Kάπου χάσαμε το νόημα

Ήταν ωραία τότε που ήμασταν παιδιά, όταν οι αφηρημένες έννοιες δεν είχαν σημασία γι’ εμάς κι ο κόσμος μας ήταν όσα ακριβώς βλέπαμε, ακούγαμε κι αγγίζαμε. Δεν είναι πως τα είχαμε όλα, μα και σαν έλειπαν, ξέραμε ακριβώς τι έπρεπε να κάνουμε για να τ’ αποκτήσουμε. Κι αν δεn τα αποκτούσαμε τελικά, στρεφόμασταν σ’ άλλα, πιο ενδιαφέροντα ίσως, τα βλέπαμε για υποκατάστατα.
Ώσπου μεγαλώσαμε κι ακούσαμε τη λέξη «ευτυχία». Και σαν μάθαμε τη σημασία της, αρχίσαμε να την κυνηγάμε, λες και μας είπε κάποιος πως η ευτυχία είναι ένα γρήγορο πλάσμα που μας αποφεύγει κι όποιος το πιάσει πρώτος, θα ‘ναι ο νικητής της ζωής.

Άρχισε το κυνήγι, ξεφύτρωσαν τα εμπόδια, πέσαμε και σηκωθήκαμε πολλάκις κι αν ρωτήσεις αρκετούς, ελάχιστοι είναι εκείνοι που την έπιασαν τελικά. Όχι γιατί απέτυχαν, μα γιατί κάθε φορά που βρέθηκαν σιμά της, της άλλαξαν την ταυτότητα κι ενώ οι ίδιοι την είχαν «βαφτίσει» ευτυχία, της αφαίρεσαν ξαφνικά τον τίτλο, δίνοντάς τον σε κάτι άλλο. Κι άρχιζε εκ νέου το κυνήγι. Αν σκεφτείς καλύτερα, είναι το ίδιο που κάνουμε όλοι. Αν μας ρωτήσουν πώς ορίζουμε την ευτυχία, ο καθένας θα απαντήσει κάτι διαφορετικό. Γιατί η ευτυχία είναι υποκειμενική κι ο καθένας την ορίζει, συνήθως, βάσει κάποιας έλλειψης που βιώνει. Το αξιοθαύμαστο με τη συγκεκριμένη έννοια, είναι πως το νόημά της αλλάζει όχι μονάχα ανάμεσα σε διαφορετικά πρόσωπα μα κι από το ίδιο άτομο στο πέρασμα του χρόνου. Αλλιώς όριζες την ευτυχία ως έφηβος, διαφορετικά ως ενήλικας και πολύ πιθανό μεγαλώνοντας να της ξαναλλάξεις τη συνταγή. Κι αυτό γιατί κανείς ποτέ δε σου έδωσε τιπ για την ευτυχία, δεν είσαι σίγουρος αν την έχεις βιώσει, ούτε και ξέρεις αν βρίσκεσαι κάπου κοντά της.

Πόσο σημαντικό είναι άραγε ν’ αγγίξουμε την απόλυτη ευτυχία; Κι αν την αγγίξουμε, θα μπορέσουμε ν’ αρκεστούμε σ’ αυτή ή θα στρέψουμε και πάλι το ενδιαφέρον μας σε μια «άλλη» ευτυχία, μεγαλύτερη απ’ αυτή που ζήσαμε;

