Explainer: Γιατί τόσες πλημμύρες στην Ιταλία;

Για άλλη μια φορά, τα νέα των ημερών δεν είναι χαρούμενα, με τη γειτονική μας Ιταλία να δεινοπαθεί από το βράδυ της 17ης Μαϊου, λόγω πλημμυρών, αλλά και κατολισθήσεων. Το κύμα κακοκαιρίας έπληξε κυρίως την περιφέρεια της Εμίλια Ρομάνια, με πρωτεύουσα την Μπολόνια. Φυσική καταστροφή θα μου πεις, κλιματική αλλαγή, τι μπορείς να προβλέψεις; Τίποτα στην προκειμένη, παρά μόνο να ευχηθείς η όποια καταστροφή, στον απολογισμό της να μη μετρά νεκρούς.

Από χθες τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης μετέδιδαν πως η κακοκαιρία δεν επρόκειτο να σταματήσει άμεσα, με εκατοντάδες πολίτες να εγκαταλείπουν τη στέγη τους, φοβούμενοι τα χειρότερα. Οι νεκροί ήδη ανέρχονται στους 14, με τις αρχές να ανακοινώνουν πως πιθανότατα θα αυξηθούν όσο οι έρευνες των διασωστών συνεχίζονται. Ο πρόεδρος της περιοχής, Στέφανο Μπονατσίνι, μίλησε με αριθμούς, λέγοντας πως 3.000 άνθρωποι εκκένωσαν τα σπίτια τους στην Μπολόνια, 5.000 στη Φαέντζα, και 5.000 στη Ραβέννα (efsyn.gr). Με άλλα λόγια, οι αριθμοί μαρτυρούν πως η χώρα από τη μια στιγμή στην άλλη βρέθηκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, χωρίς να υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες αποφυγής νέας τραγωδίας, καθώς λέγεται πως αναμένεται και νέο κύμα.

Οι μετεωρολόγοι της χώρας εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για τα επόμενα δύο εικοσιτετράωρα, λέγοντας πως μέσα σε μια μέρα, έπεσε όση βροχή περίμεναν να πέσει όλη την άνοιξη. Εύκολο να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος του πανικού, αν από τη μια στιγμή στην άλλη νιώθεις πως δε θα βγεις ζωντανός από το ίδιο σου το σπίτι. Η απορία όμως για πολλούς παραμένει αναπάντητη, βλέποντας εικόνες με τη γη να σκίζεται στα δυο σαν φύλο χαρτί, με ποσότητες νερού να εξαφανίζουν σε μόλις λίγα λεπτά τεράστιες εκτάσεις γης.

Για να εξηγήσουμε πώς φτάσαμε να μιλάμε για υπερχείλιση, στη συγκεκριμένη περίπτωση, πρέπει να πούμε πως αρχικά μιλάμε για καταρρακτώδεις βροχές, άρα και μεγάλη ποσότητα νερού που έπεσε μετά από μήνες ξηρασίας και δεν μπόρεσε να απορροφηθεί από το έδαφος, με αποτέλεσμα τα ποτάμια ή οι παραπόταμοι να το κουβαλήσουν μαζί με φερτά υλικά προς τις πεδιάδες. Το γιατί δεν μπορούν τα ποτάμια να φιλοξενήσουν το νερό, αφορά, πέρα από την κλιματική αλλαγή και τη διαταραχή των καιρικών συνθηκών και την κατασκευή φραγμάτων διαχρονικά, με σκοπό να ελεγχθεί η ροή των ποταμών. Οι τελευταίοι, λοιπόν, γίνονται περισσότερο ρηχοί και στενοί, για να μπορούν να εξυπηρετηθούν έργα ύδρευσης κι άρδευσης της περιοχής. Αυτό δημιουργεί εκατέρωθεν πλημμυρικές και προσχωσιγενείς πεδιάδες, που τυπικά ανήκουν στην ευρύτερη παραποτάμια ζώνη και χρησιμοποιούνται για ανθρώπινη δραστηριότητα, αφού αποτελούν πολύ καλής ποιότητας έδαφος, εξαντλώντας ουσιαστικά τις φυσικές περιοχές αποθήκευσης πλημμυρών. Έτσι, όταν τα νερά πέσουν έστω και λίγο περισσότερο ορμητικά από τις πηγές ως τα Δέλτα τους ή και πριν από αυτά, μπορούν να καταπιούν τις εκτάσεις αυτές και να φτάσουν να πνίξουν τις πόλεις, με φοβερά μεγάλες ταχύτητες νερού. Τον γύρο του διαδικτύου κάνει μάλιστα, τις τελευταίες ώρες η είδηση πως η σορός μιας γυναίκας παρασύρθηκε για 20 ολόκληρα χιλιόμετρα έως ότου ανασυρθεί νεκρή.

Στην Ιταλία αυτή τη στιγμή επενεργούν επτά μονάδες πυροσβεστικών δυνάμεων και σωστικά συνεργεία, κάνοντας τα αδύνατα δυνατά, ώστε να μη χαθεί καμία άλλη ανθρώπινη ζωή. Τα πράγματα δυσκολεύουν περισσότερο, αν αναλογιστούμε πως το οδικό και το σιδηροδρομικό δίκτυο έχουν διακοπεί, ρεύμα δεν υπάρχει και χιλιάδες πολίτες βρίσκονται στον δρόμο, στον απόηχο μιας ακόμη φρίκης. Οι τοπικές αρχές ωστόσο, συνιστούν οι άνθρωποι να μένουν μέσα στα σπίτια τους όσο το δυνατόν περισσότερο, προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο από τις πλημμύρες. Εικόνες απόκοσμες, που ίσως πια δε μας εκπλήσσουν, ούτε μας σοκάρουν όσο θα περιμέναμε.

Κανείς και τίποτα δε δύναται να πάει ενάντια στη φύση και τις βουλές της, αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Μέσα στις επόμενες ώρες ή και μέρες, αναμένεται να κλιμακωθεί η κατάσταση που επικρατεί στην Ιταλία, μέχρι να έχουμε τελικές πληροφορίες για το τι σώθηκε, τι καταστράφηκε ολοσχερώς. Ήδη κάποιοι θρηνούν τους δικούς τους ανθρώπους, κάποιοι άλλοι τους αναζητούν στη λίστα των αγνοουμένων. Τα λόγια είναι ίσως περιττά, μα αν μπορούμε κάτι να σκεφτούμε είναι πως για ακόμα μια φορά επιβεβαιώνεται η ρευστότητα των απλών και δεδομένων που γύρω μας χτίζουν το πλέγμα ασφαλείας μας. Και ναι, νομίζω ότι πια κανείς δεν μπορεί να πει πως δε ζούμε, αυτή τη στιγμή, τώρα, σήμερα, τα αποτελέσματα της περιβαλλοντικής κρίσης, που όλο και χειρότερη θα γίνεται.

Πηγή φωτογραφίας