«Τα άλλα παιδιά είναι πιο έξυπνα από σένα;»

Σύμφωνα με την ψυχολογία, ένα σημαντικό μέρος του χαρακτήρα ενός ανθρώπου έχει ήδη σφυρηλατηθεί μέχρι την ηλικία των τριών πρώτων ετών της ζωής του. Από αυτό το εύρημα συνεπώς, αντιλαμβάνεται κανείς τη σημαντικότητα και τη βαρύτητα των ερεθισμάτων που λαμβάνει ένα παιδί, τόσο από το οικογενειακό περιβάλλον, όσο και από τον ευρύτερο κοινωνικό του περίγυρο κατά την βρεφική και μεταγενέστερα παιδική ηλικία, καθώς εν τέλει θα συντελέσουν -μεταξύ άλλων- μέρος της προσωπικότητάς του και θα διαμορφώσουν το ποιόν του ως μελλοντικός ενήλικας.

Ολοκληρωμένοι ενήλικες είναι τα παιδιά που είχαν τη στήριξη της οικογένειάς τους, που έμαθαν πως δεν πειράζει να υπάρχουν και καλύτεροι και πως δε χρειάζεται να αποδείξουν την αξία τους σε κανέναν, εφόσον τη γνωρίζουν οι ίδιοι. Η κοινωνία στην οποία ζούμε, βρίθει από παραδείγματα συμπλεγματικών ανθρώπων που έχουν ανατραφεί παραλληλίζοντας τη ζωή με έναν αιώνιο αγώνα δρόμου ενάντια στο συνάνθρωπό τους. Μήπως ήρθε στιγμή να αναθεωρήσουμε τον παρωχημένο τρόπο διαπαιδαγώγησης που ως τώρα βασίζεται στον εκφοβισμό, τις τύψεις και την επίκληση στον εγωισμό του παιδιού;

Πολλοί έχουμε ακούσει -και ίσως αναπαράγει- από τα γονεϊκά μας πρόσωπα τη φράση: «Τα άλλα παιδιά είναι πιο έξυπνα από σένα;» κι ετεροχρονισμένα από το ίδιο πρόσωπο την αντιφατική ομόλογή της «Δε με νοιάζει τι κάνουν τα άλλα παιδιά!». Εκτός της ανασφάλειας που εμφυσούμε έτσι στο παιδί, καθώς και των συγκεχυμένων μηνυμάτων που του μεταγγίζουμε, παραβλέπουμε πως η οικογενειακή εστία θα έπρεπε να λειτουργεί σαν καταφύγιο ασφάλειας, αποδοχής κι ηρεμίας κι όχι σαν άλλος ένας στίβος μάχης στον οποίο χρειάζεται να νικά συνεχώς.

Σταμάτα να συγκρίνεις το παιδί σου με άλλα παιδιά γύρω του. Καταφέρνεις όχι μόνο να κλονίζεις την αυτοπεποίθησή του στην τρυφερή ηλικία που διανύει, αλλά και να δημιουργείς μια αναίτια ανταγωνιστικότητα, μια αντιζηλία, μια αμφισβήτηση ότι δεν επαρκεί για να σε κάνει περήφανο γονιό. Σταμάτα να τρέφεις το αίσθημα της απόρριψης και της ανασφάλειας πως πάντα υπάρχουν καλύτεροί του, πως συνεχώς πρέπει να βρίσκεται σε εγρήγορση, σε έναν αγώνα δρόμου και πάψε να το υποβάλλεις στη δοκιμασία του να αποδεικνύει συνεχώς την αξία του στον ίδιο του το γονέα.

Τα παιδιά μας δεν μας ανήκουν. Είναι μεν παιδιά μας, όχι όμως και ιδιοκτησίες μας! Το χρέος ενός γονέα έγκειται στην παροχή συναισθηματικής και πνευματικής ασφάλειας, κι όχι στη συνεχή αμφισβήτηση, τον εκφοβισμό και τον εξευτελισμό της προσωπικότητας του νέου αυτού ανθρώπου. Φυσικά και πρέπει να εξηγήσεις στο παιδί σου πως πάντα θα υπάρχουν καλύτεροι από αυτό, χωρίς όμως να παραλείψεις πως αυτό δεν είναι κακό• τουναντίον, ο συναγωνισμός υπάρχει για να προωθεί την ευγενή άμιλλα και να του δίνει έναυσμα ώστε να μπορέσει κι αυτό να εξελιχθεί ομοίως.

Μην του φορτώνεις τις δικές σου ανασφάλειες και φόβους. Είναι ψυχοφθόρο κι εξαντλητικό όχι μόνο για τα παιδιά, αλλά και για τους ενήλικες, να χρειάζεται να αποδεικνύουν κάτι όλη την ώρα. Καταλαβαίνεις γιατί περνάς το λάθος μήνυμα στο παιδί σου; Του διδάσκεις ότι και στις μετέπειτα σχέσεις του θα πρέπει συνεχώς να αποδεικνύει τι αξίζει και πως αυτό είναι φυσιολογικό, πως πρέπει να δέχεται την κριτική τρίτων, είτε επειδή δε μοιάζει με τους γύρω του, είτε διότι δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους. Λάθος. Είναι άλλο πράγμα το να μην επαναπαύεται και να μην ρουτινιάζει μέσα σε μια σχέση, να δουλεύει γι’ αυτή καθημερινά και διαφορετικό να χρειάζεται συνεχώς να αποδεικνύει ότι την αξίζει.

Αντ’ αυτού, δίδαξέ του προτιμότερα τη σημασία της αποδοχής, της ανιδιοτελούς αγάπης και της συναισθηματικής ασφάλειας, καλλιέργησε την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό μέσα του. Είναι πολύ σημαντικό για ένα μικρό παιδί να γνωρίζει μεν πως δεν είναι το κέντρο του κόσμου, αλλά πως παραμένει το κέντρο του δικού σου κόσμου. Δείξε στο μικρό σου Tabula Rasa πώς θα πρέπει να του φέρονται κι όταν εσύ δε θα είσαι πλέον κομμάτι της ζωής του.

Μάθε του πως ο μόνος άνθρωπος από τον οποίο θα πρέπει να θέλει να γίνεται καλύτερος, είναι ο άνθρωπος που ήταν χθες. Και την επόμενη φορά που σηκώνοντας το δάχτυλο θα διανοηθείς να το εκφοβίσεις, με το γνωστό και δηκτικό «Διάβασε γιατί θα γίνεις σαν αυτόν!» αντίταξε τη φράση που πας να ξεστομίσεις με τη μικρή προσθήκη «Διάβασε για να μπορέσεις να φτιάξεις κι εσύ έναν καλύτερο κόσμο γι’ αυτόν!».