«Αγόρια καθίστε, κορίτσια σφουγγαρίστε».
Στο άκουσμα της πολεμικής, σχεδόν, ιαχής που ήρθε από την παιδική χαρά γύρισα ασυναίσθητα το κεφάλι.
Ένα τσούρμο πεντάχρονα αγοράκια σε πλήρη στοίχιση, τραγουδούσε τσιριχτά ένα συνθηματάκι που το ήξερα καλά. Αποδέκτης; Ένα ανάλογο κοριτσίστικο τσούρμο στην άλλη πλευρά του πάρκου.
«Ακόμη το τραγουδάνε αυτό;», αναρωτήθηκα χαμογελώντας και κοντοστάθηκα να τα χαζέψω λίγο ακόμη.
Ξάφνου ένιωσα σαν τον πρωταγωνιστή εκείνου του τηλεοπτικού σποτ που τα ‘βαζε με το γκαρσόνι γιατί οι πατάτες ήταν όλες ίδιες, σα φωτοτυπία. Τζιν παντελονάκι, μπλε πόλο κοντομάνικο και γαλάζιο αθλητικό πατούμενο το ένα στρατόπεδο, όσο ροζ χωράει το μάτι σου με λουλουδάκια και καλτσονάκια με πουά το αντίπαλο. Οποία πρωτοτυπία!
Η κατηγοριοποίηση μας και η επιλογή στρατοπέδου, αλλά και αμφίεσης ξεκινά πριν καν γεννηθούμε.
Το χαρτάκι του «μεγάλου υπέρηχου» αρκεί για να καθορίσει εάν τέσσερις μήνες μετά, η νέα ζωή που θα έρθει στον κόσμο, θα κατοικοεδρεύει σαν άλλος πρίγκιπας σε χώρο που κυριαρχούν αυστηρά οι αποχρώσεις του μπλε ή σαν πριγκιποπούλα μέσα σε τούλια, ροζ τοίχους και φωτιστικά με την εικόνα της Μπάρμπι.
Και φυσικά όλα τα μωρουδιακά που αγοράζονται νωρίς-νωρίς από τους νέους κι ανυπόμονους γονείς, κινούνται αυστηρά στην ίδια κατεύθυνση∙ όχι εκείνη που επιλέγει ο ίδιος ο γονιός και το γούστο του, αλλά αυτή που προτάσσει ένα στερεότυπο καλά ριζωμένο μέσα μας, με τη βοήθεια του ανελέητου μάρκετιγκ.
Ποια ήταν, άραγε, η τελευταία φορά που είδατε ένα αγοράκι με απαλό ροζ πόλο ή αντίστοιχα ένα κορίτσι να ξεχωρίζει ανάμεσα στις συνομήλικές της φορώντας μπλε μπουφάν;
Όσο κι αν το παιδέψετε, δε θα το βρείτε και φυσικά το πρόβλημα δεν είναι αισθητικό και δεν εξαντλείται στην εκνευριστική ομοιομορφία των παιδιών γύρω μας.
Μόλις το φεμινιστικό κίνημα άρχισε να φουντώνει και να εξαπλώνεται στο δυτικό κόσμο, οι υπέρμαχές του ασχολήθηκαν και με αυτή την πτυχή.
Με το σκεπτικό πως αφαιρώντας από τα κορίτσια τους τα πολλά φρουφρού κι αρώματα, εκείνα θα μπορούν να τρέξουν και να παίξουν άφοβα, αλλά θα βγουν παράλληλα και από το καλούπι της σοβαροφάνειας και του μελλοντικού τους ρόλου σαν υπομονετικές μανάδες, έκαναν τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση «νους υγιής εν σώματι υγιεί».
Παράλληλα, ετοίμαζαν και τα αγόρια τους να γίνουν σωστοί άντρες, όχι βάζοντάς τους φούστες, αλλά διδάσκοντας καθημερινά την ισότητα στις δουλειές του σπιτιού.
Υπερβολές θα πει κάποιος. Όμως, πια, με το κακό της κατηγοριοποίησης των παιδιών ανάλογα με το φύλο κι όχι με το χαρακτήρα ή τις δεξιότητές τους να έχει παραγίνει, το ίδιο λένε και οι επιστήμονες.
Κι αν τα ρούχα και οι χρωματισμοί τους είναι φαινομενικά, τουλάχιστον, ακίνδυνα, ενέχοντας μόνο εκείνο το κακό της φωτοτυπίας, όσον αφορά στα παιχνίδια τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά.
Σκεφτείτε μόνο την τελευταία φορά που αγοράσατε κάποιο δώρο για τον ανιψιό ή τη βαφτιστήρα σας. Αυτοκινητάκι ή ολόκληρο συνεργείο για τον πρώτο, κούκλα ή κουζινικά για τη δεύτερη.
Λες και η τρίχρονη δε θα πάθει ποτέ της λάστιχο στην εθνική. Ή λες κι ο πεντάχρονος δε θα γίνει ποτέ ο άντρας που θα πρέπει να πλένει και κανένα πιάτο είτε ως φοιτητής είτε αργότερα για να ξεκουράσει την αγαπημένη του.
Φυσικά και όλα εξαρτώνται από το ίδιο το παιδί και την ιδιοσυγκρασία του. Λίγοι είναι εκείνοι που μεγάλωσαν με τη μαμά να προλαβαίνει κάθε επιθυμία του κανακάρη και να μην τον αφήνει ούτε νερό να βάλει μόνος του κι όμως πρώτοι πιάνουν σφουγγαρίστρα και ξεσκονόπανο για να μοιραστούν τις δουλειές με τη γυναίκα τους;
Ή μήπως οι πληροφορικάριες που δουλεύουν 15 ώρες για το νέο απλικέισον του κινητού μας, δεν είχαν στο δωμάτιό τους παιδική σιδερώστρα και κούκλα-μωρό με καροτσάκι κι όλα τα κομφόρ για να τις προετοιμάσει για τη μοναδική αποστολή της μάνας;
Ναι τα στερεότυπα, κορίτσια στα ροζ να ντύνουν τη Μπάρμπι και αγόρια στα γαλάζια να επισκευάζουν αυτοκίνητα, ζουν και βασιλεύουν και είναι τέτοια η αγριότητα του μάρκετιγκ των πολυεθνικών που το φαινόμενο αντί να εξασθενεί, δυναμώνει.
Μόνα τους, φυσικά, δε φτάνουν για να καθορίσουν τη μελλοντική εξέλιξη ενός παιδιού. Όμως, μέχρι τα εξωτερικά ερεθίσματα να αλλάξουν τον τρόπο που το παιδί βλέπει το μέλλον του, η Μπάρμπι που έμεινε νοσοκόμα και δεν τόλμησε το βήμα στην ιατρική, γιατί έπρεπε να μεγαλώσει τα παιδιά και ο σκληρός Τζι Άι Τζο που έχει αποστολή να σώσει τον κόσμο και δεν μπορεί να απασχολείται με το ταπεινό μαγείρεμα, μπορεί να προλάβουν να κάνουν τη ζημιά.
Όσο για τα χρώματα, ο Ralph Lauren προτείνει το ροζ στα ανοιξιάτικα πουκάμισα και η γυναικεία συλλογή του Αρμάνι διαθέτει υπέροχα μπλε κάπρι.
Εξάλλου, πάντα υπάρχει και το κόκκινο.
Συντάκτης: Δήμητρα Τσαμποδήμου
