Το «Δεμένη» της Μποφίλιου δεν ήταν ποτέ άλλο ένα τραγούδι

Όσο μεγάλωνα, με θυμάμαι να ακούω συνέχεια φράσεις του τύπου “τι σόι γυναίκα είναι αυτή”, “τα σπίτια τα κρατάνε οι γυναίκες”, “έτσι κάνουν οι άντρες” κι άλλα τέτοια όμορφα. Φράσεις που με τα χρόνια, αν φιλτραριστούν, προδίδουν παράσημα μισογυνισμού, σεξισμού κι ανισοτήτων τόσο βαθιά ριζωμένων στο κοινωνικό μας γίγνεσθαι, που μας κάνουν να απορούμε γιατί έχουμε το γόητρο των προοδευτικών. Δε θα τσουβαλιάσουμε μια ολόκληρη κοινωνία, αλλά θα πιάσουμε την πτυχή “πληγή”, που παραδοσιακά δείχνει ένα άγριο πρόσωπο προς τις γυναίκες, που μία προς μία καταδικάζονται στη θέση της ανυπεράσπιστης, μία προς μία εάν χάσουν τον σύντροφό τους, μάλλον αποχαιρετούν και την αξία τους.

Όχι επειδή την αξία αυτή τη καθορίζει το φύλο, αλλά αυτή την αξία που όλοι μας διεκδικούμε κι υπάγεται στην έννοια της αξιοπρέπειας, που για λόγους ανεξήγητους, κάποιοι έχουν το θράσος να μας στερούν, γιατί τους είπαν πως είμαστε, -και θα είμαστε-, δικές τους. Γιατί μεγαλώνουμε την κοινωνία που στηρίζεται σε πατριαρχικά πιονάκια, γιατί το ανάστημά μας, αν κι ανέκαθεν ηχηρό, το βλέπουμε να κινδυνεύει, φοβόμαστε πιο πολύ, ακόμα κι αν όλοι γύρω μας αναγνωρίζουν το πρόβλημα. Γιατί τελικά, μάθαμε στους γιους μας να ζητάνε και στις κόρες μας να νιώθουν την υποχρέωση να δώσουν.

Μια τέτοια πληγή, αποτέλεσε προ δεκαετίας πηγή έμπνευσης για τον Γεράσιμο Ευαγγελάτο σε μουσική Θέμη Καραμουρατίδη. Γράφοντας ένα τραγούδι που φέρει τον τίτλο “Δεμένη”, φώναξε μέσα σε 3 λεπτά για όλη τη λάσπη που μάθαμε από μικρές να τρώμε στα μούτρα, και με τη σειρά μας να την παραδίδουμε όλο καμάρι στις κόρες μας. Το σκηνικό μάς τοποθετεί από νεαρή ηλικία υπό την ιδιοκτησία του πατέρα μας, φτιαγμένες να υπακούμε και να κουκουλώνουμε τα λάθη μας, προς αποφυγήν τυχόν ντροπιαστικών συζητήσεων στα αυτιά της γειτονιάς. Αποκτούμε το βήμα για να φύγουμε από αυτή την οικογενειακή προστασία όταν πια πρακτικά και νοητά, στεκόμαστε στα πόδια μας. Όταν πια ζούμε μόνες τον εαυτό μας, γιατί σε περίπτωση που η κοινωνία δε μας το έμαθε αυτό όταν ήρθε η ώρα, μια χαρά μπορούμε και μόνες, μια χαρά θα μπορούμε και στο μέλλον.

Το παζλ όμως δεν είναι και πάλι ολοκληρωμένο. Η θέση σου δεν είναι χειραφετημένη έτσι απλά, δεν έγιναν όλα αυτά με σκοπό την προσωπική σου ολοκλήρωση. Στη γωνία θα περιμένει ένας σύντροφος, ένας άντρας συγκεκριμένα, που η φύση της γυναίκας καλεί να υπηρετήσει, να αγαπά ό,τι σφάλματα κι αν πρέπει να συγχωρήσει, να δέχεται και να ευλογεί την τύχη της που βρέθηκε στο διάβα της. Γιατί, «αν δεν του κάνεις σε αλλάζει».

Πόσες φοβίες που σιγοψιθυρίσαμε στα μαξιλάρια μας, για το αν τελικά είμαστε αρκετές, αν έχουμε τη δύναμη να πούμε “άντε στο διάολο” και να κλείσουμε τη ρημάδα την πόρτα πίσω μας. Σε ένα τραγούδι μέσα, χώρεσε η σκληρή πραγματικότητα του ανήκειν. Η φούσκα που αν όχι όλες, οι περισσότερες ζητήσαμε. Αυτή η γνωστή ανάγκη να υπάρχει αντρική παρουσία δίπλα μας, κι αν είμαστε τυχερές, όχι σαν θηλιά στο λαιμό μας, να μας υπενθυμίζει πως οι γυναίκες είναι γαμάτες μόνο αν έχουν το ταμπελάκι με το επίθετο του συζύγου. Σκληρό κι ακόμα σκληρότερο να συνειδητοποιείς πως τα λόγια της μάνας σου, της δικιάς μου, κάπου εδώ μέσα βρίσκονται.

Σκληρό να βλέπεις πως η μοίρα τόσων γυναικών μαύρισε απλώς γιατί δεν τους δόθηκε ποτέ η ευκαιρία να χαράξουν αυτές τον δρόμο τους, να κάνουν αυτές την επιλογή για τον έρωτα, τον γάμο, το μαζί. Πράγματα τόσο προσωπικά και διαφορετικά για όλους, που βήμα βήμα έγιναν λογαριασμός όλης της οικογένειας, με το άγχος μιας σάπιας από παιδεία κοινωνίας, μην τυχόν κι οπλίσει εναντίον μας με τα πρέπει της. Πόσες από εμάς θα είχαν γλυτώσει από έναν σύντροφο ελεγκτή που παρουσιάστηκε σαν έρωτας ανεπανάληπτος, έναν αφέντη που μας έπεισε ότι χωρίς αυτόν δεν επιβιώνουμε ούτε ώρα. Υπάρχουν όλα αυτά, δυστυχώς, μας πνίγουν, μας εξοργίζουν, μας κάνουν να απαιτούμε με το στανιό τα θέλω μας γιατί παράλογα η κάμερα έχει γυρίσει δεκαετίες πίσω.

Η κοινωνία μας έδειξε πόσο άνισα ξεκινάει το παιχνίδι, και με τη σειρά μας δείχνουμε ότι δε μας ρώτησε κανείς για τούτη τη μοιρασιά. Κι αν στο δρόμο σου βρεθεί κάποιος να σου στερήσει αυτά που αξίζεις, να σε βάλει σε θέση κατώτερη λόγω γυναικείας λεζάντας, θυμήσου πως μια φράση της Νατάσας στο τέλος του τραγουδιού.

«Ανήκω μόνο στον εαυτό μου ρε!»

Πηγή φωτογραφίας: In.gr