Το άγχος μη σε δουν στον προθάλαμο του ιατρείου

Ανέκαθεν οι αίθουσες αναμονής σε ιατρεία έφερναν αμηχανία. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως το κλίμα βαραίνει περισσότερο κι αυτό γιατί μαζί με το άγχος της υγείας και του αποτελέσματος, έρχεται και φωλιάζει μέσα μας και το άγχος της έκθεσης στα μάτια του επικριτικού ξένου, αυτού που για κακή σου τύχη θα συναντήσεις στον προθάλαμο του ιατρείου. Αυτόματα το πρώτο πράγμα που σκεφτόμαστε είναι πως έχουμε αφήσει το πρόβλημά μας απροστάτευτο από αδιάκριτα βλέμματα και υποτιθέμενες ευγενικές ερωτήσεις που μόνη τους σκοπιμότητα είναι να σου ξύσουν κι άλλο την πληγή. Ειδικά σε περιπτώσεις που αφορούν θέματα πιο λεπτά, όπως η αναζήτησης ψυχικής υποστήριξης ή η προσπάθεια εξωσωματικής, φοβόμαστε ακόμη περισσότερο μη μας δουν ή μας πιάσουν κουβέντα την ώρα που περιμένουμε στον γιατρό. Αν ήταν στο χέρι μου να συμβουλεύσω καθέναν ξεχωριστά που έχει νιώσει κάποια στιγμή αυτό το ρημάδι το ξύσιμο στην ψυχούλα του θα ήταν να κάνετε στην άκρη την ευγένεια που επιβάλλει ο ρόλος σας στην κοινωνία, κι αν κάτι σας κάνει να αισθάνεστε άβολα -πόσο μάλλον άνθρωποι μη σημαντικοί για εσάς- να απαντήσετε ξερά κι ωμά. Τα προβλήματα είναι δικά μας και χρήζουν ανάλυσης μόνο όταν επιλέγουμε εμείς κι όχι οι υπόλοιποι.

Η αίσθηση της έκθεσης και μάλλον της ντροπής δημιουργείται κυρίως περιμένοντας να μπεις στον ψυχίατρο. Κεφάλαιο μεγάλο, μα οι απαντήσεις που ψάχνουμε δεν είναι και τόσο κρυφές. Η «σφραγίδα» της ψυχικής ασθένειας για τον εαυτό μας ή για κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο είναι που είναι δυσβάσταχτη, ενώ και μόνο στην ιδέα της γνωστοποίησης προς κάποιον τρίτο τρομάζουμε. Ακόμα κι αν ο λόγος της συνάντησης είναι πως μοιραζόμαστε το ίδιο βάρος, σαν άνθρωποι είμαστε τόσο εγωκεντρικοί που το αίσθημα του φόβου για την εικόνα μας μπαίνει μπροστά από την κατανόηση ή τη συμπόνοια. Και φαίνεται πως αυτό είναι το βασικό μας πρόβλημα. Η ασθένεια είναι εκεί, η αντιμετώπιση και η τοποθέτησή της όμως εντός του κοινωνικού γίγνεσθαι δεν είναι τόσο εύκολη όσο φαίνεται. Τρέμουμε μήπως φανεί το μεγάλο ψεγάδι στην αψεγάδιαστη φούσκα μας και μήπως ο γείτονας μάς σκάσει αυτή τη φούσκα με ένα μόνο βλέμμα. Κι ας μας βαραίνει τελικά μια θλίψη κοινή για ένα πρόβλημα που δεν μπορέσαμε να κρύψουμε κάτω από το χαλί. Γιατί απλούστατα δεν είναι αυτός ο προορισμός του…

Σε ανάλογη κατάσταση θα βρεθούν πολλά ζευγάρια που θα πάρουν τη γενναία απόφαση της εξωσωματικής. Ας κάνουμε κάπου εδώ μερικές σημαντικές ερωτήσεις. Τι πιο όμορφο από την προσπάθεια να φέρεις στον κόσμο μια νέα ζωή; Τι πιο αξιοθαύμαστο από δύο υποψήφιους γονείς που πήραν τον δύσκολο δρόμο να το πετύχουν, εφόσον ο εύκολος δεν τους χαρίστηκε; Γιατί στην προσπάθεια για εξωσωματική θα μπορούσε να χωρέσει το αίσθημα της ντροπής, του ανόητου κοινωνικού ελέγχου που ξεκινά από το διπλανό μπαλκόνι και φτάνει να γίνει το θηρίο που μας κάνει να αμφισβητούμε τον εαυτό μας πριν πέσουμε για ύπνο; Η ρίζα του προβλήματος θα βρεθεί σε κοινωνικές ταμπελίτσες και συνήθειες άρρηκτα συνδεδεμένες με τα ερεθίσματά μας. Κανείς δε μας είπε στα νεότερά μας χρόνια πως παιδί δε θα αποκτήσουμε μόνο με έναν τρόπο. Κανείς δε μας είπε πως οι γονείς που θα δοκιμαστούν σε αυτό χρειάζονται μπράβο για την αντοχή τους, γιατί πρόκειται πρωτίστως για μια μάχη ψυχής. Αντιθέτως, εμείς σαν τρίτοι στο άκουσμα της εξωσωματικής ξεροκαταπίνουμε και ίσως εστιάζουμε στα γιατί του θέματος που εδώ που τα λέμε δεν υπάρχουν. Τα αποτελέσματα γνωστά…

Είναι περιττό να επισημάνουμε πως σαν κοινωνία χρειαζόμαστε πολλή δουλειά ακόμη για να ανέβουμε κάποια σκαλιά σημαντικά και απροσπέραστα. Είναι περιττό να σκαλίσουμε πάλι τους λόγους που ενώ έχουμε τα φόντα να πηγαίνουμε μπροστά, εμείς πεισματικά κάνουμε πίσω, ρίχνοντας λάσπη στον διπλανό μας με την πρώτη ευκαιρία. Αν υπάρχει κάτι που ίσως αξίζει να ειπωθεί σε τέτοιες ξεχωριστές περιπτώσεις είναι πως πρέπει να έχουμε κουράγιο κι όλα θα πάνε καλά. Αν ανοίξουμε το στόμα μας για λογαριασμό άλλου, ας βάλουμε τα δυνατά μας να είναι μόνο για καλό. Μέχρι να πάψουν οι άνθρωποι να νιώθουν ντροπή, μέχρι να αρχίσουμε να ντρεπόμαστε για όσα λανθασμένα καμαρώνουμε. Και για όλα μπορεί η ελπίδα μας να βγει αληθινή, ακόμα και γι’ αυτά που κρύβονται στην αγωνία στον προθάλαμο των ιατρείων.