Σύντροφος, φίλος, εραστής, κολλητός, ένας απλός γνωστός. Χαρακτηρισμοί που προσδίδουμε στους ανθρώπους που μας περιτριγυρίζουν, ανάλογα με τα συναισθήματα που μας προκαλούν και τις καταστάσεις που έχουμε βιώσει μαζί τους. Ταμπέλες που ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορεί να χάσουν τη σημασία τους και να αντικατασταθούν, αφού ο φίλος γίνεται κολλητός, ο εραστής σύντροφος κι ένας απλός γνωστός μπορεί να διεκδικήσει οποιαδήποτε ταμπέλα. Κι ενώ είναι ξεκάθαρα τα συναισθήματα που βιώνουμε για τον κάθε άνθρωπο που συνειδητά ή ασυνείδητα πήρε μια ταμπέλα στη ζωή μας, υπάρχει κι ένας ρόλος ο οποίος δεν έχει ονομαστεί ακόμα κι ανάθεμα αν μπορέσει κάποιος κάποτε να βρει την κατάλληλη λέξη γι’ αυτόν!
Είναι ένα συναίσθημα περίεργο, φαίνεται σπάνιο και δε συνηθίζουμε να μιλάμε συχνά για αυτό. Ίσως γιατί δεν μπορούμε να το ονομάσουμε και του δώσαμε τον πλησιέστερο νοηματικά χαρακτηρισμό, ίσως πάλι γιατί φοβόμαστε, αφού θεωρούμε κάπως «μη φυσιολογική» την ύπαρξή του. Είναι το συναίσθημα εκείνο που βρίσκεται ανάμεσα στη φιλία, την αγάπη και τον έρωτα. Έχει αρκετά χαρακτηριστικά από την κάθε κατηγορία αλλά δεν πληροί τις προϋποθέσεις για να πάρει εξ ολοκλήρου κάποιο χαρακτηρισμό. Είναι συναίσθημα θετικό και μπορεί να το νιώσουμε για άτομα οποιουδήποτε φύλου κι ανεξάρτητα με τις ερωτικές μας προτιμήσεις.
Είναι το συναίσθημα που περιέχει ως κύριο χαρακτηριστικό του τον ενθουσιασμό. Τον ενθουσιασμό απέναντι σ’ ένα άτομο, το οποίο ξεκινάμε να θαυμάζουμε για κάποιο συγκεκριμένο χαρακτηριστικό του. Αφού μας κερδίσει με αυτό, μπαίνουμε στον πειρασμό να θέλουμε να το γνωρίσουμε όλο και καλύτερα. Αργά ή γρήγορα συνειδητοποιούμε πως διαθέτει πολλά περισσότερα χαρακτηριστικά που μας έλκουν. Ώσπου ξαφνικά γινόμαστε οπαδοί του, θαυμάζουμε την κάθε πράξη κι άποψή του, προσπαθούμε συχνά να το μιμηθούμε και υποσυνείδητα υιοθετούμε στοιχεία του τρόπου σκέψης του. Ευελπιστούμε πως είμαστε εξίσου αρεστοί από εκείνο και δε χάνουμε ευκαιρία να βρισκόμαστε δίπλα του.
Αφού αναπτυχθεί η οικειότητα και πάρουν και οι δύο πλευρές το μήνυμα της χημείας, διεκδικούμε όλο και περισσότερα από το συγκεκριμένο πρόσωπο. Επιζητούμε την παρέα του, τις συμβουλές και τις απόψεις του, θέλουμε να κάνουμε πράγματα μαζί του και πολλές φορές αφήνουμε στην άκρη τις παλιές συνήθειες της καθημερινότητας, αφού οτιδήποτε νέο μαζί του είναι πλέον πιο διασκεδαστικό. Αυθόρμητα, περνώντας χρόνο μαζί του ξεκινά ένα δέσιμο δυνατό, σαν να βρήκαμε τον άνθρωπο που μας συμπληρώνει ως προσωπικότητες. Ο χρόνος περνά μαγικά, δοκιμάζουμε τις συνήθειές του και του μαθαίνουμε τις δικές μας. Όταν κάπου δεν τα βρίσκουμε, οι συμβιβασμοί δε μας ζορίζουν καθόλου!
