Οι γονείς έκαναν λάθη μα προσπάθησαν για το καλύτερο

Ξεκάθαρα, οι άνθρωποι μεγαλώνοντας έχουμε την ικανότητα να επενδύουμε σε σχέσεις, να τις αναλύουμε, να αιτιολογούμε καταστάσεις και να προσαρμοζόμαστε στις εκάστοτε συνθήκες. Είμαστε οι ίδιοι άνθρωποι που εστιάζουμε την προσοχή μας σε οτιδήποτε βρίσκεται έξω από εμάς και προσπαθούμε να το κατακτήσουμε με τη λογική μας. Έχουμε, όμως, άραγε ποτέ αναρωτηθεί τι συμβαίνει εδώ, κοντά μας; Εδώ, δίπλα μας, ναι, στο σπίτι μας, εδώ όπου μεγαλώσαμε, όπου διαμορφωθήκαμε, εδώ που κάποιοι –τους οποίους πολλές φορές αγνοούμε– μας έμαθαν να βλέπουμε λίγο πιο πέρα απ’ τη σκιά μας, πιο πέρα απ’ όσα έχουν μοναδικό στόχο την αυτοσυντήρησή μας, σε σχέσεις όπου επικοινωνούμε με συλλαβές, με προτάσεις, με επιχειρήματα, με συναισθήματα.

Πρόκειται, άραγε, για κάποιας ιδιάζουσας μορφής πρεσβυωπία, το γεγονός ότι αδιαφορούμε για όσα βασικά κι «αυτονόητα» μας δίδαξε η οικογένειά μας, αλλά επιμένουμε μανιωδώς να τους κατηγορούμε για τα όποια λάθη στα οποία προέβησαν; Θα μπορούσαμε να αναθεωρήσουμε κάπως, αν σκεφτόμασταν ότι μ’ αυτόν τον τρόπο αφαιρούμε απ’ τους γονείς μας την ανθρώπινη ιδιότητα, η οποία τους παραχωρεί κάθε δικαίωμα (όπως σε όλους μας) να σφάλλουν, να δοκιμάζονται, να πέφτουν, αλλά να συνεχίζουν να μάχονται για το καλύτερο; Διότι το καλύτερο ήθελαν. Εφοδιασμένοι με μέσα με τα οποία εσύ μπορεί να διαφωνείς –αυτό είναι άλλο καπέλο-, προσπάθησαν να τα βγάλουν πέρα με ‘σένα, με ένα μικρό πλασματάκι με τόσες ανάγκες που θα συνεχίζει να κλαίει μέχρι να ικανοποιηθούν.

Πολλές φορές αγανακτούμε στο πλαίσιο ορισμένων καταστάσεων, επειδή δε μας καταλαβαίνει κανένας, αισθανόμαστε μόνοι κι αβοήθητοι. Κι αν οι γονείς μας αισθάνθηκαν μόνοι κι αβοήθητοι; Κι αν ένιωσαν κι εκείνοι ότι δεν τους καταλαβαίνει κανείς, τη στιγμή που έπρεπε να αφήσουν στην άκρη ένα κομμάτι του εαυτού τους –άλλοτε μεγαλύτερο κι άλλοτε μικρότερο-, επειδή ήσουν εσύ εκεί και το αναπλήρωνες με την παρουσία σου; Σκέψου ότι σε κανέναν γονιό δεν παραχωρήθηκε εγχειρίδιο με οδηγίες χρήσης που να περιλαμβάνει ενδεδειγμένες συμπεριφορές. Άλλωστε, ακόμα κι αν δινόταν, κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός –κάθε γονιός και κάθε παιδί– κι είναι κρίμα να προσπαθούμε να τα προσαρμόζουμε όλα στη βάση κανόνων και στερεοτυπικών αντιλήψεων, γιατί πολύ απλά αργότερα θα καταλάβαινες κι εσύ ότι αυτό που έχεις γίνει είναι αποτέλεσμα εφαρμογής μεθόδων σε κάποιο βιβλίο που κάποιος, για ‘σένα άγνωστος, έγραψε.

