Μπορεί η εικονική πραγματικότητα να βοηθήσει στην ψυχολογία;

Με τις συνεχείς και καινοτόμες εξελίξεις της τεχνολογίας, αναμφίβολα κανένας τομέας της σημερινής κοινωνίας δεν έχει μείνει ανεπηρέαστος. Έτσι λοιπόν συμβαίνει και με την εικονική πραγματικότητα που αποτελεί σίγουρα σημαντικό επίτευγμα της τεχνολογίας και η οποία έχει διεισδύσει για τα καλά στις ζωές μας, βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος μέχρι και στον τομέα της Ιατρικής. Η τεχνολογική αυτή καινοτομία, επιτρέπει στον άνθρωπο να εισέλθει σε ένα εικονικό περιβάλλον και να πραγματοποιήσει κάθε λογής εργασία που μπορεί να αφορά από την επιστημονική έρευνα, μέχρι τη θεραπεία και την αποκατάσταση, προσφέροντας έτσι διέξοδο εκεί που οι πρακτικές της παραδοσιακής ιατρικής δεν μπορούσαν να βρουν μέχρι πρότινος λύση.

Η εικονική πραγματικότητα έχει βοηθήσει άτομα με αναπηρία και τώρα έρχεται να βελτιώσει και την κατάσταση ατόμων με ψυχικές ασθένειες, όπως το στρες, οι φοβίες, αλλά και οι κρίσεις πανικού και η κατάθλιψη. Οι ερευνητές λοιπόν, μιλούν για τη «θεραπεία έκθεσης εικονικής πραγματικότητας» μέσω μιας μελέτης που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Human-Computer Interaction Journal. Η κεντρική ιδέα είναι η αντιμετώπιση του φόβου και του άγχους, μέσω της έκθεσης του ατόμου σε αυτό που τους προκαλεί τις ψυχικές διαταραχές. Τρισδιάστατα περιβάλλοντα, αισθητήρες, οθόνες κεφαλής, που αναπαράγουν εικόνες, γάντια για χειρονομίες, ακουστικά για ήχους· η επιτομή της τεχνολογίας στη διάθεση της ψυχολογικής κοινότητας.

Οι εξεταστές μπορούν να ελέγχουν το περιβάλλον και να εντοπίσουν τα συμπτώματα που προκαλούνται στον ασθενή από την έκθεσή του σε κάτι που φοβάται. Έτσι, ο ασθενής γίνεται ανθεκτικότερος απέναντι στα τραύματά του, αλλά μπορεί εν συνεχεία να καθοδηγηθεί κι ευκολότερα κατά τη διάρκεια μιας συμβατικής ψυχοθεραπείας. Ακόμα, μιας που ο ασθενής γνωρίζει πως δεν πρόκειται για πραγματικότητα, αλλά για ένα εικονικό περιβάλλον είναι πιο δύσκολο να εμφανίσει έντονες κρίσεις κατά τη διάρκεια της θεραπείας, όπως θα συνέβαινε σε περίπτωση αληθινών στρεσογόνων καταστάσεων. Ο θεραπευτής προσαρμόζει το βαθμό έκθεσης και μπορεί ανά πάσα στιγμή να επέμβει σε περίπτωση που κάτι απρόοπτο συμβεί.

Ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις εικόνες σαν να είναι αληθινές καθώς ξυπνούν οι αισθητηριακές και κινητικές περιοχές του φλοιού του. Αυτό επιτρέπει στο χρήστη να βιώνει τις ψυχικές καταστάσεις και το περιβάλλον που βρίσκεται σαν να πρόκειται για πραγματικότητα, έχοντας όμως τόσο τον έλεγχο, όσο και τη γνώση αυτού που βιώνει.

Οι επιστήμονες αναφέρουν πως η εν λόγω τεχνολογία μπορεί να είναι άκρως ωφέλιμη στην αντιμετώπιση του μετατραυματικού στρες που ταλαιπωρεί ασθενείς ύστερα από ατυχήματα ή ακόμη και στην αντιμετώπιση των ψυχιατρικών επιπτώσεων που έχει ο πόλεμος. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της χρήσης της στους Αμερικάνους βετεράνους στρατιώτες. Η πλατφόρμα ονομάστηκε Virtual Iraq, γιατί αρχικά χρησιμοποιήθηκε σε βετεράνους από το Ιράκ και αργότερα αναπτύχθηκε και το Virtual Afghanistan, για στρατιώτες που επέστρεψαν από το Αφγανιστάν πάσχοντας από μετατραυματικό στρες. Το σύστημα προσομοίωνε τις συνθήκες πολέμου στις δύο αραβικές χώρες, αναπαράγοντας ολοένα και πιο αγχωτικές συνθήκες, προκειμένου ξαναζώντας τις ίδιες καταστάσεις να αντιμετωπίσουν αυτό που τους στιγμάτισε. Κάτι που σύμφωνα με τους δημιουργούς, επιτυγχάνεται στο 70% των θεραπευόμενων.

Μιλάμε λοιπόν, για μια εικονική πραγματικότητα που αποτελώντας μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία, μπορεί εύκολα να προσφέρει λύση και «φως» στο σκοτάδι κάποιου. Πάντα σε συνδυασμό με μια στοχευμένη θεραπεία είναι ικανή να επιφέρει όχι μόνο την κατανόηση μιας ψυχικής διαταραχής, αλλά και να οδηγήσει στην αποτελεσματική ίαση της.