Για το θυμό μας φταίει ο ίδιος μας ο εαυτός

Ανεβάζουμε ντεσιμπέλ, ρουφάμε το ένα τσιγάρο μετά το άλλο, έξαλλοι πετάμε αντικείμενα ή τους ρίχνουμε μπουνιές, φυσάμε, ξεφυσάμε. Υπεύθυνος ο θυμός και η οργή που τον συνοδεύει. Υπαίτιοι για την πρόκληση αυτών των συναισθημάτων; Πάντα οι άλλοι και ποτέ εμείς. Λόγια, πράξεις και σκηνικά που μας απογοήτευσαν, μας πλήγωσαν ή δεν εξελίχθηκαν όπως σχεδιάζαμε και τώρα ανήμποροι να τα αντιμετωπίσουμε, βάζουμε μπροστά το θυμό να το κάνει. Έχουμε σκεφτεί, όμως, τι είναι αυτό που πραγματικά μας θυμώνει; Τι κρύβεται πίσω από το γεγονός ή την πράξη που μας εκνεύρισε; Μήπως δε φταίνε πάντα οι άλλοι, αλλά κάπου έχουμε βάλει κι εμείς το χεράκι μας;

Ο θυμός εμφανίζεται ως αντίδραση σε εσωτερικούς ή εξωτερικούς παράγοντες. Έτσι στην πρώτη περίπτωση συνδέεται με την ανάμνηση μιας τραυματικής εμπειρίας, ενώ στη δεύτερη με κάποιο γεγονός ή άνθρωπο που ίσως μας αδίκησε, μας πλήγωσε, μας φέρθηκε επικριτικά με αποτέλεσμα να μην ικανοποιήθηκαν οι ανάγκες και τα συναισθήματα μας. Όταν θυμώνουμε οι χτύποι της καρδιάς και η πίεση μας ανεβαίνουν, ενώ το ίδιο συμβαίνει με τις ορμόνες αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη.

Σαν ένα μπαλόνι που συνεχώς φουσκώνει μέχρι να σκάσει, έτσι και ο θυμός συσσωρεύεται, μέχρι να κάνουμε το μπαμ απέναντι σε αυτόν που θεωρούμε πως μας τον προκάλεσε ή σε κάποιον που αποτελεί παράπλευρη απώλεια. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, ο θυμός είναι εσωτερική υπόθεση, όπως και κάθε άλλο συναίσθημα. Σίγουρα είναι αναγκαίος για την επιβίωσή μας και συχνά προκαλείται από πολύ δυσάρεστα γεγονότα στα οποία αποτελεί υγιή και φυσιολογική αντίδραση. Μέχρι το σημείο, όμως, που δε γινόμαστε επιθετικοί ή παράλογοι.

Αυτό που μας θυμώνει τις περισσότερες φορές είναι η άρνησή μας να δεχτούμε ότι τα πράγματα δεν είναι όπως υπολογίζαμε και ότι οι άλλοι σκέφτονται, αισθάνονται και συμπεριφέρονται διαφορετικά από εμάς. Μας φαίνεται πιο εύκολο να αισθανόμαστε θυμωμένοι από το να παραδεχτούμε τα αληθινά και οδυνηρά συναισθήματα που μας προκαλούνται. Έτσι, νιώθουμε προσωρινά ανακουφισμένοι και ξεχνάμε αυτό που πραγματικά ταλαιπωρεί τον εσωτερικό μας κόσμο. Είναι πάντα πιο εύκολο να μπαίνει μπροστά ο αδικαιολόγητος μας θυμός απέναντι στους άλλους, από το να αντιμετωπίσουμε ό,τι μας απασχολεί και μας πονά.

Πώς τολμάμε, όμως, να γινόμαστε τόσο εγωιστές και να κατηγορούμε τους άλλους για τον τρόπο που συμπεριφέρονται; Σαν άλλοι έφηβοι, χωρίς κανέναν έλεγχο έχουμε την απαίτηση να μας καταλάβουν και να μας φερθούν όπως θέλουμε εμείς. Γιατί να το κάνουν; Μας έχουν καμιά υποχρέωση; Πόσο βολικό να τα ρίχνουμε όλα στους άλλους, αντί να ρίξουμε και λίγο φταίξιμο σε εμάς. Ας αναλογιστούμε. Παλέψαμε ποτέ για αυτό που θέλαμε; Εκφράσαμε ποτέ αυτό που πραγματικά νιώσαμε, πριν επιλέξουμε το θυμό; Και στην τελική εμείς διαλέγουμε τον εύκολο δρόμο του να κρατήσουμε μούτρα και να κάνουμε καβγά.

Άλλες πάλι φορές, αναγνωρίζουμε στους άλλους συμπεριφορές που ίσως φέρουμε κι εμείς, αλλά αρνούμαστε να αποδεχτούμε και να παραδεχτούμε. Η αγένεια, η αλαζονεία, η ειρωνεία, ο φόβος, η επιθετικότητα, η κακία παραδείγματος χάριν που βλέπουμε στους άλλους, είναι χαρακτηριστικά που μπορεί να έχουμε καταχωνιάσει για τα καλά στα άδυτα της ψυχής μας. Εκδηλώνοντας, λοιπόν, θυμό απέναντι στα πρόσωπα που φέρουν κάποια απ’ αυτά τα χαρακτηριστικά, εκδηλώνουμε την εσωτερική μας ανησυχία και το φόβο μήπως αποκαλυφθεί η πραγματική μας ταυτότητα και τα «αρνητικά» μας αυτά στοιχεία που αναγνωρίσαμε στο πρόσωπο του άλλου. Γιατί τότε θα συνειδητοποιήσουμε πλήρως αυτό που τόσο καιρό αρνούμαστε να παραδεχτούμε και έτσι θα θάψουμε ακόμα πιο βαθιά την ανάγκη για αποδοχή και σωστή διαχείρισή τους.

Ο θυμός, λοιπόν, είναι δική μας επιλογή. Είναι φυσιολογικό να θέλουμε να αμυνθούμε όταν δεχόμαστε επίθεση ή όταν απογοητευόμαστε, αλλά πρέπει να σταματήσουμε να θυματοποιούμε τους εαυτούς μας και να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις μέσα από αρνητικά και ματαιόδοξα πρίσματα. Θυμό πρέπει να νιώθουμε που επιτρέπουμε στον εαυτό μας να τα παρατά, να φέρεται εγωιστικά και να επιλέγει τον εύκολο δρόμο της επίθεσης στον άλλον κι όχι της ανάληψης των δικών μας ευθυνών και τη διεκδίκηση όσων επιθυμούμε. Θυμό να νιώθεις που χρησιμοποιείς δικαιολογίες, αντί να πάρεις τον έλεγχο στα χέρια σου με αποφασιστικότητα και θετική στάση.