Πώς καταλαβαίνεις ότι έχεις ναρκισσιστικές τάσεις;

Αναλύοντας τις συμπεριφορές που καλούμαστε καθημερινά να διαχειριστούμε, τόσο τις δικές μας, όσο και των άλλων, είναι πλέον σχετικά πιο εύκολο ν’ αντικρίσουμε το πρόβλημα όταν αυτό υπάρχει, να το στήσουμε απέναντι και να το αντιμετωπίσουμε. Μια από τις πιο πολυσυζητημένες διαταραχές που δύναται να εμφανίσει ο άνθρωπος, θα λέγαμε πως είναι ο ναρκισσισμός. Κι όταν μιλάμε για τρίτους, ίσως η παρατήρηση κι ο εντοπισμός του αγκαθιού να καθίσταται ευκολότερος, αλλά όταν η βελόνα στραφεί κατά πάνω μας το τοπίο θολώνει. Πόσο εύκολο είναι λοιπόν, να αντιληφθούμε πως αποκτούμε ναρκισσιστικές τάσεις κι μετέπειτα να τις καταπολεμήσουμε; Πρόκειται για μια κατάσταση αναστρέψιμη, τελικά;

Αρχικά, στην προσπάθεια να οριστεί η ναρκισσιστική διαταραχή, πρέπει να γίνει αναφορά στον διαχωρισμό του εαυτού, απ’ όλους τους υπόλοιπους. Στον ενεργό ενήλικο πληθυσμό, σημειώνεται πως ένας στους δεκαπέντε φαίνεται να πάσχει από ναρκισσιστική διαταραχή, όχι απαραίτητα σε κοινό βαθμό κι ένταση. Ο εν δυνάμει ναρκισσιστής καταβάλλεται από αισθήματα παντοδυναμίας, υπέρμετρης ανωτερότητας απέναντι στους άλλους. Μερικά από τα κυριότερα γνωρίσματά του είναι:

Ανάγκη για κυριαρχία- έλεγχο της κατάστασης

Αίσθηση υπεροχής που τοποθετεί το εγώ σε επίπεδο υψηλότερο από κάθε σχέση

Χειριστική συμπεριφορά- νοοτροπία «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»

Δείγματα gashlighting

Αδυναμία ενσυναίσθησης

Τελειομανία (Άνθρωποι που καταβάλλονται από ναρκισσιστικά ένστικτα, μπορούν πολύ εύκολα να επηρεαστούν από την κριτική των άλλων, με αποτέλεσμα να επιζητούν το τέλειο για την εικόνα και την απόδοσή τους στους τομείς της καθημερινότητας που επιδέχονται κριτικής.)

Όταν όλα αυτά, ή αν όχι όλα, μερικά, εντοπίζονται σε σένα τον ίδιο, τα φίλτρα είναι τα ίδια; Προφανώς και όχι. Σε περιπτώσεις που εμείς καθρεφτίζουμε τον ναρκισσιστή, η ταινία που παίζει στο κεφάλι μας δεν είναι αυτή της χειριστικής παράλογης συμπεριφοράς, αλλά της δίκαιης μεταχείρισης προς τους άλλους. Δεν υπάρχει αίσθηση μεγαλείου, αλλά μια αντιμετώπιση του εαυτού μας ως αξιότερου κι ανώτερου.

Παρακολουθώντας κανείς το γαϊτανάκι αυτό, εύκολα θα πίστευε πως το βαρέλι δε φαίνεται να έχει πάτο, εφόσον η θεραπεία σ’ ένα πρόβλημα που από τον κάτοχό του δε γίνεται καν αντιληπτό, φαντάζει δημιούργημα της φαντασίας μας. Κι όμως, αν υπάρχει ένα μικρό πορτάκι σ’ αυτόν φαύλο κύκλο, ίσως είναι η έλλειψη ενσυναίσθησης που μπορεί κάποιος να νιώσει μέσα σε αυτή τη συνθήκη. Έχοντας υπόψιν πως ναρκισσιστής δε γεννιέται κανείς, είναι εφικτό να παρατηρηθεί η αλλαγή στον ψυχισμό ενός ανθρώπου που ενώ είχε συναισθηματική ισορροπία κι αντιστάσεις, σταδιακά μεταστρέφεται σε κάτι το κρυστάλλινο για τον έξω κόσμο.

Στο κρίσιμο ερώτημα λοιπόν, είναι δυνατόν το πρόβλημα να σβηστεί, να γίνει ένα ακόμα σημάδι που ψυχικά μας αγγίζει, αλλά δε μας καθορίζει; Η μορφή της ναρκισσιστικής διαταραχής, που εμφανίζεται κυρίως στην ενήλικη ζωή, θεωρείται αντιμετωπίσιμη, με βασική προϋπόθεση την αναζήτηση βοήθειας από ειδικό. Πρόκειται για μια σταδιακή εγκατάλειψη ενός νέου επίκτητου στοιχείου της προσωπικότητάς μας, με τη διαφορά ότι όσοι περνούν από αυτή τη διαδικασία, αισθάνονται πως βιώνουν μια μάχη ανάμεσα σε υποφερτά και μη συναισθήματα. Στον αντίποδα του ναρκισσισμού, βρίσκεται η θεραπεία της άρνησης στις επιθυμίες που νιώθουμε ότι μας καταβάλλουν, η προσαρμογή σε νέα όρια που θα φαίνονται ασφυκτικά.

Είναι αναγκαίο, όταν μιλάμε πια για θεραπεία, σε όλες της τις εκφάνσεις, να έχουμε κατά νου πως αυτή μπορεί να γίνει πραγματικότητα μόνο αν συνυπάρξουν δύο άνθρωποι. Θεωρείται αδύνατο ν’ απαλλαγεί κανείς από μια τέτοια διαταραχή μόνος του, καθώς λείπουν οι κατευθυντήριες που θα οδηγούσαν στην έξοδο. Αν αντιληφθούμε μια ψυχική πάθηση, όσο εκτεταμένη κι αν είναι, πρέπει να τοποθετήσουμε στη θέση αυτού που θα κόψει την κορδέλα του τερματισμού, τον άνθρωπο που θα ζητήσουμε τη βοήθειά του. Δεν είναι απόλυτη κι αδιαπραγμάτευτη αρχή πως το χέρι αυτό θα είναι απευθείας κάποιος ειδικός. Αρκεί να γίνει η αρχή από κάποιον που θα παρατηρήσει το άσπρο και το μαύρο στη στάση μας, που δε θα απαντήσει με νευρικότητα στις παράλογες αντιδράσεις μας, αλλά με λογικές παροτρύνσεις προς την κάθαρση.

Οπότε, για ν’ απαντήσουμε και στη βασική απορία του θέματος, ναι, μπορεί κανείς ν’ απαλλαγεί από ένα ναρκισσιστικό τσιμπούρι, που προφανώς δε θέλει πάνω του. Με λίγα λόγια, αν ο Νάρκισσος όταν πρωτοαντίκρισε τον εαυτό του στη λίμνη, είχε κάποιον δίπλα του να τον πείσει πως δεν είναι ο ομορφότερος της πλάσης, τότε ίσως να ζούσε μέχρι τα βαθιά του γεράματα.

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!