Θυμάσαι; Αν ναι, τότε αποφάσισε!

Καμιά φορά, μπροστά στις αποφάσεις που καλούμαστε να υπηρετήσουμε, έρχονται οι γνωστοί επισκέπτες, τα «γιατί». Γιατί είπες ναι, αντί όχι; Γιατί διάλεξες ένα μονοπάτι που κανείς δεν περίμενε, ούτε καν εσύ ο ίδιος; Γιατί άσπρο κι όχι πορτοκαλί; Γιατί τώρα κι όχι χθες; Κι εν πάση περιπτώσει, τι διάολο κουβαλάμε στο κεφάλι μας, όταν πρέπει τα κουβάρια να τα μετατρέψουμε σε ευθείες γραμμές για ν’ ακολουθήσουμε τη ροή τους;

Τέτοιες απορίες δημιουργούνται ίσως για ζητήματα περίπλοκα, συναισθηματικά φορτισμένα, θέματα που πρέπει να διαλέξεις αν θ’ ασχοληθείς μαζί τους λογικά, ή όχι. Θα έλεγε κανείς πως οι άνθρωποι μπροστά σ’ ένα τέλμα, δυσκολεύονται να λειτουργήσουν ως ψυχροί εκτελεστές. Τι έγινε, γιατί έγινε, να οι αποφάσεις μου, άντε γεια τώρα. Το καλούπι που μας βολεύει και μας δημιουργεί ένα είδος άνεσης κι οικειότητας στον τρόπο που αντιδράμε, είναι να βάλουμε ως ασπίδα το θυμικό. Για παράδειγμα: «διαλέγω να συγχωρήσω κάποιον που με πλήγωσε, γιατί βαθιά μέσα μου έχω θάψει όμορφα συναισθήματα κι αναμνήσεις. Συγχωρώ, γιατί μου είναι πιο εύκολο να πω πως αγαπώ, παρά πως διαγράφω.» Η μνήμη μπορεί να μη συμβαδίζει με το δίκαιο, το πρέπον ή το ηθικό, εξυπηρετεί ένα κομμάτι ασφάλειας όμως, που μας βοηθά να νιώθουμε σημαντικοί κι ολοκληρωμένοι.

Δε λέμε και κάτι καινούργιο βέβαια, ας είμαστε ειλικρινείς. Σίγουρα ο καθένας έχει ζήσει στιγμές που δε θα έκανε κάποιες επιλογές αν δεν είχε βασιστεί στη δύναμη του παρελθόντος, σ’ εκείνο το «θυμάσαι;». Ε ναι, γαμώ την τύχη μου, θυμάμαι. Σε κάθε ανθρώπινη σχέση, μαζί με τις αναμνήσεις που φτιάχνουμε, καλές ή κακές, φτιάχνουμε παράλληλα ένα παραθυράκι που χαρίζει απλόχερα ταμπέλες για τις εμπειρίες μας. Ευχάριστες, δυσάρεστες, σημαδιακές, αξέχαστες, μίζερες, τραυματικές. Όλες έτοιμες να καθίσουν δίπλα στο συμβάν, να τοποθετηθούν εκεί που πρέπει, ώστε όταν έρθει η στιγμή, να γίνει ανάκληση.

Αυτή είναι η δύναμη -ή και αδυναμία, όπως θες πάρ’ το- του ανθρώπινου εγκέφαλου. Ταξινομούμε τις σκέψεις μας ανάλογα με τα αισθήματα που μας προκαλούν τώρα, χθες, ή κι ανέκαθεν. Πρόκειται για έναν ξεκάθαρο μηχανισμό άμυνας, που στόχο έχει να σ’ απομακρύνει από επαναλαμβανόμενα δυσάρεστα γεγονότα. Η ανάμνηση έρχεται πάντα την κατάλληλη στιγμή να χτυπήσει το καμπανάκι, να σου ξύσει παλιές πληγές, να γαργαλήσει μέρες που γελούσες φωναχτά. Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, διαπιστώθηκε πως υπερισχύει η υποκειμενική αξιολόγηση των γεγονότων, για τον τρόπο που τα κρίνουμε και τ’ αντιμετωπίζουμε. Με άλλα λόγια, το πώς νιώθεις κατευθύνει και το τι θα πράξεις.

Λίγη σημασία φαίνεται να έχει η αντικειμενική δομή των πραγμάτων μέσα μας, ακόμα κι αν πολλές φορές στηρίζουμε μια σκέψη μας στη βάση της κοινής λογικής. Αποδεικνύεται τζάμπα κόπος να εξηγήσεις στους γύρω σου τα κριτήρια των επιλογών σου. Γιατί για ακόμη μια φορά, δεν είναι σταθερά. Μπορεί τα γεγονότα να μη μας καθορίζουν, μας περιορίζουν όμως. Ας προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε γιατί γυρίσαμε σ’ εκείνον τον πρώην, γιατί φύγαμε στην πρώτη στραβή από μια δουλειά φαινομενικά γαμάτη, και γιατί δυσκολευόμαστε να συγκρατήσουμε τα νεύρα μας καμιά φορά. Πίσω από όλα τα πιθανά «γιατί έτσι νιώθω» υπάρχει εξήγηση αναλυτικότατη. Και καλώς ή κακώς, είναι αστείο να πιστεύει κανείς πως τα συναισθήματά του απέχουν από τις αποφάσεις του.

Αν τοποθετήσουμε ένα παράδειγμα διαφορετικό από το προηγούμενο, θα αναρωτηθούμε γιατί είναι δύσκολο να εμπιστευτείς ξανά κάποιον που σου είπε ψέματα και πλέον στέκεσαι απέναντί του καχύποπτα, με μάτια μισάνοιχτα. Γιατί θυμάσαι. Και θα θυμάσαι κάθε φορά που θα σκέφτεσαι το ενδεχόμενο να συγχωρήσεις και να εμπιστευτείς πάλι από την αρχή.

Το μυαλό μας δε μας κάνει πάντα καλό, αυτό είναι βέβαιο. Αξίζει να παραδεχτούμε όμως, πως λειτουργεί με τρόπο αξιοθαύμαστο σε στιγμές που εμείς γινόμαστε ξύλινοι, άκαμπτοι. Είναι ευτυχές επίσης, πως η μνήμη γεννά ως έναν βαθμό το ένστικτο. Ακόμα κι αν δεν το ακολουθούμε, έχουμε τη δύναμη να κρατάμε τον εαυτό μας δυνατό και την ψυχή μας αλώβητη, αρκεί να εμπιστευόμαστε το feedback.

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!