτοια ηρεμιστικά θα δούμε να χορηγούνται σε περιπτώσεις παρατεταμένου άγχους, σε κρίσεις πανικού, αϋπνίες, ή και στα πρώτα στάδια κατάθλιψης, συνδυαστικά με άλλα φάρμακα, πιο δυνατά. Η τόσο διαδεδομένη χρήση τους ενδεχομένως να δικαιολογείται χάρη στην εύκολη συνταγογράφησή τους, καθώς δεν πρόκειται για ηρεμιστικά που ένας γιατρός θα προτείνει μονάχα σε βαριές περιπτώσεις. Θεωρούμε με λίγα λόγια, κάτι απλό τη χρήση τους.

Εάν εξετάσουμε το θέμα στην κοινωνική και ψυχολογική του διάσταση, οι άνθρωποι είμαστε με τέτοιο τρόπο πλασμένοι, που μπορούμε από τη φύση μας κάποια θέματα να τα βάλουμε κάτω και να τα αντιμετωπίσουμε πιο ρομποτικά και ψυχρά. Σε ζητήματα ψυχικά όμως, ελλοχεύει ο φόβος πως το πρόβλημα θα γιγαντωθεί, θα μας καταπιεί. Ζητάμε άμεση λύση και δραστική, και φάρμακα όπως τα ζάναξ μπορούν να εγγυηθούν αποτελέσματα, που θα διαχειριστούν ορμόνες που έχουν χάσει την ισορροπία τους. Κι από αυτή την οπτική μπορούμε να θεωρήσουμε λογική τη μεγάλη τους απήχηση, εφόσον κανείς από εμάς δε γεννήθηκε με τις οδηγίες στο χέρι για να συνεφέρει την ψυχή και τον νου του, που για τον οποιονδήποτε λόγο βρίσκεται σε σύγχυση. Γι’ αυτό τον λόγο θα δούμε πολλούς ανθρώπους στα πρώτα ψήγματα του προβλήματος να παίρνουν Ζάναξ, σαν την αγαπημένη τους καραμέλα. Και κάπου εδώ ξεκινούν τα ερωτηματικά γύρω από το θέμα.

Είναι σημαντικό όμως να γνωρίζει κανείς για τις παρενέργειές και τους κινδύνους, προτού προβεί στην απενοχοποίηση, πόσο μάλλον στην κατανάλωσή τους. Πρόκειται για φάρμακα άκρως ισχυρά που έχουν τη δύναμη να οδηγήσουν σε εθισμό, καθώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ασθενείς δε μπορούσαν να σταματήσουν να τα παίρνουν, ή γινόταν παράλληλη χρήση με την κατανάλωση αλκοόλ. Για παράδειγμα, όταν γονείς ερωτήθηκαν για τα παιδιά τους τα οποία έπαιρναν Ζάναξ, επισήμαναν πως ένιωθαν άβολα με την κατάσταση, σκεπτόμενοι τους κινδύνους που ενδεχομένως θα προέκυπταν.

Αξίζει να σημειωθεί πως 4 στους 5 συμβαίνει χαμούς συμβαίνει από τη χρήση ουσιών, ανάμεσα σε αυτές και η Αλπροζάλμη. Τα τελευταία χρόνια επίσης σημειώθηκαν 7.000 θάνατοι λόγω του εθισμού στα φάρμακα αυτά. Οι βασικές παρενέργειές τους βέβαια, ξεκινούν από την αίσθηση κόπωσης και συνεχόμενης κούρασης, δυσκολία στον λόγο, σύγχυση, αλλά και προβλήματα στη συγκράτηση μνήμης. Παράγοντες που θα έπρεπε να παροτρύνουν όσους θα ήθελαν να ξεκινήσουν τη χρήση τους, προτού το κάνουν να ενημερωθούν για όλα, και τα μεν και τα δε, λαμβάνοντας μια υπεύθυνη απόφαση για την πορεία της υγείας τους πάντα μαζί με τον γιατρό τους.

Δε γνωρίζω εάν άδικα έχουμε χαρακτηριστεί ως «η κοινωνία των Ζάναξ», αν αυτός ο χαρακτηρισμός εκπίπτει στα σημεία της εποχής με όλα τα προβλήματα που τη συνοδεύουν, ή στο φάρμακο αυτό καθ’ αυτό. Το βέβαιο είναι πως πρόκειται για φάρμακα που όταν δε λαμβάνονται αλόγιστα και χωρίς ιατρική παρακολούθηση, δύνανται να έχουν εντυπωσιακά αποτελέσματα και να σώσουν τον ασθενή από ένα πρόβλημα χειρότερο, πιο δύσκολο, πιο βαρύ. Και σε αυτό το επίπεδο κανείς δε θα έπρεπε να τοποθετείται αρνητικά ως προς τα φάρμακα αυτά, καθώς μιλάμε για χάπια που δίνονται με βάση πολύ συγκεκριμένες οδηγίες.

Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως, είναι πως η ανθρώπινη θέληση κι επιμονή βρίσκονται ένα σκαλοπάτι πιο πάνω από την ισχύ του οποιουδήποτε Ζάναξ. Τα προβλήματα λύνονται όταν υπάρχει η αρχή του μέτρου, που ιδίως σε τέτοια θέματα κρίνεται απαραίτητη. Τα φάρμακα ακολουθούν τη δική μας πορεία και μας οδηγούν στο μέγιστο δυνατό επίπεδο υγείας, και δε γίνονται η αρχή του νήματος για να φτάσουμε στον πάτο λόγω αφελούς χρήσης. Και τότε μόνο, όλα καλά θα πάνε.