Είναι η Ντάλια ο πρώτος χαρακτήρας με αυτισμό σε ελληνική σειρά;

Λατρεμένη σειρά το «Παρά Πέντε», μας κρατά συντροφιά τόσα χρόνια μετά, μέσα από επαναλήψεις που σημειώνουν υψηλά ποσοστά τηλεθέασης αλλά κι από ατάκες που πλέον έχουμε υιοθετήσει στον λόγο μας. Ιδιαίτεροι χαρακτήρες που όλοι με τον τρόπο τους μας έβαλαν σε σκέψεις, μας έκαναν να γελάσουμε, να κλάψουμε, να ψυχαγωγηθούμε. Υπάρχει ένας χαρακτήρας ωστόσο, ο οποίος μας κέντρισε την προσοχή όσον αφορά τον τρόπο σκέψης. Ο λόγος, για τον ρόλο της Ντάλιας. Όσα κοινά κι αν είχε με τα υπόλοιπα μέλη της παρέας, πάντα διέφερε ως προς τον τρόπο σκέψης και αντίληψης των καταστάσεων. Αλήθεια, τι συνέβαινε με τη Ντάλια;

Εάν κάποιος τηλεθεατής προσπαθούσε να ψυχογραφήσει την προσωπικότητα της Ντάλιας, θα κατέληγε πως πρόκειται για ένα αθώο κι ίσως λίγο αφελές πλάσμα. Στην πραγματικότητα ωστόσο του σίριαλ, μόνο χαζή δεν ήταν. Απλώς σκεφτόταν διαφορετικά! Με ένα τρόπο δικό της, ή ακόμη καλύτερα, με ένα τρόπο που μια μερίδα ανθρώπων έχει ως συλλογιστική πορεία, σκιαγραφώντας έτσι έμμεσα και θίγοντας τηλεοπτικά, έξυπνα και μέσω σεναρίου, μια μορφή αυτισμού.

Η Ντάλια πολλές φορές δεν κατανοούσε τον μεταφορικό λόγο και τον εκλάμβανε ως κυριολεκτικό. Σε κάποιο επεισόδιο που κάποιος χαρακτήρας της σειράς, βλέποντας πόσα χρήματα είχε στην τσάντα της τη ρωτά «Μα καλά, τράπεζα λήστεψες;» η Ντάλια απαντά «Όχι, ήταν κλειστές». Φαίνεται πως η Ντάλια δεν αντιλήφθηκε τη σημασία του μεταφορικού λόγου για να δώσει έμφαση στην ποσότητα. Παρουσίαζε δυσκολίες στις κοινωνικές της σχέσεις. Δεν επέλεγε να προσεγγίσει άτομα που δε γνώριζε κι ίσως δεν ένιωσε και πολύ άνετα όταν γνώρισε για πρώτη φορά τα υπόλοιπα μέλη της πεντάδας του «Παρά Πέντε». Δεν είναι πως η Ντάλια δεν ήθελε να έχει φίλους, μα δεν ήξερε πώς να τους προσεγγίσει.

Όταν στο πρώτο επεισόδιο της σειράς ανταλλάσσουν αριθμούς, η Ντάλια νιώθει περίεργα, ενώ όταν καλείται να συστηθεί σε όλα τα μέλη της πεντάδας θεωρεί απαραίτητο να πει στον καθένα ξεχωριστά το όνομά της, με αποτέλεσμα να φανεί αστεία κι αφελής. Στην πραγματικότητα όμως, σύμφωνα με τον τρόπο σκέψης της, η ίδια ίσως θεωρούσε απαραίτητο το να ενημερώσει το κάθε μέλος της παρέας για το όνομά της. Πολλές φορές έδειχνε να μην κατανοεί τι γίνεται γύρω της, ωστόσο στις καταστάσεις που πραγματικά την ενδιέφεραν, οι πληροφορίες που μπορούσε να αποτυπώσει και ο τρόπος που το μυαλό της λειτουργούσε ήταν καταπληκτικά. Μπορεί να μη την ενδιέφερε ποτέ να υπολογίσει πόσα χρήματα έχει και πώς να τα αξιοποιήσει, ωστόσο όταν ο υπολογισμός των χρημάτων αποτέλεσαν κίνητρο για να παίζει monopoly με την παρέα της, κατάφερε να κάνει σύνθετους υπολογισμούς με μεγάλη ευκολία. Αυτό που χρειαζόταν η Ντάλια για να σκεφτεί με το συγκεκριμένο τρόπο ήταν το κίνητρο που θα της προκαλέσει το ενδιαφέρον.

Χανόταν στο δικό της κόσμο, ακόμη κι όταν στη σειρά συνέβαιναν γεγονότα που θα έπρεπε να την απασχολούν. Σε κάποιο επεισόδιο στο οποίο παρουσιάζονται οι σκέψεις των ηρώων την ώρα που κυνηγάνε κάποιον κακοποιό, όλα τα μέλη της παρέας κάνουν σκέψεις σχετικές με την υπόθεση του έργου, ανησυχούν για την έκβαση της αποστολής που έχουν αναλάβει και σκέφτονται το πώς θα καταλήξει όλο αυτό. Την ίδια στιγμή η Ντάλια σκέφτεται τη Eurovision, γιατί τη συγκεκριμένη στιγμή επιλέγει να χαθεί στον κόσμο της. Δεν είναι πως ανησυχεί λιγότερο από τους άλλους ήρωες, είναι πως έτσι λειτουργούν οι συνειρμοί της.

Παρατηρώντας τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται και σκέφτεται η Ντάλια και γνωρίζοντας κάποια βασικά στοιχεία για τον αυτισμό, μπορεί κανείς να ισχυριστεί πως ο συγκεκριμένος χαρακτήρας παρουσιάζει αρκετά αυτιστικά στοιχεία. Οι δυσκολίες προσαρμογής σε νέες καταστάσεις, οι περιορισμένες κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες, η υπερλειτουργία του εγκεφάλου σε θέματα που ενδιαφέρουν το άτομο, η ανάγκη απομόνωσης, είναι κάποια στοιχεία που συναντά κανείς σε ένα αυτιστικό άτομο.

Ως κοινωνία ίσως θεωρούμε τον αυτισμό ως αναπηρία έκδηλη. Ο αυτισμός, ωστόσο, δεν είναι ούτε αναπηρία, ούτε ένα χαρακτηριστικό που το αντιλαμβάνεσαι με μια πρώτη επαφή με το αυτιστικό άτομο. Ο αυτιστικός εγκέφαλος λειτουργεί με ένα διαφορετικό τρόπο από αυτόν του νευροτυπικού -του μη αυτιστικού δηλαδή- χωρίς αυτό να σημαίνει πως παρουσιάζει ελλείψεις. Σε σημεία μάλιστα, παρουσιάζει και τρομερές δυνατότητες, πολύ ισχυρότερες του μέσου όρου σκέψης. Κι όπως κάθε τι στο μυαλό του ανθρώπου, έτσι και η λογική ενός αυτιστικού ανθρώπου, μπορεί να σε καταπλήξει με τις υπερδυνάμεις του, φτάνοντας εκεί που κανείς άλλος δεν μπορεί.