Τα βιβλία αυτοβελτίωσης εξηγούν αυτά που ήδη ξέρουμε

Η ψυχολογία είναι μια αρκετά ενδιαφέρουσα επιστήμη και το να διαβάζει κανείς βιβλία ψυχολογίας είναι όμορφο και πολλές φορές βοηθητικό για τον ίδιο και τα άτομα που τον περιβάλλουν. Επίσης, το να προσπαθεί κανείς να βελτιώσει το χαρακτήρα και τις αδυναμίες του είναι πραγματικά εξαιρετικό και πολλά συγχαρητήρια αξίζουν σε όλους όσους ασχολούνται με τις σκοτεινές πτυχές του εαυτού τους και προσπαθούν για αυτές. Παρ’ όλα αυτά ένα βιβλίο δε θα σου αλλάξει τη ζωή όσες φορές κι αν το διαβάσεις, με όσους κι αν το μοιραστείς, όσο κι αν ακολουθήσεις κατά γράμμα τις συμβουλές του συγγραφέα του.

Αρκετοί είναι οι άνθρωποι που έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους στα βιβλία αυτοβελτίωσης και σε διάφορα εγχειρίδια που αραδιάζουν ένα σωρό συμβουλές για το πώς να γίνεις ευτυχισμένος, πετυχημένος, πλούσιος κι άλλα τόσα επίθετα αρεστά στους ανθρώπους. Βιβλία ψυχολογίας με συμβουλές από εξειδικευμένους επιστήμονες, αληθινές ιστορίες πετυχημένων ανθρώπων και συνεντεύξεις, συνταγές και μυστικά ευτυχίας, έχουν καταντήσει εμπόριο με στόχο πελάτες που προσπαθούν να βρουν εσωτερική ηρεμία.

Κανείς δεν είπε πως το διάβασμα δεν είναι ευεργετικό, αντιθέτως. Πολλοί είναι μάλιστα εκείνοι που ανεξαρτήτως επαγγέλματος επιλέγουν να διαβάσουν βιβλία ψυχολογίας, καθώς θεωρούν -και ίσως να έχουν και δίκιο- πως αυτό θα τους φέρει ένα βήμα πιο κοντά στον εαυτό τους. Το γεγονός ωστόσο πως διαβάζοντας ένα βιβλίο ψυχολογίας δε σε χρήζει με μιας ψυχολόγο, ας το θεωρήσουμε αυτονόητο. Είναι ανόητο να θεωρεί κανείς πως επειδή έχει αποστηθίσει τα στάδια του Piaget και συμφωνεί με τις απόψεις του Freud, αυτόματα έγινε ψυχολόγος και ικανός να συμβουλεύει τους άλλους ορθά. Ακόμη πιο ανόητο όμως είναι να θεωρεί κάποιος πως αν διαβάσει 100 σελίδες του «πώς να γίνεις ευτυχισμένος», η δυστυχία θα εξαφανιστεί από τη ζωή του μια για πάντα.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Γύρω μας υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι ευτυχισμένοι ουσιαστικά. Ο καθένας μπορεί να νιώθει έτσι για τους δικούς του προσωπικούς λόγους και κανένα κοινό σημείο να μην έχει η ζωή των ατόμων αυτών. Πιστεύεις πως όλοι αυτοί, διάβασαν το ίδιο βιβλίο; Και πριν αρχίσουν να γράφονται όλα αυτά τα βιβλία, οι άνθρωποι ήταν δυστυχισμένοι; Δεν αποκλείεται να διάβασαν κάποια στιγμή στη ζωή τους ένα βιβλίο αυτοβελτίωσης, μα σε καμία περίπτωση δεν κρύβεται αυτό πίσω από την ευτυχία τους. Πριν απορρίψεις, άλλωστε, κάτι πρέπει πρώτα να το γνωρίσεις. Οπότε σε καμία περίπτωση τα βιβλία αυτά δεν είναι κατακριτέα, ίσα-ίσα όσοι αγαπούν το διάβασμα, οφείλουν να διαβάσουν έστω ένα βιβλίο αυτής της κατηγορίας προκειμένου να σχηματίσουν τη δική τους άποψη.

Η ευτυχία είναι επιλογή και στάση ζωής. Δεν την κατακτάς εύκολα, ούτε χωρίς κόπο. Μα ακόμη κι αν διαβάσεις όλα τα βιβλία που παρουσιάζουν βήμα-βήμα τον δρόμο για την ευτυχία, ακόμη κι αν αποστηθίσεις όλες τις συμβουλές και τα ρητά που αναγράφονται μέσα σε αυτά, δε θα γίνεις ευτυχισμένος. Γιατί πολύ απλά η ευτυχία δεν έχει συνταγή και σε καμία περίπτωση δεν είναι κοινή για όλους. Αν δεν πάρεις την απόφαση πως θέλεις να είσαι ευτυχισμένος, χαμένος χρόνος το διάβασμα των βιβλίων. Δεν μπορεί ένα βιβλίο να σε κάνει ευτυχισμένο, γιατί είναι απλώς ένα αντικείμενο όπως όλα τα άλλα που υπάρχουν μέσα στο σπίτι σου. Οι άνθρωποι, οι στιγμές και η στάση μας είναι εκείνη που μας οδηγούν στην ευτυχία ή τη δυστυχία. Κανένα βιβλίο δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ανθρώπινη επαφή, την ενσυναίσθηση των φίλων, την αγάπη της οικογένειας και τη βοήθεια ενός ειδικού σε οποιοδήποτε πρόβλημα.

Το περιεχόμενο αυτών των βιβλίων αποτελείται κυρίως από ρητά που συναντάμε καθημερινά σε τοίχους, σε περιοδικά, στο διαδίκτυο, ακόμη και σε στάμπες από μπλούζες και σημειωματάρια. «Μην ανησυχείς για όσα δεν εξαρτώνται από σένα», «διώξε τους ανθρώπους που δε σε βοηθούν να εξελίσσεσαι από τη ζωή σου», «αν για ένα πρόβλημα υπάρχει λύση, μην αγχώνεσαι, αν δεν υπάρχει, επίσης». Ρητά έξυπνα διατυπωμένα, με νόημα ουσιαστικό. Προτάσεις γνωστές σε όλους, λογικές και ευνόητες. Γιατί δηλαδή να χρειαστεί να διαβάσεις ένα βιβλίο ευτυχίας προκειμένου να απομακρύνεις τους ανθρώπους που δε σου κάνουν καλό από τη ζωή σου; Υπάρχουν πιστεύεις πολλοί, που όταν περιγράφουν τον ιδανικό σύντροφο ή φίλο, θέτουν ως προϋπόθεση τον αρνητισμό; Ή μήπως θεωρείς πως αν αποστηθίσεις όλα όσα διάβασες θα βοηθήσεις ουσιαστικά τον εαυτό σου και τους άλλους;

Όλα δεκτά και τίποτα κατακριτέο. Ο καθένας μπορεί να διαβάζει ό,τι τον ευχαριστεί και όσα τον γεμίζουν. Το να είμαστε ρεαλιστές όμως με κάποια θέματα είναι αναγκαίο, κυρίως όσον αφορά τη δική μας ηρεμία και ψυχική ισορροπία. Κανένα βιβλίο δε θα σε κάνει ευτυχισμένο, όσο σκληρό κι αν φαίνεται αυτό. Ο δρόμος είναι άλλος, προς εντελώς διαφορετική κατεύθυνση.