Ζούμε σε μια κοινωνία άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ρευστότητα των αρχών και των δυναμικών της, των αλλαγών στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το σωστό και το λάθος και κυρίως στον τρόπο με τον οποίο το βροντοφωνάζουμε, ελπίζοντας να φέρουμε εξέλιξη με πρόσημο θετικό. Θέμα άκρως σοβαρό, με επικίνδυνες και θλιβερές πλέον διαστάσεις είναι η βία. Βία στην οικογένεια, στο σχολείο, από τον ίδιο σου το σύντροφο, στη δουλειά σου, ακόμα και στον δρόμο. Με αφορμή ανύπαρκτη κι όμως αυτοδημιούργητη για τον οιονδήποτε θύτη.
Γινόμαστε μάρτυρες, πολλές φορές άθελά μας, σε διάφορα περιστατικά χωρίς να έχουμε πλήρη συναίσθηση των όσων παρακολουθούμε, χωρίς να είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε την ευθύνη που μας βαραίνει για μια κοινωνική πληγή, που ίσως λόγω της εκτεταμένης σιωπής, εξαπλώνεται, διευρύνεται, γεννά τον φόβο για τις ανθρώπινες σχέσεις και ισορροπίες, που όλα δείχνουν πως κρύβουν πια και μια θηριώδη πλευρά, άγρια κι αταίριαστη στο ανθρώπινο ιδεώδες.
Αυτό που πρέπει να επισημάνουμε όμως, είναι τα σημάδια και η κακή αρχή, θα λέγαμε, που γίνεται με τα πρώτα ψήγματα βίας, που δεχόμαστε εμείς οι ίδιοι και οι κεραίες μας παραμένουν κλειστές, ώστε να δούμε τον κίνδυνο καθαρά. Τελικά ξέρουμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας κι αν ξέρουμε, θα μπορέσουμε να το κάνουμε σωστά όταν κι αν ποτέ έρθει η στιγμή;
Αρχικά, ένας από τους κυριότερους λόγους που άνθρωποι δέχονται κι υπομένουν κάθε μορφή βίας δεν είναι η αδυναμία ή η ανασφάλειά τους, αλλά κυρίως η συνθήκη μέσα στην οποία δημιουργείται. Κανένας σύντροφός δεν αναμένει από το ταίρι του να γίνει ο δυνάστης του, βυθίζοντάς τον στη θλίψη, κανένας άνθρωπος δεν πιστεύει ότι μπορεί ο χώρος εργασίας του να γίνει ένα είδος ψυχικής τιμωρίας. Το μυαλό μας προγραμματίζεται να λειτουργεί σαν να βρίσκονται όλα σε κατάσταση φυσιολογική, με αποτέλεσμα τα δυνατά red flags να γίνονται αυτόματα κινήσεις δικαιολογημένες από εμάς, να μπαίνουν στο τσουβάλι με τα «δεν πειράζει», που κάποια στιγμή θα καταλάβουμε σε πόσο δεινή θέση μας έφεραν.
Θα επιλέξω να σταθώ πιο πολύ στις σχέσεις, σε ένα μελανό σημείο πλέον, καθώς πολλά σημάδια μας δείχνουν πως από τη βάση της πυραμίδας τους, είναι εξαιρετικά ηχηρή η απουσία του σεβασμού. Οι άνθρωποι κάνουμε σχέσεις που καταλήγουν βαθύτατα ακατάλληλες για το μέσα, επιλέγοντας άτομα που από όλα όσα συνθέτουν την έννοια της αγάπης, εμείς λαμβάνουμε τα ακριβώς αντίθετα. Κι από εδώ μπορούν να ξεκινήσουν όλα.
Λανθασμένα κάποιος θα πιστέψει πως τη βία σηματοδοτεί αποκλειστικά το χαστούκι στον καβγά, το απότομο τράβηγμα στο μπράτσο που αρχικά σε τρομάζει, κι έπειτα το αποδέχεσαι ως αναμενόμενο ξέσπασμα. Όμως το ίδιο αποτελούν όλα εκείνα που με αφέλεια πολλοί από εμάς έχουμε καταπιεί πολύ πριν φτάσουν τα πράγματα στη χειροδικία, στον εμφανή μώλωπα που επιτρέπει ακόμα και στον καθρέφτη σου να σου δείξει πως πρέπει να σε γλιτώσεις, να σε γιατρέψεις. Σωματική, λεκτική, ψυχολογική, σεξουαλική, ακόμα κι η παθητική. Μορφές πολύ ξεκάθαρες, αλλά σφιχτά αγκαλιασμένες μεταξύ τους όταν πρόκειται να κατακεραυνώσουν ένα υποψήφιο θύμα.