Από τότε που θυμόμαστε τον εαυτό μας βάζουμε στόχους. Στόχους πολλούς, μικρούς και μεγάλους, που σαν τους πετύχουμε εκείνοι μεγαλώνουν και μας κάνουν όλο και πιο επίμονους. Να τελειώσουμε το σχολείο, να εκπαιδευτούμε επαγγελματικά, να έχουμε χρήματα, να βρούμε ανθρώπους που επικοινωνούμε για φίλους, έναν έρωτα να μας ενθουσιάζει και κάτι που θα μας κάνει να ξεχνιόμαστε, σαν χόμπι. Να γίνουμε καλοί άνθρωποι, φίλοι και σύντροφοι. Να πετύχουμε να γίνουμε μέλος εκείνης της ομάδας που ονειρευόμασταν από μικροί. Να κάνουμε τους γύρω μας περήφανους, μα πρώτα-πρώτα εμάς. Να περνάμε χρόνο ποιοτικό, διασκεδαστικά. Να νιώθουμε δημιουργικοί κι αν τύχει, να αφήσουμε κάτι πίσω μας να μας θυμούνται.

Κι όταν τελειώσουν όλ’ αυτά, όταν πετύχουμε όλα όσα θέσαμε ως στόχους, τότε τι κάνουμε; Βρίσκουμε καινούργια ενδιαφέροντα, νέους στόχους. Αλλάζουμε το νόημα της ευτυχίας, κάθε που την πλησιάζουμε, γιατί σπάνια μας είναι αρκετό αυτό. Κι αν το κυνήγι της ευτυχίας είναι δύσκολο, θέλει κόπο και θυσίες, φαντάσου πόσο πιο δύσκολο το κάνουμε, κυνηγώντας συνεχώς διαφορετικές ευτυχίες. Πασχίζεις για να πετύχεις προσωπικά, να βρεις τα άτομα που θέλεις να είναι δίπλα σου και θεωρούσες τόσο καιρό πως μονάχα έτσι θα νιώσεις ευτυχής. Κι αφού το καταφέρεις, θέλεις πάντα κάτι περισσότερο. Κάτι για να προσπαθείς, κάτι για να ασχολείσαι.

Αν νιώθεις ευτυχισμένος με όσα έχεις ή έστω ευχαριστημένος, είσαι σε καλό δρόμο. Ποτέ ωστόσο δεν φτάνουμε στο σημείο να πούμε «Τα έχω όλα, σταματώ». Γιατί αυτό ίσως να τα βιώνουμε σαν παραίτηση. Γιατί ακόμη κι όταν νιώθουμε σχετικά ευτυχισμένοι, συνεχίζουμε να παλεύουμε καθημερινά για να τη διατηρήσουμε. Ξέροντας πως τίποτα δεν είναι δεδομένο και πως όλα είναι προσωρινά, θα ήταν τουλάχιστον καταστροφικό να μην προσπαθούμε καθημερινά να διατηρήσουμε ζωντανά όσα μας χαροποιούν. Επομένως η προσπάθεια δε σταματά ποτέ. Είναι όμως η προσπάθεια συμβατή με την ευτυχία; Μήπως η προσπάθειά μας να διατηρήσουμε την ευτυχία, μας κάνει λιγότερο ευτυχισμένους; Μήπως τελικά η ευτυχία δεν είναι και τόσο υποκειμενική κι αρνούμαστε να δούμε το πραγματικό νόημά της;

Πραγματικά ευτυχισμένος, είναι εκείνος που νιώθει καλά με όσα έχει. Όχι εκείνος που συμβιβάζεται, μα εκείνος που ρεαλιστικά συνειδητοποιεί πως η υπερπροσπάθεια κατάκτησης όσων ονειρεύεται τον φθείρει παρά τον ευχαριστεί. Επιδιώκοντας την απόλυτη ευτυχία, χάνουμε συχνά το νόημα των μικρών καθημερινών χαρών, που αν βιώναμε ξεχωριστά την καθεμία, θα κατανοούσαμε πως ίσως αυτό είναι τελικά εκείνο που αναζητούμε. Πως οι στόχοι που ονομάσαμε «ευτυχία» ήταν και παραμένουν απλά στόχοι, όχι κάτι περισσότερο από αυτό. Πως το νόημα της ευτυχίας μας, το ανακαλύπτουμε στην πορεία κι όχι στον τερματισμό.