Οι ασήμαντοι απειλούν ενώ οι σπουδαίοι εμπνέουν

O Άγιος Βασίλης δεν απείλησε ποτέ τ’ ατίθασα παιδιά με διακοπή της πλουσιοπάροχης, χριστουγεννιάτικης χορηγίας του. Στην πραγματικότητα, η παραπάνω φημολογία αποτελεί έναν απ’ τους πιο διαδεδομένους, αστικούς μύθους που συντηρήθηκε απ’ την πανανθρώπινη ανάγκη μας ν‘ αναζητάμε τιμωρούς για την απόδοση της συμφεροντολογικής μας δικαιοσύνης.

Και μην πηγαίνεις πολύ μακριά, σκέψου το ίδιο το φως του σύμπαντος που ονομάστηκε Θεός ή Βούδας ή ο,τιδήποτε άλλο. Η αγάπη, στην πιο ανόθευτη μορφή της, μεταμορφώθηκε κάποτε στο άγρυπνο μάτι εκείνου του δικαστή που σε περιεργάζεται εξεταστικά στην Εκκλησία προκειμένου να διαπιστώσει αν φοράς φούστα ή φθαρμένο τζιν και σε καρφώνει επικριτικά στο τραπέζι της Σαρακοστής αναζητώντας αμαρτωλά μπριζολάκια ανάμεσα σε νηστίσιμα εδέσματα.

Και κάπου εδώ αρχίζεις, ενδεχομένως, ν’ αναρωτιέσαι: Τι στ’ αλήθεια πηγαίνει τόσο στραβά σε τούτον τον κόσμο και χτίζουμε παλάτια οικογενειακής ηθικής, εργασιακής και κοινωνικής αναρρίχησης, σχεσιακών ισορροπιών πάνω στα εύθραυστα θεμέλια της λεκτικής τρομοκρατίας;

Γονείς που απειλούν τα τέκνα τους με στέρηση χαρτζιλικίου ή ακόμη και με αποπομπή απ’ την ιερή εστία· προϊστάμενοι που υφαίνουν ένα κλίμα εύθραυστο στο γραφείο για τον ενδεχόμενο λάθος επιτονισμό της πρότασης του υπαλλήλου που θα επιφέρει την πανηγυρική απόλυση και συνακόλουθα τη στέρηση του σταθερού μισθού του· εραστές και ερωμένες που κρατούν στις ντελικάτες χούφτες τους τη χειροβομβίδα του χωρισμού και την αφήνουν ελεύθερη σε κάθε λάθος επιλογή ταινίας ή τόπου παραθερισμού από πλευράς του συντρόφου.

Όλοι τους θύτες και θύματα μιας μοντέρνας αρχαιοελληνικής τραγωδίας που αιχμαλωτίζει τους πρωταγωνιστές στις φυλακές της αφυδατωμένης συνείδησης. Γιατί είναι τελικά οι ανασφαλείς και βαθύτατα πληγωμένοι άνθρωποι, αυτοί που αναζητούν την ψευδαίσθηση ζωής σε εκβιαστικά τελεσίγραφα. Και σκέψου το λίγο, ο δυνατός καθόλου δε λαχταρά την ταπείνωσή σου, ίσα-ίσα που την απεύχεται κιόλας. Κλείνει το πρόσωπό σου στα σταθερά του χέρια και σε καλεί σ’ ένα χορό με σκηνικό καθαρούς ουρανούς και ολόχρυσα καλοκαίρια.

Ο σπουδαίος σε επιθυμεί φωτισμένο κι έτσι γενναιόδωρος όπως είναι σ’ εξοπλίζει με τα κατάλληλα πινέλα για να σχεδιάσεις μονάχος ουράνια τόξα, ακόμη και στους πιο σκληρούς χειμώνες του πεπρωμένου σου. Είναι αυτός ακριβώς ο γονιός που δεν τιμωρεί μα εμπνέει ελεύθερα πνεύματα, ο δάσκαλος που δε μονογράφει κόλλες μα υπογράφει χαμόγελα στα σχολικά έδρανα, ο προϊστάμενος που δε μοιράζει προσβολές, αλλά τονωτικές ενέσεις στο ηθικό των υφισταμένων του.

Τα άτυπα στατιστικά συμφωνούν πως όσοι καταφεύγουν στις απειλές υπήρξαν κάποτε θύματα άλλων βασανισμένων ψυχών. Μόλις, λοιπόν, το παιχνίδι γύρισε και το φύλλο το καλό προσγειώθηκε στα χέρια τους -το φουλ του άσσου της πρόσκαιρης εξουσίας δηλαδή- αποφάσισαν να εκτονώσουν τα πολλαπλά συμπλέγματα κατωτερότητάς τους πάνω στους -κατά τη γνώμη τους- πιο αδύναμους κρίκους.

Εξάλλου, σαν δειλοί που νιώθουν, στους αντιπάλους αποφεύγουν τις στιγμές του θριάμβου τους. Παραμονεύουν όμως σκυθρωποί σε μια γωνιά, καραδοκώντας το ενδεχόμενο στραβοπάτημα που θα επιτρέψει να ξετρυπώσουν το μαστίγιο απ’ τη ντουλάπα των απωθημένων. Κάθε χτύπημα και μια κούφια απόδειξη ότι υπήρξαν, ότι αξίζουν έναν κάποιο σεβασμό και μια νευρική αύξηση παλμών.

Ωστόσο, ο σεβασμός που στηρίζεται στο τράβηγμα του συγκυριακά τυχερού φύλλου εγκλωβίζεται κάποτε στο τραπουλόχαρτο της κάθαρσης και τότε η κατάρα λύνεται μεμιάς. Οι ασήμαντοι, άλλωστε, εξαρτώνται απόλυτα από τη δική σου σιωπή συνενοχής και απεχθάνονται τις φωνές τις βροντερές και τους προβολείς τους εκτυφλωτικούς.

Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θ’ ανταμώσεις τον ερασιτέχνη τρομοκράτη στο μπαράκι της γειτονιάς, στα φοιτητικά έδρανα, στο φιλικό ή ακόμη και το συγγενικό σου κύκλο χάρισέ του ένα άφοβο βλέμμα κι ένα αφοπλιστικό χαμόγελο. Σε πρώτη ανάγνωση δηλώνεις τη βαθιά περιφρόνηση σου προς την κατωτάτου επιπέδου στρατηγική του και σε μια δεύτερη -που προκύπτει έπειτα από δεκαετίες διαλογισμού και θήτευσης δίπλα στο Δαλάι Λάμα- την ειλικρινή σου συμπόνια για την αφόρητη δυστυχία του.