Βία δέχεσαι όταν νιώθεις πως ο σύντροφός σου μπορεί με δύο του λόγια μόνο, να σε διαλύσει. Όταν φοβάσαι πως αν δε σηκώσεις το τηλέφωνό σου σε κλάσματα του δευτερολέπτου, θα σε χωρίσει. Όταν ελέγχεσαι εξονυχιστικά για το τι φοράς γιατί «έτσι κάνουν οι σύντροφοι». Κι αν διαβάζοντας τα παραπάνω βρήκες μια ανάμνησή σου ταιριαστή, ναι, έχεις δεχτεί ψυχολογική και λεκτική βία. Και ναι, είναι πολύ μα πολύ δύσκολο να το επισημάνεις στον εαυτό σου, έστω να αποδεχθείς την κατάσταση, όχι να την αλλάξεις κιόλας.
Αρνούμαστε να δούμε την παραδοχή της ύπαρξής της ακόμα και μέσα σε μια ερωτική σχέση κι αν τη συναντήσουμε εκτός αυτής, τη μετονομάζουμε σε κάτι άλλο, αφού αποκλείεται να συνέβη κάτι τέτοιο σε εμάς. Σεξουαλική βία έχουν δεχτεί άνδρες και γυναίκες όταν αισθάνθηκαν πως το σώμα τους δεν το μεταχειρίζονται με σεβασμό, όταν έκλεισαν τα μάτια τους δίπλα στον σύντροφό τους κι ένιωθαν υποτιμημένοι, λερωμένοι. Ακόμα πιο σύνηθες στις μέρες μας, είναι οι άνθρωποι να χρησιμοποιούνται ως αντικείμενα στο κομμάτι αυτό, μια κατάσταση ανεπίτρεπτη που θα πιάσουμε τον εαυτό μας να εκλαμβάνει ως νεωτερισμό, ενώ μιλάμε για κακό που μόνοι μας διαιωνίζουμε. Όταν νιώσεις ένοχη για την φούστα σου, όταν η ανασφάλεια θα σε επισκεφθεί αν βρεθείς μόνος με τον εργοδότη σου, όταν θα ακούσεις πως δεν έχεις δικαίωμα να πεις όχι, αφού βρίσκεσαι σε σχέση. Και κανένα από αυτά δε γίνεται να μπουν σε άλλο κουτάκι στο μυαλό σου εκτός από το «φύγε μακριά».
Γενικώς, πάντα τριβέλιζε το μυαλό μου η απορία «μα γιατί δε φεύγει;». Η απάντηση ήρθε μόνη της σαν χαστούκι, καθώς ακόμα και η βία, ένα ζήτημα κατηγορηματικά ίδιο για όλους, φαίνεται πως δεν αγγίζει όμοια όρια στους ανθρώπους. Οι κόκκινες γραμμές μας είναι τόσο εντυπωσιακά διαφορετικές, οι αντοχές μας γίνονται πιο ελαστικές, είτε λόγω αγάπης, είτε λόγω άδηλης εξάρτησης από ανθρώπους. Για να επισημάνουμε τελικά στο κεφάλι μας το πρόβλημα, ίσως χρειάζεται η παρουσία ενός τρίτου να μας ταρακουνήσει, ένα συμβάν ισχυρό να μας τρομάξει, η αφορμή για να διαλύσουμε τον φαύλο κύκλο που λίγο λίγο μας καταστρέφει, μας αλλοιώνει. Σαν πλάσματα, οι άνθρωποι έχουμε ένα προνόμιο ανεκτίμητο κι αυτό είναι η επικοινωνία με το σώμα μας, που σε κάθε κατάσταση καλή ή κακή, φροντίζει να μας στείλει τα μηνύματά του. Όταν η ψυχή μας νοσεί, αυτό αντιδράει.
Όταν εσύ, που τώρα με διαβάζεις, νιώσεις ξανά ανασφάλεια και φόβο εξαιτίας του διπλανού σου, άκου το σώμα σου, που θα φωνάξει για βοήθεια από εσένα τον ίδιο. Ας μάθουμε να φεύγουμε από καταστάσεις βαθύτατα επικίνδυνες, ακόμα κι αν δε φτάσουν σε σημείο ακραίο. Από την αρχή, από την πρώτη στραβή. Από τα πρώτα εσφαλμένα «δεν το ήθελε». Και το ήθελε και πειράζει. Και μάλιστα πολύ. Και θα συνεχίσουμε να το λέμε μέχρι το κάθε θύμα, μέρα με τη μέρα πετάει τον φόβο του και τον κάνει ασπίδα προστασίας του. Και μέχρι η λέξη ανοχή, να μην έχει καμιά απολύτως σύνδεση με το τέρας που λέγεται βία.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Αλίκη Μουσμούλα
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