Οι γονείς σου λειτούργησαν αυθόρμητα, έκαναν αυτά που τους υπαγόρευε το ένστικτό τους κι αυτό (όλοι το ξέρουμε) μερικές φορές κάνει λάθη, πόσο μάλλον όταν κάθε ίχνος λογικής παραβιάζεται απ’ την παρουσία ενός μικρού ανθρώπινου θαύματος, που έχει ανάγκη τη φροντίδα και την αγάπη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, επρόκειτο για δυο ανθρώπους διαφορετικούς που έπρεπε με κάποιον τρόπο να επικοινωνήσουν, κατά κάποιον τρόπο να συνεργαστούν, για να σε μεγαλώσουν. Κι αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, αλλά ποιος ξέρει τι συνέβαινε πραγματικά στη ζωή τους, εκείνη την περίοδο;

Δεν είναι λίγες οι φορές που νιώθουμε ότι όλα πηγαίνουν απ’ το κακό στο χειρότερο και τότε δεν κατηγορούμε εμάς, αλλά τις εξωτερικές συνθήκες που δε μας ευνοούν. Εννοείται ότι κι εμείς βάλαμε το χεράκι μας, όμως αν πράγματι δεν έχουμε τη στήριξη που χρειαζόμαστε για να προβούμε σε κάποιο εγχείρημα, είτε κοινωνική είτε οικονομική, τότε καταλαβαίνουμε ότι δε μας βγαίνει, κι ίσως να το αφήνουμε. Εκείνοι, όμως, δεν το άφησαν, δε σε άφησαν. Μπορεί, όντως, να το συνέχισαν με κάποιες αστοχίες, όμως οφείλουμε να σεβαστούμε την τόλμη και το θάρρος που επέδειξαν για να ζήσουμε μια ζωή ικανοποιητική, κι ας είμαστε πάλι ανικανοποίητοι, κι ας έχουμε πάλι πολλά περισσότερα από όσα αντιλαμβανόμαστε. Είμαστε ενδεχομένως κάπως ηλίθιοι, όταν τη στιγμή που ψάχνουμε έναν άνθρωπο να μας ρωτήσει αν είμαστε καλά και τυχαίνει να μας το ρωτούν οι γονείς μας, εμείς μπορεί να εκνευριζόμαστε ή να τους αγνοούμε, σαν να μη ρώτησαν ποτέ, σαν να θεωρούμε την παρουσία τους αυτονόητη στη ζωή μας, μια παρουσία που θα διαρκέσει ό,τι και να γίνει.

Σκέψου ότι όταν τους κατηγορούμε για οποιαδήποτε στραβή έρχεται στον δρόμο μας, ένα κομμάτι μέσα τους σπάει και μάλιστα αθόρυβα, μη μας ενοχλήσει. Το καμπανάκι της ανεπάρκειας και της ανασφάλειας χτυπάει στο κεφάλι τους, κι αν τύχει να απαντήσουν επιθετικά ή να φωνάξουν, το ξέρεις κι εσύ ότι όλοι έχουμε τις άμυνές μας, όλοι έχουμε επινοήσει κάποιους τρόπους για να εμποδίσουμε την τοξικότητα να διαπεράσει τα τείχη μας, κι ας μην είναι βέβαια οι τρόποι αυτοί αποτελεσματικοί για ‘κείνους. Επειδή ό,τι και να κάνουν, όποια μέθοδο κι αν επιστρατεύσουν για να μην πληγώνονται, μια άσχημη λέξη απ’ το παιδί τους, απ’ το ίδιο τους το αίμα, πάντα θα τους πληγώνει.

Η οικογένειά μας μάς έδωσε κάποια βασικά εφόδια, με σκοπό εμείς αργότερα να τα εκμεταλλευτούμε στον βέλτιστο βαθμό και να φτιάξουμε τις ζωές μας, όπως εμείς θέλουμε. Ακόμα κι αν μεταλαμπαδεύτηκαν κάποια από αυτά με λανθασμένο τρόπο, εμείς θα τα περάσουμε όλα από νέα φίλτρα για να τα κάνουμε δικά μας και να τα προσαρμόσουμε στα μέτρα μας, ώστε να μας βοηθούν καθημερινά.

Είναι μια γενικότερη αδυναμία μας να ‘χουμε τα όπλα, αλλά να μη γνωρίζουμε πώς να τα αξιοποιήσουμε, κι οι γονείς μας δε φταίνε σε αυτό. Ας λάβουμε υπόψη μας όλα αυτά τα λάθη, όχι μόνο τα δικά μας αλλά και των γονιών μας, ως μαθήματα. Και γι’ αυτούς μαθήματα έγιναν μετά από τόσα χρόνια. Τώρα κι αυτοί ξέρουν, οπότε μην τους το χτυπάς. Άφησέ τους να ζήσουν, και ζήσε κι εσύ.