Κι αν όλα αυτά θυμίζουν τον έρωτα, ένα στοιχείο κάπου μας διαφεύγει· το ερωτικό. Διότι ο έρωτας είναι άμεσα συνυφασμένος με τη σωματική έλξη που αναπτύσσεται ανάμεσα σε δύο άτομα. Κι αν δεν αναπτυχθεί; Ή αν αναπτυχθεί μονάχα από τη μία πλευρά; Κι αν η επαφή αποκλειστεί τελικά για πρακτικούς λόγους; Εφόσον το «ανεξερεύνητο συναίσθημα» αναπτύσσεται απέναντι σε οποιουδήποτε φύλου άτομο, μπορεί, γενετικά, να μας «πετάει έξω» από την έννοια του έρωτα. Εφόσον λοιπόν δεν υφίσταται, για οποιοδήποτε λόγο, αυτό σημαίνει πως μιλάμε για φιλία;
Η απάντηση είναι και πάλι αρνητική. Διότι, ναι μεν, η φιλία περιέχει συναισθήματα θαυμασμού, εξάρτησης κι αγάπης, ωστόσο οι φίλοι δεν είναι κτητικοί και η ζήλια δεν έχει χώρο σ’ αυτή. Αντιθέτως, το «ανεξερεύνητο συναίσθημα» έχει μπόλικες δόσεις ζήλιας και κτητικότητας αφού θέλουμε το συγκεκριμένο άτομο να είναι μόνο δικό μας. Χαιρόμαστε όταν νιώθει καλά με άλλους, αρκεί να μην είναι πιο χαρούμενο απ’ όσο όταν είμαστε μαζί. Εγωιστικό, μα έτσι είναι.
Κι αν είναι αγνή αγάπη; Μπορεί και να είναι, μα και πάλι στην αγάπη δέχεσαι τον αποχωρισμό όταν πρόκειται για την ευτυχία του άλλου. Εδώ μιλάμε για μια κατάσταση που δε σε αφήνει να φανταστείς τις ημέρες σου χωρίς το άτομο εκείνο. Επιδιώκεις να το βλέπεις όσο πιο συχνά μπορείς και θυμώνεις και μόνο στη σκέψη της απομάκρυνσής του από κοντά σου. Η ανιδιοτέλεια δεν είναι δεδομένη σε αυτή την κατάσταση γιατί πάντα ζητάς την επιβεβαίωση και συχνά γεννιούνται μέσα σου ανασφάλειες. Γιατί πολύ απλά δε δέχεσαι πως κάποια στιγμή αυτό που νιώθεις μπορεί να σταματήσει. Δε δέχεσαι πως θα πρέπει να μοιραστείς το συγκεκριμένο άτομο ακόμη και με κάποιον που θα έρθει φέροντας διαφορετική ιδιότητα από τη δική σου– ας πούμε μια πιο ξεκάθαρη ιδιότητα.
Ο έρωτας είναι παροδικός, η αγάπη και η φιλία όχι. Αν κάποια στιγμή αυτά που νιώθεις αποδυναμωθούν, ίσως να ήταν κι έρωτας. Αν συνεχίσουν να υπάρχουν και με το πέρασμα του χρόνου γίνονται όλο και πιο δυνατά, τότε εκτός από την αγάπη, ξέρεις πως βιώνεις κάτι ξεχωριστό, που δεν έχουν την τύχη να βιώσουν όλοι. Όταν αντιληφθείς πως βρίσκεσαι σε μια παρόμοια κατάσταση, απλά αφέσου. Τα συναισθήματα δεν έχουν λογική κι είναι άδικο να τους την επιβάλεις.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου